Những lần tác nghiệp vạch mặt thủ đoạn phá rừng thông Tây Nguyên

• Phát hiện thêm một vụ phá rừng tại huyện Ea Kar
• Ngang nhiên tàn phá rừng, kiểm lâm quản không xuể
• Kỷ luật nhiều cán bộ để lâm tặc phá rừng phòng hộ đầu nguồn
• Yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm vụ phá rừng quý ở Kon Tum

Với người Đà Lạt, một cây thông ngã xuống, dù bất kể lý do gì cũng khiến nhiều người xót xa, tiếc nuối. Thế nhưng, vì lợi ích kinh tế và lòng tham vật chất khôn lường của con người, không ít vụ triệt phá rừng thông quy mô lớn hoặc theo kiểu “gặm nhấm” vẫn thường xảy ra. Một khi giá trị của đất đai trên thành phố du lịch càng tăng thì cuộc chiến bảo vệ rừng thông cũng vì thế mà gian nan thêm bội phần.

Nhận thức được điều đó và để thể hiện trách nhiệm góp phần gìn giữ bình yên cho những cánh rừng, cùng với một số đồng nghiệp, tôi luôn trong tâm thế “chiến đấu”, đương đầu tới cùng với “lâm tặc”, bất chấp những hành vi đe dọa, có thể bị gây nguy hiểm tới chính mình và những người thân trong gia đình. 

Và thế là tôi quyết tâm đồng hành cùng các cơ quan chức năng làm sáng tỏ nhiều vụ phá rừng, khai thác gỗ thông bất hợp pháp xảy ra trên địa bàn TP Đà Lạt và các vùng lân cận; đưa các đối tượng ra xử lý trước ánh sáng pháp luật và cũng để tạo sự răn đe, giáo dục chung cho toàn thể cộng đồng.

Còn nhớ cách đây tròn 10 năm, khi đó tôi vẫn còn là một sinh viên Văn khoa năm 4 và có “thâm niên” viết báo cộng tác được 2 năm. Đó là một buổi chiều Đà Lạt đầy nắng vàng, với chiếc xe máy cũ vừa mua được từ tiền gom góp nhiều năm nhuận bút mà mỗi khi nổ máy khiến cả nhà trọ phải thức giấc, tôi rong ruổi xuống vùng Xuân Thọ, cách trung tâm Đà Lạt khoảng 15km, rồi đi thẳng vào rừng sâu theo hướng thác Hang Cọp. 

Lần theo vết xe ôtô “cày” trên đường rừng, tôi men theo con đường mòn giữa rừng già, một bên đồi cao, bên kia là vực sâu hun hút. Chỉ cần một chút sơ sẩy sẽ rơi xuống vực, một thân một phận giữa rừng già, khó ai đảm bảo rằng tôi có thể bình an trở về. Bây giờ nghĩ tới, lại thấy trong người mình có ít “máu liều”, có chút phiêu liêu, non nớt của kẻ đang thử dấn thân vào nghề làm báo lắm vinh quang và cũng nhiều cay đắng.

Qua thác Hang Cọp khoảng 2km đường rừng hun hút, lởm chỏm sỏi đá, bỗng trước mắt tôi là cánh rừng thông bị cưa hạ, gỗ xẻ la liệt. Rõ ràng đây là công trường thác gỗ lậu với quy mô lớn nhất từ trước tới nay mà tôi từng thấy và biết tới. 

Từng cây thông cổ thụ, đường kính gốc lên tới hơn 1m, cao 20m bị cưa hạ không thương tiếc, trong đó có những cây vừa cưa đổ khoảng chừng tối hôm trước, lá vẫn còn tươi nguyên, nhựa ứa trào xuống mặt đất trắng long lanh. Những khoảnh rừng thông bị khai thác bất hợp pháp kéo dài cả cây số. 

“Lâm tặc” không cưa trắng mà chỉ chọn những cây cao to, thẳng, có chất lượng gỗ tốt nhất để khai thác. Ước tính có hàng trăm cây thông cổ thụ khoảng 60 năm tuổi đã bị triệt hạ. Quanh khu vực, các đối tượng còn dùng xe cơ giới san ủi làm đường để vận chuyển gỗ ra ngoài.

Với chiếc máy ảnh kỹ thuật số vừa bằng lòng bàn tay, tôi miệt mài ghi lại cảnh “tang thương” này mà lòng đau nhói. Càng vào sâu, càng nhiều cây thông lớn bị cưa hạ ngổn ngang, cảnh tàn phá càng xảy ra khốc liệt. Tôi đoán chắc, đêm nay “lâm tặc” sẽ quay lại để xẻ và trở số gỗ thông vừa hạ này.

Để có tư liệu sinh động cho bài báo đã hình thành trong đầu, tôi quyết ở lại qua đêm một mình trong rừng sâu giữa cái lạnh giá Đà Lạt cuối năm. Sự đam mê và quyết tâm để có một bài viết tạo được sức hút, tác động mạnh tới các cơ quan chức năng của tỉnh Lâm Đồng khiến tôi quên cả đói, quên nỗi sợ hãi đang rình rập trong bóng đêm đen kịt.

Giấu xe máy vào bụi rậm ở một nơi cách xa hiện trường, tôi hồi hộp chờ đêm rơi xuống trong tiếng gió rừng rên rít lên từng hồi. Đêm rừng già khủng khiếp hơn những gì tôi mường tượng, chẳng thể trông thấy gì ngoài bóng đen và tiếng côn trùng rên rỉ. Cặp mắt dù tinh sáng đến mấy cũng không có giá trị trong trường hợp này. 

Để tránh va đập vào cây rừng và vấp ngã, tôi buộc phải ngồi yên một chỗ để cho đám muỗi rừng đang khát máu đua nhau “mở tiệc”. Nhưng không bao lâu, sức tấn công không mệt mỏi của cánh muỗi đói, tôi buộc phải bò lết trên mặt đất dùng tay cào gom lá thông khô thành một đống lớn và chui người vào.

Khoảng 19h30, từ phía rừng xa, tiếng xe cơ giới dồn dập vọng tới. “Lâm tặc” xuất hiện! Tối hôm đó, tôi nằm bất động trên một cao điểm kề hiện trường để chứng kiến cảnh khai thác gỗ lậu với khoảng 10 đối tượng, cùng xe ôtô có máy tời bốc gỗ, cưa máy... Nhiều cây thông tiếp tục bị cưa hạ, gãy đổ ầm ầm trong ánh sáng le lói của những chiêc đèn pin được gắn trên đầu của mỗi “lâm tặc”. Đến khoảng 3 giờ sáng ngày hôm sau, chiếc xe tải nặng trịch gỗ thông cùng nhóm “lâm tặc” ì ạch rời rừng sâu.

Chỉ hai ngày sau, bài viết lớn chạy trên trang nhất của một tờ báo tôi cộng tác đã được xuất bản với những tư liệu ngồn ngộn, tái hiện lại cảnh khai thác gỗ thông bất hợp pháp quy mô lớn nhất từ trước tới nay tại TP Đà Lạt. Bài báo được công bố đã thực sự gây sốc dư luận địa phương. Khó ai có thể tin được tại Đà Lạt lại có thể xảy ra cảnh khai thác gỗ thông quy mô lớn và trong thời gian kéo dài đến vậy.

Ngay khi báo đăng, các cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng và TP Đà Lạt lập tức vào cuộc xác minh. Quyết định khởi tố vụ án được Công an TP Đà Lạt ban hành ngay sau đó để phục vụ công tác điều tra, truy bắt những kẻ đã sát hại rừng thông. Liên quan đến vụ việc này, giám đốc một công ty lâm nghiệp, đơn vị chịu trách nhiệm quản lý khu vực để xảy ra khai thác rừng thông cũng bị xử lý kỷ luật bằng hình thức cách chức.

Một lần khác, gần giữa năm 2016, từ nguồn tin báo của quần chúng, tôi khi ấy đã là PV thường trú của Báo CAND đã tiếp cận khu vực núi Hòn Bồ, thuộc phường 12, TP Đà Lạt và phát hiện hàng chục cây thông cổ thụ khoảng 60 năm tuổi đã bị cưa hạ. “Lâm tặc” phân gỗ thành từng lóng và chuyển khỏi hiện trường. Những gì còn sót lại cho thấy, cảnh khai thác gỗ thông tại đây đã diễn ra trong thời gian dài nhưng chính quyền địa phương và chủ rừng không hề hay biết. 

Trước khi đăng trên báo giấy, một loạt hình ảnh về những gốc thông cổ thụ bị cưa hạ kèm theo thông tin về vụ phá rừng này đã nhanh chóng được xuất bản trên Báo CAND điện tử. Rất nhiều phản hồi của bạn đọc sau khi báo đăng cho thấy sự quan tâm đặc biệt lớn của dư luận về vụ phá rừng này.

Sáng hôm sau (20-5-2016), UBND TP Đà Lạt đã ra văn bản chỉ đạo Công an phối hợp với Hạt kiểm lâm khẩn trương vào cuộc, làm rõ nội dung phản ánh của Báo CAND. Lực lượng chức năng xác định khối lượng lâm sản bị thiệt hại gần 40m³ và đã ra quyết định khởi tố vụ án để điều tra về vụ phá rừng trên.

Trong nhiều vụ phá và lấn chiếm đất rừng khác, tôi cùng các đồng nghiệp tại Lâm Đồng đã không quản ngại khó khăn, gian khổ, nhất là khi phải đi tác nghiệp trong điều kiện khắc nghiệt của mùa mưa Tây Nguyên.

Càng ngày, tôi càng tự cảm thấy trách nhiệm của mình khi đứng chân tác nghiệp trên đại ngàn Tây Nguyên, đó là cùng chung tay giữ vững màu xanh của những cách rừng thông, giữ lấy bản sắc và một phần linh hồn của Đà Lạt...