Nhộn nhạo dịch vụ đổi tiền lẻ dịp tết
Nhu cầu mừng tuổi, đi lễ chùa, mua sắm… đã khiến nhu cầu về tiền lẻ, tiền mới cuối năm tăng vọt. Ai cũng có xu hướng tích, "găm" tiền lẻ thật nhiều (dù thực sự chẳng biết có dùng đến hay không) đã khiến cho tiền lẻ trở nên rất khan hiếm. Nhân cơ hội này, dịch vụ đổi tiền "chợ đen" lập tức xuất hiện nhan nhản, "chặt chém" những người có nhu cầu đổi tiền không nương tay.
Nguồn chính thống: khách hàng cá nhân không thể tiếp cận
Dù biết nhu cầu về tiền lẻ của người dân lên rất cao trong dịp Tết, và dù Ngân hàng Nhà nước cũng đã tăng cung ứng tiền lẻ cho các ngân hàng, nhưng dường như chẳng thấm tháp vào đâu so với nhu cầu "khổng lồ" ngoài xã hội. Theo lý mà nói thì bất cứ ai có nhu cầu cũng có thể đến ngân hàng đổi tiền. Tuy nhiên, trong suốt vài tuần nay, người dân có đến ngân hàng nào đặt vấn đề thì cũng chỉ nhận được cái lắc đầu từ chối, với hàng chục lý do: Nơi bảo "hết rồi", nơi lại bảo "tiền chưa về" dù ông Hoàng Công Đồng - Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Hà Nội phụ trách kho quĩ khẳng định tiền lẻ đã về tới các ngân hàng.
 |
| Bàn đổi tiền lẻ tại cổng chùa. |
Sáng 27/1, chúng tôi đã đến một loạt các ngân hàng xin đổi tiền. Tại chi nhánh ngân hàng Đông Á, nhân viên ở đây cho biết: NH chỉ đổi tiền cho khách hàng có tài khoản tiết kiệm 100 triệu đồng trở lên và hiện tiền cũng chưa về đến chi nhánh. Tại chi nhánh NH Techcombank, chúng tôi được cho biết NH chỉ đổi tiền cho khách hàng doanh nghiệp, hơn nữa giờ kể cả doanh nghiệp đăng ký thì cũng đã quá muộn, NH không có tiền đổi. Tại Ngân hàng Đầu tư & Phát triển chi nhánh Hà thành, vừa nghe chúng tôi nói "đổi tiền lẻ", nhân viên ở đây đã trả lời ngay "không có". Một nhân viên của ngân hàng VIB cho biết: Cũng có khá nhiều khách hàng cá nhân của NH đến xin đổi tiền lẻ nhưng NH không thể đáp ứng. Chính các nhân viên của chi nhánh cũng chỉ được chia định mức mỗi người 3,7 triệu đồng. Nguồn chính ngạch đã không thể tiếp cận, người dân có nhu cầu đành bấm bụng tìm đến thị trường "chợ đen", chấp nhận bị chặt chém.
Chợ đen: "chặt chém"
Những ngày này, khu vực các đền chùa trở nên tấp nập hơn bao giờ hết với sự "ra quân" hàng loạt của đội quân đổi tiền lẻ. Tại cổng chùa Quán Sứ, nếu đổi tiền mệnh giá 500 đồng thì tỷ lệ là 10 ăn 7; mệnh giá 1.000, 2.000 đồng thì tỷ lệ là 10 ăn 8...
Tại khu vực Bờ Hồ Hoàn Kiếm, phố Nguyễn Xí cũng có nhiều người đổi tiền sẵn sàng chào mời. Chúng tôi chọn một phụ nữ đứng tuổi, tóc xoăn, có nét mặt khá ghê gớm đặt vấn đề đổi 3 triệu đồng tiền mệnh giá 10.000 đồng. Chị này cho biết tỷ lệ là 10 ăn 9, tức là để đổi được số tiền trên, chúng tôi sẽ phải mất 300.000 tiền phí. Sau một hồi năn nỉ ỉ ôi, chị này quyết định giảm cho chúng tôi 10.000 đồng gọi là "lấy chỗ đi lại". Tỷ lệ này được áp dụng với tiền mệnh giá từ 5.000 đến 20.000 đồng. Loại tiền mệnh giá 500 đồng có tỷ lệ "cắt cổ" hơn nhiều. Để có một cọc 50.000 loại tiền này, chúng tôi sẽ phải trả 80.000 đồng, tức là 1,6 ăn 1. Tiền mệnh giá 1.000, 2.000 đồng thì tỷ lệ là 10/8 hoặc 10/8,5 tùy nơi. Do ngại các cơ quan chức năng "sờ gáy", hoạt động này diễn ra nửa lén lút nửa công khai. Thường thì họ có 1 người chuyên mời và 1 người chuyên giữ tiền. Nếu khách đồng ý thì mới gọi người mang tiền ra trao đổi.
Ngoài nhu cầu về tiền lẻ, nhu cầu đổi tờ 2 USD để mừng tuổi cũng lên rất cao, do quan niệm đây là tờ tiền may mắn. Tại phố Hà Trung sáng 27/1, mọi cửa hàng gần như ngưng hoạt động hoàn toàn do có sự xuất hiện của đoàn kiểm tra, nhưng một số cửa hàng vẫn "thậm thụt" giao dịch. Một tờ 2 USD series 1976 có giá 110.000 - 200.000 đồng, series những năm gần đây có giá 50.000 - 60.000 đồng, hoạt động đổi tiền này thực sự là siêu lợi nhuận.
Cận Tết Nguyên đán năm 2006, trước nhu cầu quá cao về tiền lẻ của người dân, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có ra một Văn bản (số 1444/NHNN-PHKQ) chỉ đạo các chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố thành lập quầy đổi tiền lẻ để đáp ứng nhu cầu đổi tiền của nhân dân; sau Tết thì tùy tình hình thực tế mà điều chỉnh. Tuy nhiên, từ bấy đến nay, hầu như người dân mới chỉ được đứng nhìn mà chưa được chạm tới dịch vụ này, vẫn phải chấp nhận trả phí "chợ đen"