Mỹ và châu Âu: Tư nhân hóa hoạt động cảnh sát

Để đối phó với hiện trạng thâm hụt ngân sách, thành phố Oakland chuyển sang chương trình tư nhân hóa hoạt động cảnh sát, hay nói khác hơn là thuê vệ sĩ tư nhân đảm trách nhiệm vụ giữ gìn an ninh xã hội thay cho lực lượng cảnh sát chính thức.

Mới đây, Hội đồng thành phố Oakland đã thông qua quyết định thuê vệ sĩ của Công ty An ninh tư nhân International Services Inc., đặt trụ sở ở Torrance bang California, để tuần tra thường xuyên những quận nội thành có tỷ lệ tội phạm cao. Đây là lần đầu tiên quỹ thành phố được trích ra để trả tiền thuê vệ sĩ tư nhân vũ trang, bởi vì trước đây một vài khu vực buôn bán ở Oakland phải gom góp tiền thuê vệ sĩ không vũ trang để tự bảo vệ.

Thuê vệ sĩ tư nhân được coi là ít tốn tiền hơn việc tuyển dụng thêm nhân viên cảnh sát mới. Oakland - thành phố đang bị thâm hụt ngân sách ở mức kỷ lục là 80 triệu USD - phải chi tiêu khoảng 65% ngân sách của mình để trả lương cho cảnh sát giữ trật tự cũng như cảnh sát cứu hỏa, trong đó bao gồm khoảng 250.000 USD hàng năm dành trả lương và các khoản trợ cấp hàng năm cho mỗi sĩ quan cảnh sát chịu trách nhiệm tuần tra ngày đêm trên đường phố.

Ngược lại, chỉ với chừng 200.000 USD/năm, Oakland đã ký hợp đồng thuê được 4 vệ sĩ tư nhân tuần tra liên tục khu Đông Oakland nổi tiếng có tỷ lệ tội phạm cao nhất thành phố, nơi có nhiều sĩ quan cảnh sát bị giết chết khi đang làm nhiệm vụ. Trong khi đó công ty an ninh tư nhân, chứ không phải thành phố, phải đóng tiền bảo hiểm cho vệ sĩ. Thành phố Oakland có khoảng 400.000 dân, kế hoạch thuê vệ sĩ an ninh tư nhân được coi là biện pháp mới nhất nhằm kéo giảm tỉ lệ phạm tội.

Oakland không là thành phố duy nhất ở Mỹ đang nỗ lực tìm cách cải thiện an ninh công cộng mà vẫn giảm được gánh nặng chi phí cho ngân sách. Tháng 10/2009, Hội đồng thành phố Chicago - nơi bị thâm hụt ngân sách 200 triệu USD - đề nghị mở rộng trách nhiệm cho lực lượng vệ sĩ tư nhân vũ trang. Ở New Orleans láng giềng, hội đồng thành phố cũng nghiên cứu mở rộng một loại thuế đặc biệt dành để trả lương cho vệ sĩ tư nhân tuần tra trong thành phố. Thực ra, một số khu vực thành phố New Orleans đã bắt đầu sử dụng vệ sĩ an ninh tư nhân tuần tra đường phố từ năm 1997, lúc đó cộng đồng cư dân khu đông thành phố đã kiến nghị lên cơ quan lập pháp bang Louisiana cho phép lập ra một thứ thuế bất động sản để có tiền trả lương cho lực lượng vệ sĩ tư nhân.

Hiện nay, ngành kinh doanh an ninh tư nhân đang phát triển mạnh ở Anh, Mỹ và cả Canada. Tại mỗi quốc gia này, số cảnh sát tư nhân còn nhiều hơn cảnh sát chính thức. Có nhiều bằng chứng cho thấy khu vực an ninh tư nhân hoạt động hiệu quả hơn mà lại nhận lương thấp hơn so với cảnh sát. Trên toàn nước Mỹ, nhiều loại dịch vụ giữ gìn an ninh khác nhau được cung cấp bởi các công ty an ninh tư nhân. Như ở thành phố Amarillo phía bắc bang Texas, cảnh sát địa phương cho phép một công ty tư nhân xử lý những cuộc gọi cấp cứu. Và gần ba phần tư số  thành phố ở Mỹ thuê vệ sĩ xử lý những chiếc xe đỗ bất hợp pháp. 

Ở Fresno bang California, 21 công ty tư  nhân  cung cấp dịch vụ bảo vệ tại những trung tâm mua sắm lớn, những khu chung cư cao cấp hay những sự kiện văn hóa thu hút nhiều người tham gia, cũng như những trung tâm hội nghị của thành phố và vườn thú. Công ty tư nhân ra giá dịch vụ là 10 USD/giờ, trong khi cảnh sát đòi 59 USD/giờ nếu đảm trách công việc giữ an ninh. Ở Mỹ, các dịch vụ an ninh rất đa dạng bao gồm canh giữ tù nhân, bảo đảm duy trì hệ thống liên lạc, kiểm soát giao thông và trật tự bãi giữ xe v.v…  

Ngành kinh doanh an ninh tư nhân cũng phát triển mạnh ở châu Âu. Các công ty ở Bavaria nước Đức được thuê tuần tra những khu công viên, sân vận động trường đại học, bệnh viện tâm thần ở vùng ngoại ô Munich cũng như đường tàu điện ngầm của Munich. Còn ở Thụy Sĩ, công ty an ninh tư nhân Securitas sử dụng 1.700 vệ sĩ trên khắp đất nước để cung cấp mọi dịch vụ hỗ trợ lực lượng cảnh sát chính thức. Securitas ký hợp đồng với cảnh sát và tòa thị chính cho một số dịch vụ như kiểm tra hoạt động của mạng lưới nhà hàng và quán bar, tuần tra canh phòng những khu đỗ xe, bảo vệ đường ray xe lửa.

Ở Anh, theo điều tra của tờ Police Review, trên 1.000 cuộc tuần tra an ninh do tư nhân đảm trách, trong đó bao gồm 239 cuộc tuần tra phục vụ cho chính quyền địa phương. Còn tại Livingston của Scotland, vệ sĩ tư nhân được thuê bảo vệ những khu dân cư lẫn khu mua sắm.

Công ty an ninh tư nhân thường lấy giá thấp do họ được trả tiền một lần cho cả năm và cũng vì họ muốn duy trì hợp đồng lâu dài để nuôi sống doanh nghiệp. Ví dụ, Công ty Rural/Metro được trả tiền cả năm là 35.000 USD cho dịch vụ bảo vệ toàn bộ khu vực thung lũng Oro ở bang Arizona, nơi có 1.200 cư dân. Do không mấy tin tưởng vào hoạt động của cảnh sát, người dân thường có tâm lý thuê vệ sĩ tư nhân. Ví dụ, người dân khu Đông Graceland ở Chicago ký hợp đồng với Công ty Security Enforcement Sevices để chống lại bọn tội phạm băng nhóm lộng hành trên đường phố. Thực tế cho thấy công ty hoạt động rất hiệu quả - họ tổ chức mạng lưới ghi hình giám sát mọi hoạt động bất hợp pháp như phá hoại đường phố, buôn bán ma tuý, trộm cắp rồi sau đó chuyển dữ liệu đến cảnh sát địa phương xử lý