Mặt sau của nghề vệ sĩ (phần II)

Phần 2: Bị kỷ luật, đi làm Giám đốc công ty vệ sĩ

"Người bảo vệ" đã thật sự trở thành nghề của hàng chục ngàn  lao động trong cả nước. Và nghề kinh doanh dịch vụ bảo vệ đã đáp ứng được nhu cầu thật sự của xã hội, nó phổ biến đến mức khi có ma chay, cưới xin, người ta cũng thuê vệ sĩ để bảo vệ cho an toàn. Vậy làm gì để vệ sĩ đúng nghĩa là người bảo vệ chuyên nghiệp như tên gọi?

Có những thương hiệu tốt

Trong số 142 công ty bảo vệ hiện thời ở TP Hồ Chí Minh thì Công ty TNHH TM-DV bảo vệ Long Hải (trụ sở đặt tại quận 3, TP Hồ Chí Minh) là sáng giá nhất. Sáng giá vì đây là công ty bảo vệ đầu tiên ở Việt Nam đạt chứng chỉ ISO 9001:2000 và người sáng lập ra công ty này là Thiếu tướng Phan Văn Xoàn, nguyên Tư lệnh Bộ Tư lệnh cảnh vệ và từng bảo vệ cho Chủ tịch Hồ Chí Minh trong nhiều năm liền.

Sau hơn 10 năm hoạt động, nhân viên bảo vệ của Công ty Long Hải đã bắt quả tang hơn 7.000 vụ trộm, phát hiện và tham gia cứu chữa hơn 300 vụ cháy… cùng nhiều hoạt động nhân đạo khác góp phần rất lớn trong công cuộc phòng chống và bảo vệ an ninh trật tự xã hội của đất nước. Người vệ sĩ - bảo vệ ở Long Hải được đào tạo bài bản về võ thuật, kiến thức pháp luật tổng quát, cách xử lý tình huống, cách giao tiếp ứng xử…

Công ty Bảo vệ Đất Thép do ông Nguyễn Văn Thiện làm Tổng Giám đốc cũng là một đơn vị hoạt động có uy tín trên thương trường. Doanh nghiệp này tuy "sinh sau đẻ muộn" nhưng hiện tại đã có khoảng 1.000 người bảo vệ có mức lương từ 1,2-2 triệu đồng/người/tháng. Đội ngũ bảo vệ ở đây cũng được đào tạo từ 1,5 đến 2 tháng, khi ra nghề đều được ký hợp đồng và hưởng đầy đủ các chế độ theo quy định của pháp luật.

Ông Thiện bộc bạch: “Tôi thành lập công ty này với 3 tiêu chí. Thứ nhất là tạo việc làm cho thanh niên; thứ hai góp phần làm giàu cho đất nước và cuối cùng, quan trọng nhất là góp phần ổn định an ninh trật tự cho TP Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung”.

Cái tâm ấy của ông chắc mọi người sẽ dễ hiểu hơn khi biết được rằng ông Thiện nguyên là Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh. Sau nhiều năm lăn lộn với nghề vệ sĩ, ông đúc kết lại rằng: "Làm nghề này không đòi hỏi anh phải là giáo sư, tiến sĩ hay tiền bạc dư thừa nhưng nhất thiết phải có cái tâm trong sáng muốn góp sức mình để bảo vệ an ninh trật tự xã hội. Về chuyên môn thì anh phải là người am hiểu pháp luật, có bề dày kinh nghiệm và bản lĩnh chỉ huy chứ chỉ đơn thuần là kinh doanh thì xem ra không ổn…".

Cùng với Long Hải, Đất Thép, một số công ty bảo vệ được cơ quan chức năng và khách hàng đánh giá là có uy tín, chất lượng như Chí Dũng, Ngày và Đêm, Sài Gòn Nam Chính Trực, Phi Long… cũng đang tiếp tục vươn lên để khẳng định tên tuổi. Tìm hiểu qua các công ty này, nhận thấy, sở dĩ họ có được những "sản phẩm" tương đối khi "ra lò" là nhờ vào người "thuyền trưởng" vừa có tâm vừa có tài và phần lớn đã từng công tác trong lực lượng Công an. Nói một cách dễ hiểu, họ kinh doanh ngành nghề này là đúng sở trường và đã phát huy tác dụng.

Để chống những tiêu cực

Ông Thiện kể một chuyện khó tin mà có thật rằng, trong số giám đốc các công ty bảo vệ hiện nay ở TP Hồ Chí Minh có ít nhất 10 giám đốc mà trước đây họ là bảo vệ của công ty nhưng bị sa thải vì vô kỷ luật! Số "ông trời con" này đang ra sức "bóp cổ" nhân viên của mình và cạnh tranh thiếu lành mạnh dẫn đến tác dụng ngược là gây bất ổn cho xã hội thêm.

Họ có thể ký hợp đồng với bất cứ ai, với bất cứ mục đích gì miễn sao có tiền rủng rỉnh là được. Công ty X thuê để "đấu" với giang hồ cũng được, bà Y thuê đi đánh ghen cũng làm, ông B thuê đòi nợ cũng "xơi", thậm chí có ai đó giận chồng thuê họ ngăn cấm không cho chồng vào nhà cũng "OK" cái rụp…

Tuy nhiên, trước khi phê phán họ, chúng ta phải bắt đầu từ những qui định của pháp luật về kinh doanh dịch vụ bảo vệ. Theo Thông tư số 07/2001/TT-BCA (V19) ngày 18/9/2001 của Bộ Công an về hướng dẫn thực hiện Nghị định 14/2001/NĐ-CP ngày 25/4/2001 của Chính phủ về hoạt động kinh doanh dịch vụ bảo vệ thì điều kiện để thành lập doanh nghiệp và tổ chức hoạt động kinh doanh dịch vụ bảo vệ là theo các điều kiện được qui định tại Luật Doanh nghiệp và có "giấy xác nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự".

Về người đứng đầu doanh nghiệp cũng như nhân viên bảo vệ thì không có qui định cụ thể nào ràng buộc về mặt chuyên môn, trình độ văn hóa mà chỉ cần có lý lịch "sạch" và "rõ ràng" là được.

Chính qui định như thế nên mới có chuyện chị bán cá biết viết chữ bập bẹ cũng có thể làm giám đốc một công ty bảo vệ. Và nhân viên bảo vệ "lỡ" có mù chữ cũng không vi phạm Nghị định này. Về trang phục của nhân viên bảo vệ, trong Nghị định này cũng không cụ thể hóa nên lắm khi nhiều người nhầm bảo vệ là… Công an vì không chỉ quần áo giống màu mà còn mang cả quân hàm với nào sao, nào gạch.

Sau khi Nghị định 150/2005/NĐ-CP ra đời, qui định khi "nhân viên bảo vệ sử dụng quần áo, trang phục mũ kipê, phù hiệu, biểu tượng giống với lực lượng vũ trang" sẽ bị xử phạt thì tình trạng trang phục mới tạm ổn.

Ngoài ra, cũng theo Nghị định 150 thì 2 vi phạm được xem là nặng nhất gồm "hoạt động không đúng ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn, trụ sở ghi trong giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự" và "kinh doanh dịch vụ bảo vệ mà không có giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự" cũng chỉ bị phạt cao nhất đến 10 triệu đồng và tước giấy phép hành nghề trong thời hạn từ 3-6 tháng.

Nói tóm lại, các qui định của pháp luật về hành nghề kinh doanh dịch vụ bảo vệ hiện nay là quá chung chung và dễ dãi, đây chính là nguyên nhân dẫn đến sự bát nháo của không ít công ty vệ sĩ hiện nay.

Vậy làm gì để chuyên nghiệp hóa dịch vụ bảo vệ? Trung tá Đoàn Ngọc Minh, Đội trưởng Đội quản lý đặc doanh thuộc Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Công an TP Hồ Chí Minh) đưa ra ý kiến: "Theo tôi, người bảo vệ chuyên nghiệp phải còn trẻ, có lý lịch tốt, am hiểu pháp luật, biết võ thuật, biết lái xe, biết sơ cấp cứu… Còn người đứng đầu doanh nghiệp phải tốt nghiệp đại học hay trung cấp một ngành nghề nào đó có liên quan hoặc đã từng công tác trong ngành Tư pháp, Công an".

Muốn được như vậy thì trước hết phải có qui định ràng buộc cụ thể chứ không thể nói chung chung. Trong đó, quan trọng nhất là nhiệm vụ và quyền hạn của người bảo vệ, phải qui định họ được xử lý đến đâu và phải thực hiện các bước nào khi xảy ra trộm cướp, gây hấn, đánh nhau… trong khu vực mà họ đang bảo vệ.

Theo qui định tại Nghị định 14/CP, khi nhân viên bảo vệ phát hiện các vụ việc có liên quan đến an ninh trật tự… thì phải báo ngay cho cơ quan Công an nơi gần nhất, đồng thời có trách nhiệm tổ chức bảo vệ, giữ nguyên hiện trường, cấp cứu nạn nhân (nếu có) và tiến hành các biện pháp cần thiết nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại xảy ra.

Trên thực tế những vụ việc như thế đều mang tính cấp thiết, diễn ra nhanh chóng hoặc xa trụ sở Công an nên đòi hỏi người bảo vệ phải xử lý ngay nhưng do chưa được đào tạo, các bảo vệ đâm ra bối rối và xử lý theo bản năng dẫn đến tình trạng không hay như đánh người, bắt người trái pháp luật, nhục mạ người khác…

Ngoài ra, còn một bức xúc khác từ phía các công ty bảo vệ là theo qui định của pháp luật, nhân viên bảo vệ không được trang bị bất cứ một công cụ hỗ trợ nào nên khi cần thiết ra tay trấn áp tội phạm thì họ đã sử dụng những gì có thể như dao, kéo, thậm chí mã tấu. Trung tá Đoàn Ngọc Minh cho biết: "Hiện chúng tôi đã đề xuất lên cấp trên là cần phải trang bị cho nhân viên bảo vệ gậy sắt và dùi cui"