Phập phù bên mép sóng
Lời cảnh báo của biển
Không còn như ngày xưa, muốn đến Nhơn Lý phải dùng đò ngang, đường bộ đến xã bán đảo này băng qua Khu kinh tế Nhơn Hội, qua những đồi cát trắng và những rừng thông ven biển. Nhưng những người dân sống trong các nóc nhà nằm san sát nhau như ở nội thị của xã này đã bắt đầu lo lắng từ cái đêm 22/5 vừa qua, cái đêm biển vào làng "nuốt" nhà của anh Vạn ở thôn Lý Hòa.
Chị Phan Thị Thiên Thanh (vợ anh Vạn) kể lại: "Đêm đó anh Vạn đi biển, trời mưa to nên mẹ con tôi ngủ sớm. Tầm 21h đêm thì nghe miếng tôn ngoài hiên rơi xuống đất. Mở cửa định bước ra ngoài thì trước mặt trống hoác, cả cái hiên đã trôi theo dòng nước, đất ở trước mặt đã thành hố sâu. Không còn đường thoát thân, tôi phải bế con bé leo lên nóc nhà thoát ra ngoài…".
Nhà sập, không còn đường xoay xở, chị phải đưa gia đình về nương nhờ nhà mẹ ruột. Nhưng ngôi nhà bên mẹ vốn đã chật hẹp với 8 người ở nay phải "gánh" thêm 3 người trong gia đình chị càng chật hẹp hơn. Tối chị Thanh phải sang ngủ nhờ nhà hàng xóm, anh Vạn đi biển, đến bữa ăn trưa gia đình mới có dịp "nhìn mặt nhau".
Dẫn chúng tôi đi thăm lại nhà cũ, anh Vạn tâm sự: "Tôi biết nhà mình nằm trong vùng nguy cơ lâu lắm rồi nhưng vì không có tiền nên chẳng biết làm sao. Đất đai bây giờ cũng chẳng còn để dựng cái lều tạm trú thân. Tôi làm nghề "đi bạn" nhưng trong thời biển "đói", đâu dễ kiếm ra con cá, con tôm nên đời sống gia đình ngày càng khó khăn".
Từ ngày nhà anh Vạn bị sập, con đường bê tông trước nhà cũng bị cuốn trôi, hàng chục hộ dân trong xóm không có lối đi. Gia đình chị Nguyễn Thị Oanh sống gần đó cũng bỏ nhà đi nơi khác ở. Có hơn 10 hộ dân khác cũng đang đứng trước nguy cơ bị mất nhà.
Ông Võ Chính, hàng xóm của anh Vạn, cho biết: Dãy nhà này có nguy cơ từ năm 2001 đến nay nhưng bây giờ chỉ một trận mưa lớn là đã có nhà bị sập. Nếu mùa mưa lũ năm nay mà không có biện pháp nào thì sẽ thêm 5 đến 10 ngôi nhà nữa bị sóng cuốn. Tại sao Nhà nước không bố trí đất tái định cư cho chúng tôi di dời đi nơi khác chứ ở đây thì chẳng biết sống chết ngày nào!
Khẩn trương… nhưng vẫn phải chờ
Không riêng gì thôn Lý Hoà, 3 thôn còn lại của xã Nhơn Lý là Lý Hưng, Lý Lương, Lý Chánh đều có nguy cơ xâm thực biển. Theo thống kê của UBND xã Nhơn Lý, các thôn Lý Chánh, Lý Hoà giáp biển khoảng 56m, hai thôn Lý Hưng, Lý Lương giáp biển 70m. Hiện toàn xã có 100 hộ có nhà ở mặt biển, hàng thứ hai cũng có khoảng 100 hộ và hàng thứ ba có 56 hộ, tất cả đều có nguy cơ bị biển "nuốt" nhà.
Ông Nguyễn Văn Long, Chủ tịch UBND xã Nhơn Lý, cho biết: "Những năm trước biển cách nhà dân khoảng 500m nhưng vài năm trở lại đây đã "chiếm" 1 đến 2 lớp nhà rồi. Ngày thường thì mép sóng cách nhà khoảng 15m nhưng vào mùa đông thì sóng đã tiến sát nhà dân. Trước mùa mưa bão năm nay phải khẩn trương di dời khoảng 100 hộ ở trước mặt biển nếu không hậu quả sẽ khó lường. Còn lâu dài thì phải di dời tiếp 156 hộ còn lại".
Sự cố sập nhà của anh Vạn đã thực sự làm "kinh động" đến lãnh đạo tỉnh Bình Định, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phạm Văn Thanh về làm việc ở Nhơn Lý và yêu cầu lãnh đạo TP Quy Nhơn có phương án di dời các hộ dân ra khỏi vùng nguy hiểm. Ngày 10/6, lãnh đạo thành phố cùng đại diện các sở, ngành liên quan đã làm việc với xã Nhơn Lý và thống nhất đề nghị tỉnh khẩn trương xây dựng khu tái định cư và tuyến đê biển chạy qua các thôn trong xã.
Nhưng ông Nguyễn Văn Long vẫn lo lắng: UBND xã Nhơn Lý đã lập quy hoạch khu tái định cư rộng khoảng 3ha để di dời những hộ dân này và đề nghị cấp trên cho kinh phí xây dựng 196,6m đê biển ở thôn Lý Chánh và 318m đê biển còn lại ở thôn Lý Hoà,… nhưng dự án trên vẫn còn nằm trên giấy chờ UBND tỉnh phê duyệt!"