Một người bạn nhiệt thành của nhân dân Việt Nam
Tại buổi gặp gỡ cảm động ở Tòa soạn Báo ANTG, Đại tướng Vladimir Govorov nhấn mạnh: "Tôi hy vọng rằng Báo ANTG sẽ tiếp tục đăng thật nhiều những câu chữ, những bài báo có thể cứu người, cứu rỗi tâm hồn con người, cứu vớt sự nghiệp của những ai lương thiện nhưng không may gặp nạn, nhân tạo hoặc thiên tạo".
Ngày 17/8 vừa qua, đám tang của Đại tướng Vladimir Govorov, Anh hùng Liên Xô, Chủ tịch Ủy ban Cựu chiến binh Nga, đã diễn ra xúc động và trọng thể tại Moskva. Thi hài Đại tướng Govorov đã được mai táng tại nghĩa địa sang trọng Novodeviche, nơi an nghỉ cuối cùng của nhiều danh nhân Nga-Xôviết.
Đại tướng Govorov qua đời ngày 14/8/2006 (ông sinh năm 1924), thọ 82 tuổi. Trưởng thành từ một người lính, ông đã biết đủ mùi "lửa nước và ống đồng" của cuộc sống chiến binh và cho tới phút cuối cùng của đời mình, ông vẫn giữ vững khí tiết của một quân nhân.
Đại tướng Govorov sinh ra trong một gia đình quân nhân cha truyền con nối. Cha ông cũng từng là Anh hùng Liên Xô, Leonid Govorov (1887-1955), được phong quân hàm Nguyên soái năm 1944, một trong những vị chỉ huy kiệt xuất của cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại (1941-1945). Đây là một trong những người có công trạng hàng đầu trong việc phòng thủ thành công thủ đô Moskva năm 1941, bẻ gẫy âm mưu thâm độc của nước Đức phát xít muốn "đánh nhanh, thắng nhanh" ngay ở trung tâm đầu não quốc gia Xôviết. Là một quân nhân đến tận xương tủy, hiểu rõ mọi "muối mặn gừng cay" của binh nghiệp, người cha thoạt đầu muốn con mình đi làm nghề đóng tàu để vừa thỏa mãn "chí phiêu du", vừa đỡ truân chuyên.
Nhưng, "con nhà tông chẳng giống lông cũng giống cánh", ngay từ nhỏ, cậu bé Vôva (tên gọi thân mật của Vladimir Govorov) đã "mơ mộng giang hồ" và lẻn đi theo những con tàu sang Tây Ban Nha để cùng tham gia những trận kịch chiến giữa lực lượng Cộng hòa thiên tả với phe cánh độc tài Franco. Cực chẳng đã, người cha đành cho con theo đường binh nghiệp.
Trong cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, ông Leonid Govorov đã được xếp vào vị trí chỉ huy mặt trận
Trở về sau chiến tranh, Vladimir Govorov đã dồn sức trau dồi kiến thức quân sự và được cất nhắc lên những vị trí quan trọng trong lực lượng vũ trang Xôviết một cách chậm rãi và xứng đáng. Tới giữa thập niên thứ tám của thế kỷ trước, ông giữ chức Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Liên Xô. Ông từng là đại diện của Bộ Quốc phòng Liên Xô chỉ huy việc khắc phục hậu quả của thảm họa tại Nhà máy Điện nguyên tử Chernobyl năm 1986, không ngại hiểm nguy để hoàn thành nhiệm vụ một cách tối ưu nhất.
Về hưu rồi nhưng Đại tướng Govorov vẫn không lơ là với những nhiệm vụ công dân của mình. Trên cương vị lãnh đạo Hội Cựu chiến binh Liên Xô, ông đã làm rất nhiều việc hữu ích để phần nào cải thiện đời sống cho những cựu quân nhân trong những năm tháng nhiễu nhương "bể dâu biến đổi". Ông cũng là một người bạn chí tình của nhân dân Việt
Tôi còn nhớ, đầu tháng 12/2001, Đại tướng Govorov đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cựu chiến binh các lực lượng vũ trang Nga và Hội Hữu nghị Nga - Việt sang thăm nước ta theo lời mời của Hội Cựu chiến binh Việt Nam với sự tài trợ trọn gói của Công ty Thương mại quốc tế Moskva và Báo ANTG (khi ấy còn chưa sáp nhập vào Báo CAND). Trong bài báo tường thuật lại buổi gặp gỡ cảm động ở Tòa soạn Báo ANTG 100 Yết Kiêu - Hà Nội, tôi đã viết:
"Cuộc trò chuyện với các vị khách Nga tại Tòa soạn Báo ANTG đã diễn ra sôi nổi và tràn trề xúc cảm. Nhà văn Hữu Ước, Tổng Biên tập Báo ANTG thay mặt Tòa soạn đã nồng nhiệt nói lên những suy nghĩ của anh về đất nước Xôviết trước kia và nước Nga hiện nay: "Đó là nơi mà ta dù nhìn từ xa hay lại gần đều có thể thấy rõ tấm lòng hồn hậu của những người dân và những cội nguồn văn hóa sâu sắc mang đậm tính nhân bản. Đó là người bạn chí tình chí nghĩa từng sát cánh cùng nhân dân Việt
Đại tướng Govorov, từng sang Việt Nam năm 1983 trong một đợt tổ chức diễn tập quân sự quy mô lớn, vẫn nhớ như in những kỷ niệm tốt đẹp về người lính Việt Nam, người dân Việt Nam: "Hôm nay trở lại đây, tôi tận mắt nhìn thấy những đổi thay vượt bậc của đất nước các bạn trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Khi nói những lời này, đôi mắt tuy già nua nhưng vẫn còn tinh anh của Đại tướng như long lanh ngấn lệ, ngỡ như ông đang âm thầm nuối tiếc một điều gì đó xa xôi ở Tổ quốc mình. Bằng những chiêm nghiệm của một bậc trưởng lão, Anh hùng Liên Xô, từng hơn nửa thế kỷ trong quân ngũ, từng làm tư lệnh hàng loạt những quân khu quan trọng ở Liên Xô, Đại tướng Govorov đã có những nhận xét rất thấm thía về ý nghĩa cuộc đời người lính nói chung và người lính cầm bút nói riêng.
Ông nhấn mạnh: "Câu chữ có thể cứu người, nhưng câu chữ cũng có thể giết người. Tôi hy vọng rằng Báo ANTG, tờ báo mà theo tôi biết có số lượng phát hành cao nhất Việt Nam, sẽ tiếp tục đăng thật nhiều những câu chữ, những bài báo có thể cứu người, cứu rỗi tâm hồn con người, cứu vớt sự nghiệp của những ai lương thiện nhưng không may gặp nạn, nhân tạo hoặc thiên tạo".
Có lẽ ai đó đã nói trước cho ông biết về công tác xã hội mà Tòa soạn Báo ANTG tiến hành bền bỉ và rất có hiệu quả từ nhiều năm nay. Có lẽ chính vì thế mà Đại tướng đã thay mặt các đồng đội của mình trao tặng Tổng Biên tập Báo ANTG tấm bằng khen lưu niệm của Hội Cựu chiến binh Nga.
...Ở tuổi 77, Đại tướng Govorov vẫn tỏ rõ phong độ của một người lính, sắc sảo, hóm hỉnh đến độ trẻ trung. Khi nghe Tổng Biên tập Báo ANTG nâng cốc chúc sức khỏe, ông nói thêm: "Chúc sức khỏe cũng tốt, nhưng tốt hơn là chúc sống lâu, bởi những người trên tàu Titanic cũng khỏe nhưng rõ ràng là họ đã không được thọ!"…
Rời khỏi Tòa soạn Báo ANTG, các vị khách Nga trong tâm trạng bồi hồi lại tiếp tục hành trình xuyên Việt lý thú và đầy ý nghĩa của mình. "Tình bạn chân thành luôn có thể làm ấm lòng người, dù là lòng người già đi chăng nữa. Ước gì chúng ta lại có dịp để gặp lại nhau!" - Đại tướng Govorov, khi bắt tay tạm biệt nhà văn Hữu Ước, đã nói như vậy với vẻ bùi ngùi".
Đại tướng Govorov quả thực đã là một người bạn nhiệt thành của chúng ta, luôn luôn ủng hộ cộng đồng người Việt ở Nga một cách hiệu quả và chân tình nhất.
Theo những thông tin tôi mới nhận được từ Moskva, tang lễ Đại tướng Govorov đã được cử hành trọng thể với những nghi lễ cẩn trọng. Tổng thống LB Nga, Bộ Quốc phòng Nga, Bộ Tổng Tham mưu các lực lượng vũ trang Nga cùng nhiều cơ quan nhà nước khác đã gửi vòng hoa tới viếng Đại tướng Govorov.
Tờ "Sao đỏ" của Bộ Quốc phòng Nga số ra ngày 19-8 vừa qua đã ghi lại những lời nói sâu sắc của nhiều danh nhân quân sự Nga về Đại tướng Govorov. Nguyên soái Liên Xô Dmitri Yazov nói: "Ông là một quân nhân vô cùng khả kính. Tôi luôn hướng tới ông và cha ông với một tình cảm đặc biệt ấm áp của người từng là cựu binh trong mặt trận
Còn đây là ý kiến của Nguyên soái Xôviết Sergey Sokolov: "Tôi đã biết ông ấy trong nhiều năm, từng cùng ông ấy giải quyết rất nhiều vấn đề. Đó là một người cực kỳ có học và tinh anh trong công việc, một nhân vật khả kính trên mọi phương diện"...
Ra đi để lại danh thơm, dù vật đổi sao dời đến đâu. Đó là ấn tượng lớn nhất về Đại tướng Nga Vladimir Govorov