Kỳ cuối: Thắp lửa trên đỉnh Trường Sơn

Khi cả hậu phương lớn miền Bắc hướng về chiến trường lớn miền Nam, hàng vạn thanh niên, học sinh từ biệt thầy cô, bạn bè, gia đình xung phong lên đường vào Nam chiến đấu. Đường Trường Sơn qua đất Quảng Bình là nơi họ đến. Trong rất nhiều cuốn nhật ký, hồi ký của những người một thời ra trận đều có những trang viết đầy tài hoa và hoài niệm về các cung đường Trường Sơn trên mảnh đất Quảng Bình.

“Đêm đầu tiên đến đường Trường Sơn, nghe tiếng bom đạn rùng rợn chúng tôi không sao ngủ được. Lần đầu tiên xa quê hương, đi đánh Mỹ, phần nhớ nhà, nhớ bạn bè thân thuộc, phần vì tiếng bom đạn vang cả núi rừng. Nhiều người nghĩ: Cái ngày trở lại thăm quê hương có khi có, có khi không. Cứ thế thao thức, nước mắt chảy dài…”.

Rong ruổi trên đường Trường Sơn hôm nay tôi thực sự nghiêng mình; bằng cách nào mà chỉ bằng bàn tay, những đôi quang gánh, chiếc cào, chiếc thuổng mà một thế hệ TNXP có thể làm nên con đường Trường Sơn dài hàng ngàn km len lỏi giữa rừng già trong bom đạn chiến tranh. Phải yêu đất nước mình hơn chính bản thân mình, phải say hơn men say tha thiết hòa bình, TNXP và Bộ đội Trường Sơn mới để cho chúng tôi hôm nay một con đường huyền thoại. Con suối Rụng Tóc vẫn còn đây, nước vẫn đỏ quạch màu gạch.

Ở con suối này, trong những ngày mở đường Trường Sơn, không có nước sinh hoạt, hàng ngàn nữ TNXP đã phải dùng nước ở con suối này để chống lại vắt, muỗi, nấm da. Nhưng sau một thời gian ngắn dùng nước ở suối Rụng Tóc, những mái tóc huyền dài đen mượt của nữ TNXP đã rụng gần hết, trắng cả da đầu. Nước suối Rụng Tóc vẫn lững lờ trôi, im lìm ẩn chứa những câu chuyện tưởng thành huyền thoại của TNXP hôm nào.

Nữ chiến sĩ giao liên Binh trạm 12 dẫn bộ đội nhập tuyến khi đến Trường Sơn qua đất Quảng Bình.

Từ ngã ba Đông Dương, tôi trở lại đường 20 Quyết Thắng, cung đường biểu tượng chủ nghĩa anh hùng cách mạng của lực lượng TNXP trên đường Trường Sơn. Con đường dài 124km được xây dựng tháng 11/1965 xuyên qua núi rừng hiểm trở nối Đông Trường Sơn với Tây Trường Sơn. Để mở con đường này, chỉ tính riêng năm 1967, mỗi cán bộ, TNXP đã phải hứng chịu hơn 200 quả bom của Mỹ.

Trên tuyến đường 20, vẫn còn đó điểm di tích Hang Tám Cô. Tám TNXP thuộc đơn vị C217 trong lúc làm đường đã bị bom Mỹ đánh phá vùi lấp tất cả trong hang đá lớn. Để tiếp sức cho đồng đội, nhiều bộ đội, TNXP đã dùng ống nứa luồn vào khe đá trong hang để đổ sữa vào. Cứ vậy hàng chục ngày trời tiếng kêu, gọi trong hang cứ văng vẳng, còn bên ngoài, nước mắt của TNXP ướt cả cây rừng.

Cũng chính trên con đường này, có đơn vị anh chị em TNXP hy sinh chưa kịp chôn thì từng đoàn xe từ miền Bắc đi vào trận địa miền Nam, không thể để đoàn xe ứ đọng vì sợ địch phát hiện, TNXP đành phải vùi lấp tạm đồng đội hy sinh trên mặt đường để cho đoàn xe qua, sau đó mới đào bới tìm xác đồng đội.

Năm 1968, biết có Đoàn chiếu phim của Quảng Bình lên chiếu phục vụ, nên từ chiều hàng trăm nữ TNXP đã không kịp ăn tối lội suối, trèo đèo đến điểm chiếu phim. Máy quay vừa lên hình thì máy bay Mỹ ập tới ném bom. Gần 20 nữ TNXP đã mất trong loạt bom đầu. Sau đó, đoàn chiếu phim đã xếp thi thể chị em nằm thẳng hàng và bật máy chiếu hết bộ phim cho chị em “xem lần cuối”…

Có lẽ chẳng có nơi đâu trên trái đất này, Chủ nghĩa anh hùng cách mạng lại được thắp sáng vĩnh hằng như ở đất nước Việt Nam. Trong một ngày đầu hè diệu vợi giữa mênh mông của núi, của gió, tôi tìm đến hang Lèn Hà, nơi 13 chiến sĩ thông tin hy sinh khi đang cầm chặt ống nghe nối hậu phương miền Bắc với tiền tuyến miền Nam.

Ngày 7/1/1972, Trạm thông tin liên lạc A69 được thành lập ở hang Lèn Hà, thuộc bản Hà, xã Thanh Hóa, Tuyên Hóa, Quảng Bình. Một xã nằm sát biên giới Việt – Lào. Đây được coi là trạm thông tin cực kỳ quan trọng trên tuyến dây trần trục giao thông trên toàn tuyến đường Trường Sơn huyền thoại.

Trạm cơ vụ A69  có  nhiệm vụ đảm bảo thông tin thông suốt từ Bộ Tư lệnh Thông tin vào các chiến trường; đảm bảo thông tin cho cụm kho của Binh trạm 25 thuộc Đoàn 559, Sư đoàn Phòng không 367, Viện Quân y 4 - Quân khu 4, Đồn Biên phòng Cha Lo, căn cứ hải quân đóng ở Ba Đồn…

Cán bộ, chiến sĩ trạm A69 chủ yếu là những chàng trai cô gái tuổi mười tám đôi mươi bỏ lại đằng sau áo trắng sân trường, tạm biệt thầy cô, bạn bè, gia đình và cả những nỗi niềm riêng tư thầm kín để thực hiện ước mơ “chiến trường đi chẳng tiếc tuổi xanh”. 13h trưa 2/7/1972, những chiến sĩ quả cảm ở hang Lèn Hà đã đi vào cõi bất tử. Khi các chiến sĩ thông tin đang khẩn trương nối liên lạc với mặt trận thì bất ngờ máy bay Mỹ nhào đến thả bom.

Hàng chục máy bay phản lực lao đến, chúng trút hàng chục tấn bom ngay cửa hang Lèn Hà. Trong chốc lát tất cả lán trại của trạm A69 bùng cháy dữ dội, núi rừng Trường Sơn tiễn biệt 13 người lính quả cảm hy sinh. Trong số 13 chiến sĩ hang Lèn Hà hy sinh có 3 người là nam giới gồm Đoàn Văn Thàn, Trần Văn Xây và Lương Văn Chấn.

10 chiến sỹ nữ hy sinh tại hang Lèn Hà duy chỉ có chị Vũ Thị Lan lớn tuổi hơn, chị Lan được đơn vị đang làm thủ tục ra quân để về ra mắt gia đình người yêu. 9 chị em còn lại họ đều rất trẻ, có người vừa bước qua tuổi 16, 17 như chị Chu Thị Mạnh và Hoàng Thị Liên, Ngô Thị Luận, Nguyễn Thị Anh, Lê Thị Châm…

Đứng bên hang Lèn Hà khi nghe kể về câu chuyện tình xúc động của chị Vũ Thị Lan, mọi người đã rơi nước mắt. Chị Lan yêu anh Hưng, người cùng đơn vị trên đường Trường Sơn. Cùng làm việc trên một cung đường, nhưng vì nhiệm vụ có khi cả năm trời họ cũng chẳng được gặp nhau.

Nhà chị Lan nghèo, nhà anh Hưng cũng chẳng khá hơn, biết được hoàn cảnh 2 người, đơn vị cho chị Lan ra quân để tổ chức đám cưới và lo chuyện cho 2 gia đình ở hậu phương. Ngày cưới đã cận kề, chị Lan lại hy sinh. Nén chặt đau thương mất người yêu, anh Hưng lại xung phong về trạm A69 để thay người yêu trực tuyến nơi điểm lửa…