Người mẫu mù

"Khi viết bài về mình, bạn đừng viết quá, bởi vì nhiều người bạn mù của mình được viết, họ đều nói rằng không có gì ghê gớm đến thế đâu. Người mù hay người sáng cũng đều phải vươn lên trong cuộc sống, trong mọi hoàn cảnh. Đã sống thì phải biết vươn lên chứ, chỉ có điều, người sáng có cách vươn lên của người sáng, người mù có cách của người mù" - Tạ Đình Hán dặn tôi như vậy, sau khi tôi bắt tay và nói với anh, tôi sẽ viết về anh như một người bạn viết về một người bạn, chứ không chỉ là một nhà báo viết về một nhân vật.

9 năm ngồi làm mẫu kể từ khi 19 tuổi, bao buồn vui đi qua, Hán lặng lẽ chấp nhận. Chấp nhận, chuyện bình thường, như là ngày người thầy thuốc lắc đầu bảo với bố Hán rằng bây giờ có thuốc thánh cũng không thể cứu được mắt con trai ông, như là ngày phải rời ghế nhà trường và bao điều chấp nhận khác nữa…

Hán không mù hẳn, chỉ lòa, bây giờ mắt anh không nhìn thấy gì nếu như mọi vật cách xa 5m, và nhìn mọi cái xung quanh như có sương mù bao phủ, nhìn tôi, vẫn hình dung ra dáng cao dong dỏng. Từ bé, mắt Hán đã có dấu hiệu lòa, và lớp 3 trở về trước, anh vẫn có thể thấy mẹ anh, một phụ nữ rất xinh nhưng dáng vẻ khá lầm lũi, vẫn có thể thấy một anh trai và hai chị gái, họ rất hay cười. Rồi mắt Hán cứ nhòa dần, nhòa dần vì thoái hóa võng mạc sắc tố.

Nghỉ học, Hán chuyển xuống vùng ngoại ô ở với bố. Hết thuốc tây sang thuốc nam, rồi lang băm, nơi nào nghe đến người chữa mắt giỏi thì hai bố con lại lên đường dù có xa đến mấy nhưng bệnh vẫn không khỏi. Những năm ấy, gia đình Hán khốn khổ với 2 cậu con trai. Người anh của Hán công việc đang đâu vào đấy, bị tai nạn lao động mất trí nhớ, đưa đi bệnh viện và uống thuốc như cơm bữa. Đến bây giờ, nếu anh ngừng uống thuốc lại có dấu hiệu xấu ngay. Nhà có 6 miệng ăn, tất cả trông chờ vào đồng lương của bố và quán cóc bên hè phố của mẹ, nhưng họ đã dốc hết tiền bạc, sức lực mong sớm chữa chạy cho con mình khỏi bệnh.

Nhớ trường, nhớ bạn, Hán tủi thân lắm. Những ngày tháng đó, Hán cứ ôm khư khư cái đài, không muốn để sự cô đơn đánh gục mình. Xa lớp, Hán giữ lại hình ảnh cô bạn tên Dương. Suốt mấy năm, Dương như là đôi mắt của Hán. Cô dịch từng chữ trên bảng giúp anh, đọc từng phép toán. Cô giúp anh bằng sự vô tư của một đứa trẻ và tình thương với một người bạn. Nằm một mình ở ngoại ô, Hán thấy "đôi mắt" đó của mình cũng biến mất. Hán ngồi ước những điều ước của cổ tích. Cạnh vách nhà có một ông bố tối nào cũng đọc sách cho con trai nghe và giải thích cho con hiểu, anh ước sao mình sáng mắt để một ngày nào đó cũng làm được như người bố ấy.

5 năm trôi qua với anh như vậy bằng những ngày nối ngày không có mặt trời, không giới hạn, chỉ biết nó rất dài, dài như không có điểm cuối cùng. 17 tuổi, Hán chỉ nặng 42kg. Chị gái vì quá thương em muốn tìm cho Hán một việc làm, nhưng không biết tìm việc gì, cuối cùng thuê Hán cùng một người bạn mắt sáng của Hán trông cửa hàng, mỗi tháng 150 ngàn tiền thù lao. Nhận đồng tiền đầu đời Hán sung sướng lắm, anh muốn reo lên cho mọi người hiểu mình không phải là một người thừa.

Khi nghỉ hưu, bố ở với người anh trai của Hán, Hán về ở với mẹ trong một căn phòng 10m2 ở ngõ Gạch. 7h sáng mẹ bán nước đến 7 giờ tối mới về. Có nhiều đêm nghĩ ngợi lung tung không ngủ được, Hán để ý từng tiếng thở của mẹ. Mẹ chưa từng thở dài, nhưng khi ngủ lại thở khá nặng. Hán hiểu sự vất vả của mẹ, và dù không nhìn thấy, anh vẫn hình dung được gương mặt của mẹ bây giờ sẽ có nhiều nếp nhăn, khóe mắt nhiều dấu chân chim và làn da đã đồi mồi. "Mình không nhìn thấy mẹ khóc, nhưng mình biết mẹ khóc vì mình, vì anh trai nhiều lắm. Mẹ mình là người hay khóc mà…".

Sau một năm trông cửa hàng, bố Hán xin cho Hán làm nghề mẫu vẽ. Lợi thế của Hán là có một gương mặt rất đẹp, vóc dáng dù không cao to, nhưng lại cân đối. Công việc ngồi mẫu suốt 9 năm của Hán chỉ mang tính mùa vụ, không hợp đồng, không bảo hiểm.

Những lúc ngồi nhà, Hán lại chìm vào suy nghĩ. "Mình có thể ngồi từ giờ đến mấy chục năm sau, nhưng không lẽ cứ ngồi mãi như vậy? Mình muốn có một công việc hợp với hoàn cảnh của mình”. Năm 2000, Hán vào Hội Người mù của quận Hoàn Kiếm, anh được đi học lớp xóa mù chữ nổi, tham gia một khóa học văn - thể của Hội với những môn học như đánh đàn, khiêu vũ, tập đánh bóng… và dành một năm để đi học nghề bấm huyệt, massage.

Người ủng hộ Hán nhiều nhất là Thanh, người yêu của anh. Hán gặp Thanh trong lần tập trung đội tuyển dự thi Para Games I năm 2003. Trong một lần nghe đài, anh được biết có một câu lạc bộ luyện tập thể thao cho người khuyết tật, anh gọi tổng đài 116 để hỏi địa chỉ. Anh đến gặp Giám đốc và được ông giới thiệu tập ở bộ môn điền kinh. Cũng thật hy hữu bởi vì lần đầu tiên ở bộ môn điền kinh có một người khiếm thị. Qua thời gian thi đấu tiền Para Games, thành tích của anh là 3 HCB: nhảy cao, nhảy xa và chạy, anh được chọn vào đội tuyển.

Trong thời gian luyện tập, anh gặp một cô gái rất cá tính và thường hay tranh luận với anh về thể thao, từ chỗ quý mến nhau đến phải lòng nhau lúc nào không rõ. Cô cũng là người khuyết tật như anh, trong một vụ tai nạn, Thanh bị mất một chân và cô vẫn nghị lực đi tiếp cuộc đời với chân còn lại. Cô thi đỗ trường Cao đẳng Tài chính kế toán, sau đó xin việc ở Khu công nghiệp Sài Đồng với mức lương 60 USD/tháng.

Chính tình yêu với Thanh càng thúc giục Hán phải có một công việc ổn định càng sớm càng tốt. Hoàn cảnh gia đình Thanh cũng không khác gì Hán, bố cũng nghỉ hưu và mẹ cũng bán hàng. Ngày đầu họ đến với nhau, dù gia đình không phản đối, nhưng cũng không ủng hộ. "Các con thấy đấy, bây giờ hai đứa đều tật nguyền như thế, yêu thì bố mẹ không cấm, nhưng lấy nhau là cả một vấn đề, rồi các con sẽ sống ra sao khi cả hai đứa đều tật nguyền?".

Câu trả lời là họ quyết tâm đến với nhau, và mong một điều như ông cha ta vẫn nói: thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn. Sang năm, có thể anh sẽ mở một cửa hàng riêng để tẩm quất, massage, rủ thêm những người bạn có tay nghề về để làm chung, dự định sẽ làm vào buổi tối, còn ban ngày anh vẫn đi ngồi mẫu để có thêm thu nhập. Và để thấy rằng, người tàn tật có thể dựa vào nhau…

Đúng vậy, phải biết tựa, để ít ra, cũng dắt nhau lên được cái gác xép với từng nấc thang dựng đứng trong căn nhà chật chội của Hán trong khi chân Thanh thì như thế, như là chặng đường dài từ nhà anh đến Trường Mỹ thuật, hay những khi trái gió trở trời. Rồi sẽ đến những điều lớn lao hơn, những bữa ăn hàng ngày, những đứa con tới trường. Anh đã tính hết những điều đó. Tôi chợt chạnh lòng, hạnh phúc luôn ở bên cạnh chúng ta, trong những điều bình thường nhất, một người mù nhìn thấy rất rõ như vậy, nhưng tại sao, có nhiều người sáng lại không thể nhìn ra nhỉ?