Lại căng thẳng ngoại giao Venezuela – Tây Ban Nha

Chỉ trong một ngày, cả hai nước đã triệu tập đại sứ của nhau sau những bình luận và hành động có nhiều nguy cơ làm xấu đi mối quan hệ song phương. Trong khi Tây Ban Nha cáo buộc Venezuela trấn áp phe đối lập, thì Caracas tố Madrid phân biệt chủng tộc và can thiệp vào nội bộ Venezuela.

Căng thẳng ngoại giao mới nhất này được dịp bùng phát sau khi giới lập pháp Tây Ban Nha ngày 14/4 thông qua một bản kiến nghị kêu gọi Venezuela trả tự do cho các thủ lĩnh đảng đối lập bị bỏ tù với cáo buộc âm mưu lật đổ chính phủ, trong đó có cựu Thị trưởng Caracas Antonio Ledezna và thủ lĩnh đảng Voluntad Popular (VP - Ý nguyện nhân dân) đối lập Leopoldo Lopéz. 

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã lên án hành động trên, đồng thời cáo buộc Quốc hội Tây Ban Nha đang can thiệp vào tình hình nội bộ của Caracas và cho rằng, chính quyền Madrid có những động thái ủng hộ các nhóm cực hữu thực hiện các hành động bạo lực ở Venezuela đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới mối quan hệ song phương.

Tổng thống Maduro cũng cáo buộc Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy là người “đứng đằng sau tất cả những tác phẩm chống Venezuela”. Ông nêu rõ, mặc dù Caracas luôn muốn có mối quan hệ tốt với Tây Ban Nha và Chính phủ Tây Ban Nha, nhưng người Venezuela đã quá mệt mỏi với việc “chịu đựng những sự lạm dụng, khinh miệt và phân biệt chủng tộc”. 

Tổng thống Maduro đồng thời khẳng định trong vài giờ tới sẽ đưa ra “một loạt các hành động và quyết định” những hành động được coi là “không thân thiện và mang tính can thiệp” của Thủ tướng Rajoy vào tình hình nội bộ Venezuela. 

Chẳng phải vừa, Bộ Ngoại giao Tây Ban Nha cùng ngày đã triệu Đại sứ Venezuela tại Madrid Mario Ricardo Isea để phản đối những bình luận của Tổng thống Maduro. 

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Tây Ban Nha cho biết, Đại sứ Isea ngày 15/4 đã được thông báo về việc Chính phủ Tây Ban Nha “không đồng tình và bác bỏ” những tuyên bố của Tổng thống Nicolas Maduro. Đồng thời nói, Chính phủ Tây Ban Nha coi những tuyên bố của ông Maduro là không thể chấp nhận. 

Đáp lại hành động này, ngày 15/4, trong cuộc gặp hôm Đại sứ Tây Ban Nha tại Caracas Antonio Pérez-Hernández y Torra, Ngoại trưởng Venezuela Delcy Rodriguéz cho rằng, những tuyên bố mới đây của giới chức Tây Ban Nha là “những tuyên bố mang nội dung chống Venezuela”, khẳng định đây là sự vi phạm những quyền hợp pháp của Venezuela, đồng thời nhấn mạnh giới chức Tây Ban Nha “cần phải tuân thủ các điều luật quốc tế trong mối quan hệ ngoại giao giữa hai nước”. 

Phát biểu tại cuộc họp báo được phát trên truyền hình sau cuộc gặp này, Ngoại trưởng Rodriguez khẳng định Venezuela “không chấp nhận hành động can thiệp dưới mọi hình thức” và tuyên bố Caracas sẽ “đánh giá lại toàn diện” các mối quan hệ ngoại giao, chính trị và kinh tế với Madrid. Ngoại trưởng Venezuela cũng kêu gọi Chính phủ Tây Ban Nha tôn trọng chủ quyền đối với Venezuela.

Trước đó, ngày 28/10/2014, Bộ Ngoại giao Venezuela ra thông cáo cho biết Caracas đã cho triệu hồi Đại sứ Mario Isea để “tham khảo ý kiến” trong quá trình đánh giá lại tổng thể quan hệ song phương với Madrid sau những tuyên bố “không thân thiện và mang tính can thiệp nội bộ” của Thủ tướng Rajoy. 

Ngày 22/10, Thủ tướng Rajoy đã có buổi tiếp bà Lillian Tintori - phu nhân ông Leopoldo López, bị bắt giam từ tháng Hai do bị cáo buộc kích động bạo lực trong các cuộc biểu tình chống Chính phủ Venezuela khiến hơn 40 người thiệt mạng. Sau cuộc gặp, Thủ tướng Rajoy đã bày tỏ “sự quan ngại” về cái gọi là “tình hình dân chủ” tại Venezuela. 

Phản ứng trước những phát biểu trên, chỉ một ngày sau đó, Bộ Ngoại giao Venezuela đã ra thông cáo lên án Thủ tướng Tây Ban Nha can thiệp vào vụ xét xử ông López. Thêm vào đó, trong bài phát biểu trên truyền hình, đích thân Tổng thống Maduro cũng đã “phản pháo” các phát biểu của Thủ tướng Rajoy: “Nếu Ngài tôn trọng Venezuela thì chúng tôi sẽ tôn trọng người dân Tây Ban Nha… Ngài đang tạo ra một thảm họa ở chính nước mình”.

Hồi tháng 4/2013, Venezuela cũng từng tuyên bố sẽ xem xét lại quan hệ với Chính phủ Tây Ban Nha sau vụ Madrid rút giấy phép chuyên cơ của Tổng thống Bolivia Evo Morales vào không phận. Không chỉ vậy, Tây Ban Nha còn muốn khám xét vì nghi trên chuyên cơ có “người thổi còi” Edward Snowden. Điều này vi phạm luật pháp quốc tế, chủ quyền của Bolivia và quyền miễn trừ ngoại giao của Tổng thống Morales. 

Tuyên bố với báo giới khi trở về nước sau chuyến công du Nga và Belarus, ông Maduro nói Chính phủ của Thủ tướng Rajoy là “bỉ ổi” vì có ý định lục soát máy bay của một nguyên thủ Mỹ Latinh đồng thời khẳng định khu vực này đâu còn là thuộc địa của Tây Ban Nha. 

Tổng thống Maduro cũng tố cáo hành động của Tây Ban Nha và một số nước châu Âu khác rút phép cho chuyên cơ bay qua vào giờ chót (Pháp và Italia) hoặc hạ cánh tiếp nhiên liệu (Bồ Đào Nha) đe dọa tới tính mạng của ông Morales vì buộc chuyên cơ hạ cánh khẩn cấp tại Austria.