Loạn siêu âm thai: Nơi quá tải, nơi bỏ ngỏ
Qua "cửa ải" siêu âm
6h30' một ngày nghỉ cuối tuần, khi nhiều người Hà Nội vẫn đang say sưa ngủ bù sau cả tuần làm việc thì trước cửa phòng khám của bác sỹ T.C. ở quận Ba Đình (Hà Nội) đã đông kín người. Những phụ nữ vác bụng to, những ông chồng chở vợ đến xếp hàng siêu âm vẫn còn ngái ngủ.
Để vợ đứng trước tấm cửa cuốn đóng im ỉm, các ông chồng tản ra quán cà phê, quán phở bên cạnh ăn sáng và đọc báo. Họ đã sẵn sàng cho một cuộc chờ đợi nhiều tiếng đồng hồ. Cửa mở, mấy chục bà bầu lao vào, chọn cho mình một chỗ ngồi và chờ được gọi tên. Cuốn sổ ghi danh sách dài ngoằng đã được đăng ký cách đây 2 tuần qua điện thoại, giờ đến lượt gọi tên và xếp số. Tuy nhiên, để được siêu âm, có người phải chờ đến trưa mới đến lượt.
Vài người đàn ông chờ thay vợ bị đuổi về: "Phải đưa vợ đến chứ, ở đây quy định không lấy số thay". Có người ngập ngừng, giọng khẩn khoản: "Nhưng vợ em đã gọi điện đăng ký từ tuần trước, vợ em mệt, em đến xếp hàng thay, tí nữa em về đón vợ" - "Không được, về đưa vợ đến đây"- người của phòng khám dứt khoát. Các ông chồng lủi thủi ra về, mất công chờ từ sáng sớm.
Chị Nguyễn Minh Hằng cất công từ Điện Biên về Hà Nội cũng ngán ngẩm trước tình trạng chờ đợi: "Vợ chồng em sinh con lần đầu, nghe nói bác sỹ này siêu âm phát hiện dị tật rất tốt nên phải thuê ôtô về đây siêu âm cho yên tâm. Đêm qua bọn em phải ngủ nhờ người quen để xếp hàng sớm, mong kịp về Điện Biên đêm nay".
Trò chuyện với các phụ nữ đến siêu âm ở đây, tôi được biết có nhiều phụ nữ khác cũng từ tỉnh xa đến như: Lạng Sơn, Bắc Giang, Lào Cai, Hoà Bình... Họ đến vì tiếng tăm của vị bác sỹ này trong siêu âm phát hiện dị tật, cho dù các bà mẹ có đồn rằng bác sỹ này rất khó tính.
Liên hệ với phòng khám cũng nổi tiếng uy tín của bác sỹ L.C ở quận Hoàn Kiếm để đăng ký siêu âm, tôi được trả lời: "Chỉ còn số tới ngày 20-5 thôi". Tức là, để được siêu âm ở đây, tôi phải chờ... nửa tháng nữa. Thế nên, nếu đến giai đoạn bác sỹ chỉ định siêu âm, tôi lại phải đi tìm phòng khám khác. Phòng khám thai của Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cũng luôn trong tình trạng quá tải. Chỉ tới 14h, số sản phụ đăng ký siêu âm trong buổi chiều đã lên tới hơn 100. Các bà bầu đứng dọc hành lang Bệnh viện Phụ sản Trung ương chật cứng. Ghế ngồi không đủ, nhiều người lót giấy ngồi lên bậc cầu thang cho đỡ mỏi. Thế mới biết, siêu âm thai bây giờ thật gian nan.
Chất lượng nhiều phòng khám tư bị bỏ ngỏ
Chỉ cần lên diễn đàn của các bà mẹ trên mạng Internet là có thể thu thập được nhiều thông tin về các phòng siêu âm thai nhi hiện nay. Cơ sở nào có uy tín, bác sỹ nào giỏi, thái độ làm việc ra sao đều thể hiện tất cả trên diễn đàn này. Ví như bác sỹ T. ở Viện Lão khoa, bác sỹ
Chị Nguyễn Thu Hà ở huyện Thanh Trì, Hà Nội đặt câu hỏi về chất lượng và độ tin cậy của các phòng siêu âm khi đưa ra các kết quả siêu âm khác nhau: "Khi thai được 29 tuần tuổi, tôi đi siêu âm ở phòng khám trên phố T.N, trọng lượng em bé được gần 1,9kg. Thế nhưng sau đó 3 tuần, tôi đi siêu âm ở một cơ sở khác trên quận Hoàn Kiếm thì nhận được kết quả em bé chỉ có 1,7kg. Vậy mà, bác sỹ đánh giá thai nhi vẫn phát triển tốt".
Khi thắc mắc về tình huống trên, cơ sở siêu âm sau giải thích rằng, do máy siêu âm cài đặt khác với trước, có máy đo kích thước bụng và một số thông số khác là ra trọng lượng thai nhi, nhưng có máy lại phải đo kích thước ngực (!?). Cách giải thích khiến bà mẹ trẻ chẳng hiểu con mình có phát triển bình thường không.
Không chỉ chênh nhau về các chỉ số siêu âm, kết quả siêu âm... mà vấn đề giá cả ở các phòng khám cũng đáng bàn. Có phòng khám niêm yết giá siêu âm một đằng, thu tiền một nẻo. Một phòng siêu âm trên phố ĐTP niêm yết giá 200.000đ/lần siêu âm thai 4 chiều. Nhưng khi siêu âm xong, khách hàng bị thu 250.000đ/lần. Việc thu tiền của các phòng khám tư nhân hầu hết không có biên lai, hoá đơn thu tiền. Tình trạng quá tải cũng khiến các bác sỹ làm việc qua loa, thiếu trách nhiệm, gây tâm lý bất ổn cho các bà mẹ mang thai.
Một bác sỹ trưởng khoa sản tuyến huyện cho rằng, nhiều bà mẹ do quá quan tâm đến đứa con nên đi siêu âm theo phong trào là không cần thiết. Các bệnh viện tuyến huyện, hay trạm y tế cấp cơ sở nơi có máy siêu âm hiện nay cũng đủ điều kiện để theo dõi sự phát triển của thai nhi và sức khỏe bà mẹ.
Lời khuyên của các bác sỹ Trung tâm chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Phụ sản Trung ương) là phụ nữ mang thai chỉ nên siêu âm ở các giai đoạn quan trọng của thai kỳ như: tuần thứ 12, 18, 22, 32. Nhiều bà mẹ lạm dụng siêu âm mà không đi khám là sai bởi còn nhiều yếu tố khác không thể hiện qua siêu âm.
Trước tình trạng loạn siêu âm thai như hiện nay, Sở Y tế Hà Nội cần đột xuất kiểm tra các phòng khám, phòng siêu âm tư nhân về cả chất lượng dịch vụ, việc niêm yết giá cũng như thu tiền quá mức giá niêm yết để xiết chặt quản lý hoạt động y dược tư nhân trong lĩnh vực đặc biệt này. Bên cạnh đó, tình trạng siêu âm để lựa chọn giới tính thai nhi vẫn xảy ra ở các phòng khám tư cũng cần được cơ quan chức năng kiểm soát