Thấy gì qua vụ hành hung giám thị ở Kbang, Gia Lai?

Thoát chết trở về, những thầy cô giáo coi thi ở Hội đồng thi Kbang vẫn chưa hết nỗi kinh hoàng. Đó không chỉ bởi sự đe dọa, đánh đập dã man của bọn côn đồ mà đau đớn và xót xa hơn là danh dự của những thầy cô giáo đã bị một thế hệ học trò xúc phạm nghiêm trọng.

Những hành động côn đồ đã được báo trước?

Cô giáo Đỗ Thị Hải Lan, giáo viên Trường THPT Phan Bội Châu, Pleiku, là một trong những giám thị coi thi ở Hội đồng thi huyện Kbang bị hành hung kể lại vụ việc trong nỗi xót xa: "Trưa 8/5, thi xong môn toán, khi một số giám thị thu bài chuẩn bị về nơi nghỉ thì có một số thanh niên đi xe máy tháo biển số chạy vào trong sân trường rú ga thật mạnh, miệng liên tục văng bậy lẫn đe dọa”. Một tên chỉ tay vào mặt thầy Trương Quang Hà và nói: “Chúng mày coi thi cho nhẹ nhàng chứ không có đường về Gia Lai đâu!”. Chúng còn dọa dẫm: “Coi thi kiểu đó bước ra ngoài sẽ bị mất mạng!”. Chúng còn buông ra nhiều lời lẽ xúc phạm, nhục mạ giáo viên.

Vì sao bọn côn đồ lại dám lộng hành đến thế? Trả lời câu hỏi này, thầy giáo Nguyễn Tiến Mạnh, Phó hiệu trưởng Trường THPT Trần Hưng Đạo (Mang Yang), được Thanh tra Sở Giáo dục và Đào tạo Gia Lai ủy nhiệm làm Tổ trưởng thanh tra Hội đồng thi Kbang, cũng là một trong số những người bị bọn côn đồ chặn đánh đã phản ánh thẳng thắn trong báo cáo gửi lãnh đạo cấp trên rằng: “Sau khi thi xong môn toán, một số thanh niên đi xe máy vào cổng trường đe dọa giám thị. Lúc đó lãnh đạo Hội đồng coi thi đang thu bài, tôi đi nhờ 2 anh công an, trong đó có một anh tên là C. giúp cho việc đưa giám thị về nhà nghỉ, nhưng anh C. bảo đó không phải là nhiệm vụ của các anh ấy. Sau đó, cô giáo Đỗ Thị Hải Lan rời phòng thi ra về thì bị một số thanh niên chặn đánh...”. Trước khi cung cấp  thông tin đầy bức xúc này cho chúng tôi, thầy Mạnh nói: “Nếu anh là nhà báo thật sự thì tôi mới dám đưa ra chuyện đau lòng này”.

Sau khi sự việc trên được cấp báo với các cơ quan chức năng, chiều ngày 8/6, huyện Kbang cho 1 xe ôtô đến đưa các thầy cô giáo về và cử 10 cán bộ chiến sĩ Công an huyện Kbang theo đoàn để phòng ngừa hậu quả xấu đã được cảnh báo trước đó. Thế nhưng trên đường đi, các thầy cô giáo vẫn thấy từng tốp thanh niên đi xe máy mang theo gậy gộc, lạng lách, hăm dọa giáo viên. Khi các thầy cô giáo đi bằng xe máy trên đường từ Kbang ra An Khê, đến đoạn đường thuộc xã Tú An, thì bị một tốp thanh niên dùng gậy gộc tấn công. Cô Nguyễn Thị Thanh Hà bị chúng đập cây vào đầu ngã vật xuống đường bất tỉnh và gần chục giáo viên khác cũng bị những “trận đòn” nhừ tử. Theo các thầy cô có mặt trong đoàn, có đến 9 giáo viên bị bọn côn đồ đánh đập nhưng không hiểu sao trong báo cáo của Sở GD&ĐT Gia Lai chỉ ghi có 6 giáo viên và 1 thanh tra viên Hội đồng coi thi ở Kbang bị đánh (?!). Cũng theo cách lý giải của phía Sở GD&ĐT Gia Lai cho rằng: “Nguyên nhân để xảy ra sự cố trên là do tình huống xảy ra trên đường đi bất ngờ, do vậy lực lượng công an và lãnh đạo Hội đồng thi chưa lường hết được”.

Dư luận cho rằng đây là cách lý giải không thỏa đáng vì sự việc này đã được dự báo trước đó. Ngày 9/6/2005, Công an huyện Kbang đã bắt giữ 2 đối tượng liên quan đến vụ hành hung giáo viên là Hoàng Ngọc Cảnh và Phạm Văn Quyết cùng là thí sinh vừa dự kỳ thi này ở thị trấn Kbang. Tuy nhiên dư luận cho rằng đây chưa phải là những đối tượng chính của cuộc hành hung giáo viên.

Những tệ nạn “băng nhóm học đường”

Không phải đến tận bây giờ vấn đề an ninh học đường ở một huyện được mệnh danh là “gỗ” và “rừng” này mới phức tạp đến thế mà chuyện này đã từng có từ cách đây nhiều năm về trước. “Tình đơn côi” là tên của một bài hát đã được một nhóm học sinh và thanh thiếu niên hư hỏng ở Kbang chọn đặt tên cho băng nhóm của mình. Nhóm này gồm 32 tên, trong đó có 13 học sinh, còn lại là các đối tượng đã nghỉ học, do Bùi Thế Thảo (19 tuổi) ở tổ 2, thị trấn Kbang (đã bỏ học), cùng Lê Xuân Toàn (20 tuổi) ở Sơn Lang, Kbang, hiện đã chuyển về học ở Quy Nhơn cầm đầu.

Khi được hỏi vì sao các em thành lập băng nhóm này, hầu hết đều trả lời: “Để cho oai, tụ tập được nhiều người cùng chơi bời, bảo vệ nhau trước sự thanh trừng của các băng nhóm khác...”. Điểm tập trung nhiều nhất của băng nhóm này là khu vực “Vườn mít” và một số quán cà phê ở thị trấn Kbang.--PageBreak--

Các đối tượng trong nhóm “Tình đơn côi” khai nhận từ khi hình thành (tháng 9/2001), chúng đã thực hiện 25 vụ trộm cắp vặt như bắt gà, vịt, hái trái cây để ăn nhậu và gây ra 22 vụ gây rối, đánh nhau với học sinh và thanh thiếu niên khác ngoài băng nhóm. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động của băng nhóm này cũng nảy sinh những mâu thuẫn nên Lê Ngọc Hợp (21 tuổi), đối tượng thường xuyên bỏ nhà đi lang thang, đã tách khỏi băng nhóm “Tình đơn côi” để thành lập băng nhóm mới mang tên “Tình tóc bay” ngày 25/4/2002. Nguyễn Đinh Duy, Lê Ngọc Hợp và Phan Hoàng Nhật cùng ở tổ 6, thị trấn Kbang, rủ nhau đi cắt tóc ngắn 3 phân. Duy khởi xướng: “Hôm nay tụi mình cắt tóc nên đặt tên nhóm là “Tình tóc bay” nhé!”. Cả 3 tên đồng ý và giao cho Hợp làm nhóm trưởng. 

Từ đó nhóm “Tình tóc bay” đã lôi kéo, rủ rê thêm nhiều học sinh tham gia. Đến khi bị cơ quan công an phát hiện, băng nhóm này đã có tới 21 tên, trong đó 15 nam, 6 nữ; 13 học sinh. Đặc trưng của băng nhóm này là khi gặp những thanh niên khác thường gây gổ đánh nhau. Nhóm có 4 đôi trai gái yêu nhau, trong đó có 3 nữ mới chỉ là học sinh THCS. Theo khai nhận của các đối tượng trước cơ quan công an thì nhóm này đã thực hiện 8 vụ trộm cắp và nhiều vụ gây rối đánh nhau. Trong đó có thể kể đến vụ trộm  800.000đ vào tháng 10/2002 tại Trường tiểu học Lý Tự Trọng, Kbang. Sau đó, bọn chúng tiếp tục cạy cửa vào Phòng Kế toán Trường THPT Kbang lấy trộm 6.617.000đ... Công an huyện Kbang đã khởi tố bị can và bắt tạm giam  Lê Ngọc Hợp về tội “trộm cắp tài sản”.

Học đòi theo những kiểu chơi bời hư hỏng của một số băng nhóm, nên tháng 10/2002 một số học sinh yếu kém, nghỉ học không lý do, thường tụ tập nhau ở quán xá ăn chơi, gây gổ đánh nhau do tên Trần Minh Phúc (18 tuổi) ở tổ 2, thị trấn Kbang cầm đầu đã đứng ra thành lập nhóm lấy tên “Sương mai”, gồm 28 thành viên (18 học sinh trung học phổ thông và 8 tên đã bỏ học). Nhóm này thường rủ nhau đến cổng trường chặn đánh học sinh, thầy cô giáo và trộm cắp, gây rối...

Các đối tượng trong băng nhóm này khai nhận trước cơ quan công an đã thực hiện 40 vụ đánh nhau, gây rối trật tự công cộng, 3 lần đuổi đánh thầy cô giáo và gây ra hàng chục vụ trộm cắp, chống người thi hành công vụ. Cụ thể là ngày 12/3/2003, các tên Hồ Văn Hiền và Phạm Nhật Linh (cùng 18 tuổi) ở tổ 10 và 2, thị trấn Kbang, kéo nhau vào Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm vô cớ đuổi đánh thầy giáo Nhật. Ngày 13/3/2003, các tên Hiền, Linh, Tân, Phúc tiếp tục vào đập phá cửa kính của trường này, bị Công an thị trấn Kbang vây bắt, bọn chúng dùng đá tấn công công an để tẩu thoát...

Vì sao đến nông nổi này?

Tình trạng thanh thiếu niên bỏ học, hư hỏng, câu kết thành lập những băng nhóm  và hoạt động phạm pháp là một vấn đề hết sức bức xúc. Vì sao một thị trấn nhỏ bé lại xuất hiện nhiều băng nhóm ở lứa tuổi thanh thiếu niên quá vậy? Qua tìm hiểu chúng tôi được biết có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng trên, song tựu trung lại phần lớn là do sự buông lỏng quản lý giáo dục giữa gia đình, nhà trường và xã hội.

Trong số hàng chục đối tượng hư hỏng ấy có không ít trường hợp gia đình bố mẹ bỏ nhau, hoặc trình độ nhận thức thấp kém, không chú trọng, gương mẫu trong việc giáo dục, dạy dỗ con cái mà chủ yếu là phó thác cho nhà trường và xã hội. Một số khác do đi học xa phải ở trọ tại thị trấn nên thiếu sự quản lý giáo dục của gia đình, lơ là trong học tập đã bị bọn xấu lôi kéo, rủ rê và đặc biệt là sự tác động mạnh mẽ của những văn hóa phẩm độc hại, len lỏi từng ngày trong đời sống tinh thần của lứa tuổi mới lớn, nên dễ dẫn đến hư hỏng. Bên cạnh đó, có một số em vì được cưng chiều quá mức mà thiếu sự dạy dỗ nên đã dẫn tới phạm pháp.

Một thực tế cũng dễ nhìn thấy là trách nhiệm của nhà trường, thầy cô giáo với gia đình và chính quyền, cơ quan chức năng ở địa phương vẫn chưa có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ thiếu thông tin lẫn nhau. Những suy nghĩ bồng bột, sự hiếu kỳ của tuổi mới lớn, cộng với việc tác động của các loại văn hóa phẩm đồi trụy và độc hại, sự buông lỏng quản lý của gia đình, nhà trường... đã đẩy những đứa trẻ còn đang ở tuổi ăn, tuổi lớn dần dần rơi vào vòng tội phạm