Bùng nổ xung đột ngoại giao EU - Belarus

Căng thẳng trong mối quan hệ EU-Belarus âm ỉ kéo dài trong suốt thời gian qua đã được dịp bùng phát khi Chính phủ Belarus đột nhiên yêu cầu Đại sứ Ba Lan và Đại sứ EU tại nước này về nước ngay lập tức. Đây được coi là một trong những động thái của chính quyền Minsk nhằm thể hiện sự phản đối về việc giới chức EU tiếp tục thông qua các lệnh cấm vận và trừng phạt mới nhằm vào tổ chức và cá nhân là các nhân vật chính trị cấp cao của Belarus.

Hãng BBC dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Belarus Andrei Savinykh cho biết, Chính phủ Belarus cũng đã yêu cầu Đại sứ của mình tại Brussels và Warsaw trở về nhà để tham vấn và nhằm "bảo vệ các lợi ích của Belarus trước sức ép của phương Tây". Thông báo của Bộ Ngoại giao Belarus, nêu rõ nếu EU tiếp tục gây áp lực đối với Belarus, nước này sẽ áp dụng các biện pháp để bảo vệ lợi ích của mình.

Trước đó, Belarus cũng đã nhiều lần lên tiếng phản đối việc EU cố tình can thiệp vào công việc nội bộ của nước này, đưa ra những lệnh trừng phạt mới với lý do phản đối cuộc bầu cử gây nhiều tranh cãi ở Belarus hồi tháng 12 và vụ bắt giữ 4 nhân vật chính trị thuộc đảng đối lập. Mới đây nhất, EU đã áp đặt các lệnh trừng phạt mới chống Belarus để phản đối việc chính quyền của Tổng thống Alexander Lukashenko gồm cấm nhập cảnh và phong tỏa tài sản đối với 21 quan chức Belarus trong đó có 19 thẩm phán và 2 quan chức cảnh sát vì "những hành động không phù hợp với lực lượng đối lập".

Một phiên họp về quan hệ EU-Belarus tại Nghị viện châu Âu.

Hiện có khoảng 210 người Belarus bị đưa vào danh sách đen của EU và EU còn tuyên bố, chính quyền Minsk cần thả vô điều kiện tất cả tù nhân chính trị trước khi có bất kỳ hành động nào nhằm cải thiện tình hình.

Không nhượng bộ trước thái độ cương quyết của Belarus, tối 28/2, EU cũng quyết định triệu hồi tất cả đại sứ của mình tại Belarus để tham vấn. Phát biểu tại cuộc họp của các đại sứ EU, người phụ trách chính sách đối ngoại của EU, bà Catherine Ashton cho biết, EU triệu hồi toàn bộ đại sứ tại Minsk, đồng thời triệu tập các đại sứ  Belarus để đưa ra kháng nghị. Bà Catherine Ashton nói: "Trong hành động thể hiện sự đoàn kết và thống nhất, đã có quyết định triệu hồi tất cả đại sứ của các quốc gia thành viên EU tại Minsk để tham vấn. Một cuộc họp của các đại diện EU tại Brussels (Bỉ) được triệu tập vào ngày 29/2 để chúng ta cùng phối hợp phản ứng".

Đến chiều 29/2, Đại sứ Đức và Pháp đã bị chính phủ nước này triệu hồi để tham vấn. Ngoại trưởng Đức Guido Westerwelle còn kêu gọi các quốc gia thành viên khác của EU nhanh chóng làm theo yêu cầu của cao ủy đối ngoại Catherine Ashton. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ba Lan Marcin Bosacki cảnh báo về những hệ lụy ngoại giao mà EU và Belarus có thể vướng phải sau những căng thẳng này.

Trên thực tế, một số tờ báo cho hay, việc Belarus đột nhiên có thái độ với Đại sứ Ba Lan tại nước này là bởi vì trong nhiều năm gần đây, nhiều nhân vật đối lập ở Belarus đã lobby Warsaw để chính quyền nước này ủng hộ họ trong việc trở về quê nhà, thực hiện các cuộc biểu tình chống chính quyền Minsk. Chủ tịch Nghị viện châu Âu Martin Schulz bày tỏ sự thận trọng trước động thái từ hai phía.

Còn bình luận về sự kiện trên, quyền phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner cho biết, Washington rất lấy làm tiếc trước quyết định của Chính phủ Belarus và cảnh báo rằng, những động thái này chỉ khiến Belarus tự cô lập mình hơn nữa. Về phía Nga, trước khi xảy ra sự kiện này, Tổng thống sắp mãn nhiệm Dmitry Medvedev đã bày tỏ sự phản đối về việc EU lên danh sách trừng phạt nhằm vào các quan chức Belarus