Thư viện miễn phí cho nông dân và khát vọng đổi đời một vùng quê

Ngay từ nhỏ, Trần Anh Chín (thôn Đồng Phúc, xã Đồng Mai, Thanh Oai, Hà Tây) đã có niềm đam mê “nghiền” sách. Chín kể: “Ngày xưa các cụ, kỵ nhà mình để lại nhiều sách lắm. Toàn sách chữ nho. Ban đầu được ông nội đọc cho nghe thì đau đầu, chỉ muốn trốn theo bạn bè ra đồng chăn trâu, cắt cỏ, thả diều ở triền đê ven sông Đáy là sướng lắm. Nhưng ông cứ “gò”. Gò rồi thành thói quen. Sau một thời gian, chính mình lại là người “gò” ông nội mình đọc sách chữ thánh hiền cho nghe...”.

Cứ thế, Trần Anh Chín thầm hứa, khi lớn lên phải làm cái gì đó có tiền, càng nhiều tiền càng tốt. Có tiền để mua sách về đọc, và bày trong tủ nhà mình. Chín kinh doanh đủ loại. Ban đầu chỉ cò con với nghề gia truyền của gia đình là chạm khảm đồ gỗ.

Lâu dần, Chín trở thành ông chủ. Mà ông chủ của một xưởng mộc thật sự “hoành tráng” với dăm chục công nhân ngay thị trấn Từ Sơn, Bắc Ninh. Đồ gỗ, đồ khảm của Chín làm ra theo “công thức” gia truyền nên bán chạy. Dù có “vụ” này “vụ” khác trong kinh doanh nhiều khi không chiều theo lòng của Chín, nhưng anh cũng đủ tiền để “tầm” về cho gia đình mình gần 3.000 cuốn sách đủ các loại.

Thư viện miễn phí cho nông dân và câu đối của GS Vũ Khiêu

“Mua sách để đọc thôi, chưa đủ, phải đem tri thức trong sách phổ biến cho tất cả mọi người, có như vậy mới khai hết giá trị mà sách đem lại” - Chín nghĩ như vậy. Cả tháng trời anh cùng thợ hì hụi trong xưởng đóng giá sách ở Từ Sơn. Đóng xong lại hò nhau bê về nhà, rồi cùng vợ con sắp xếp sách, liệt kê theo chủ đề, ghi theo thư mục như trong Thư viện Quốc gia, rồi lại cùng vợ... phục vụ bạn đọc.

Sáng ngày 27/3/2005, anh khai trương thư viện. Khách hôm đó đông đảo nhân dân toàn xã, chính quyền HĐND, UBND xã.

Hàng ngày, Chín giao công việc cho vợ là ở nhà trực thư viện. Vợ Chín ban đầu thì có vẻ không vừa lòng với chồng, đặc biệt là việc làm không công, cứ suốt ngày ở nhà nước nôi phục vụ bạn đọc. Nhưng sau được Chín động viên, và riêng chị cũng thấy việc làm của mình có ý nghĩa với bà con chòm xóm thì cũng vui vui.

Căn nhà hai tầng được anh phân ra làm hai phòng đọc, một phòng dành cho “khách cấp cao” và phòng dành cho người đọc bình dân. Phòng đọc “khách cấp cao” ở đây không có nghĩa là quan chức, người có địa vị mà những người có trình độ và hiểu được những cuốn sách kinh điển, sách ở tầm vĩ mô như triết học phương Đông, phương Tây, Mác - Lênin, lịch sử Đảng.

Ở phòng này anh Chín tìm mua và bày trọn bộ Triết học Mác - Lênin, Hồ Chí Minh toàn tập, “Bút ký triết học”, “Binh thư yếu lược”, “Kinh thư”, “Tứ thư”, “Đại diễn tân giải”, “Đại Việt sử ký toàn thư”, “Tiến sĩ Việt Nam hiện đại”... Chín giới thiệu toàn bộ sách quý với khách. Anh ghé tai nói nhỏ: “Mình đang “tầm” bộ “Minh Mạng đi săn”. Chủ của bộ sách quý hiếm nên họ chưa bán. Sớm muộn gì thì mình cũng có được bộ này. Quý lắm!”.

Phòng ở tầng một có hơn 2.500 cuốn sách phổ thông phục vụ bà con nông dân và thanh thiếu niên trong làng Đồng Phúc. Những cuốn sách bình dân, nhưng lại có ý nghĩa đặc biệt trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, hay những kiến thức cơ bản phục vụ bà con trong sản xuất nông nghiệp, như “Mẹo vặt hàng ngày”, “Đạo làm người và tài xử thế”, “Kinh tế ngày nay”, “Chỉ dẫn áp dụng pháp luật về đất đai”, “Những kiến thức nông nghiệp”... và hàng chục đầu báo khác.

Các cháu nhỏ đến thư viện Hưng Phúc đọc sách báo.

Với các em nhỏ, đến với “Thư viện Hưng Phúc” của anh Chín sẽ tìm được những cuốn sách bổ ích như “1.000 truyện cổ tích Việt Nam và thế giới”, “Truyện cổ Grimm”, “Truyện cổ tích Việt Nam hay nhất”, “Kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam”...

Thấy ở giữa phòng đọc treo câu đối quý của GS. Vũ Khiêu, tôi tò mò. Chín đọc nguyên văn câu đối: “Ông cha tích lũy điều nhân nghĩa/ Con cháu xây cao đạo thánh hiền” và cho chúng tôi biết: “Ngày khai trương thư viện tư gia Hưng Phúc, có một vài người bạn thân với GS Vũ Khiêu biết, trò chuyện với cụ. Cụ thấy việc làm tâm đắc quá rồi nhờ người đưa về đây cùng góp vui với gia đình, với bà con trong thôn, trong xã...”.

Việc mở thư viện miễn phí của anh Chín chính là thể hiện khát khao của anh: mang kiến thức đến với nông dân, mong nông dân có tri thức sẽ... đổi đời. Công thức: Nông dân + Tri thức = Đổi đời là ước vọng của Chín: Muốn làm đổi đời một vùng quê ven bờ sông Đáy