Nhiều cảnh báo mới về bất ổn tài chính

Đồng thời, hai định chế tài chính này cũng đưa ra cảnh báo về những bất ổn kinh tế, bất bình đẳng trong xã hội và tác động xấu của tình trạng nợ công.

Thúc đẩy tăng trưởng, giảm bớt bất ổn

Theo báo cáo được đại diện IMF công bố hôm 7/10, các khoản nợ tại thị trường mới nổi đã lên tới 4.200 tỷ USD, tương đương với 15% GDP của các nước này và bằng 25% GDP của Trung Quốc. Các công ty tài chính và ngân hàng ở các nền kinh tế mới nổi đã vay khoảng 3.300 tỷ USD, khoản nợ của họ gấp 4 lần từ năm 2004 đến năm 2014. Tỷ lệ này đã đẩy các nước mới nổi đối mặt với một cuộc khủng hoảng tín dụng lớn chưa từng có. 

Bên cạnh đó, động thái có thể tăng lãi suất lần đầu tiên sau gần một thập kỷ duy trì ở mức thấp kỷ lục của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) có thể gây ra một làn sóng rút vốn khổng lồ từ các thị trường mới nổi.

Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Trung Quốc hồi tháng 8 vừa qua và sự lên xuống thất thường của các đồng tiền trên toàn thế giới khiến ít nhất 800 tỷ USD “bốc hơi” khỏi hệ thống ngân hàng toàn cầu. Do những rủi ro này mà tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể giảm xuống ở mức 3%, thấp hơn 0,5% so với mức dự báo đưa ra trước đó ...

Trong bài phát biểu tại phiên khai mạc, Tổng Giám đốc IMF Christine Lagarde cũng lên tiếng kêu gọi các nhà hoạch định chính sách toàn cầu hỗ trợ cho sự tăng trưởng kinh tế song song với việc giải quyết được các nguy cơ tài chính trong một thế giới "liên tục biến đổi và không chắc chắn”. 

Theo bà Christine Lagarde, các nhà hoạch định chính sách toàn cầu nên chia sẻ các kinh nghiệm và thảo luận cách thức xây dựng một chính sách hiệu quả hơn để thúc đẩy một sự tăng trưởng "mạnh mẽ hơn, lâu bền và toàn diện hơn. 

Đối với quá trình chuyển đổi kinh tế ở Trung Quốc, việc tăng trưởng chậm lại là một hiện tượng "có thể dự đoán được” nhưng theo Tổng Giám đốc IMF, việc chuyển đổi không phải lúc nào cũng có thể diễn ra hoàn toàn suôn sẻ và đôi khi cũng bị gián đoạn và biến động.

Xóa nghèo và ngăn tái nghèo

Đề cập vấn đề kinh tế ở một khía cạnh khác, Chủ tịch WB Jim Yong Kim lại kêu gọi chính phủ các nước quan tâm giải quyết vấn đề bất bình đẳng ngày càng nghiêm trọng và tăng cường “chia sẻ thịnh vượng”, trong đó tập trung nâng cao mức sống cho nhóm 40% dân số dưới đáy tại các nước đang phát triển. 

Nhắc đến tổ chức xã hội dân sự Oxfam và cách đặt vấn đề về bất bình đẳng một cách gay gắt và hiệu quả của họ, ông Jim Yong Kim nói: “Năm ngoái trong báo cáo mang tên Bình đẳng cho tất cả (Even it up), Oxfam cho biết rằng, 85 người giàu nhất trên thế giới nắm giữ số của cải bằng số của cải của 50% số người nghèo nhất thế giới, tức là khoảng 3,5 tỉ người. Khi đưa ra thực tế phũ phàng rằng, nhiều người trên thế giới hầu như không có phần trong tổng số của cải của nhân loại, Oxfam đã làm lương tâm chúng ta phải lay động”. 

Chủ tịch WB lưu ý: “Chính sách và các hành động can thiệp phải mềm dẻo và linh hoạt thì mới có thể phù hợp được với hoàn cảnh. Một nước nghèo có thể cần tập trung tăng năng suất trong nông nghiệp. Một nước thu nhập trung bình có thể quan tâm tới phát triển đô thị. Còn nếu đa số trẻ em chưa đi học phổ thông cơ sở thì người ta phải đặt giáo dục cơ sở lên ưu tiên hàng đầu, và tiếp sau đó là giáo dục trung học”. 

Ông Jim Yong Kim nhấn mạnh: “Nếu chỉ tập trung vào GDP thì sẽ sa vào đơn giản hoá vấn đề. Chúng tôi phản đối cung cách tiếp cận theo học thuyết “phúc lợi chảy xuống” này. Theo chủ thuyết này thì bất cứ sự tăng trưởng nào, không đếm xỉa đến các khía cạnh khác nhau, sẽ làm cho đất đai màu mỡ và mọi hoa trái sẽ đâm chồi cho cả người nghèo. Cái mà ta cần là tìm ra một mô hình tăng trưởng kinh tế bao trùm, giúp cải thiện cuộc sống cho những người nghèo nhất chứ không phải để duy trì địa vị cho những người ở trên đỉnh”. 

Vì thế, các chuyên gia của WB đã đưa ra 3 vấn đề phải thực hiện ngay là: tăng trưởng kinh tế, đầu tư vào con người và phải bảo đảm thành quả đó để tránh rủi ro tái nghèo. Đặc biệt, Chủ tịch WB còn chỉ ra một vấn đề quan trọng khác mà các nước đang phát triển cần thực hiện là xây dựng một hệ thống thuế công bằng và minh bạch hơn. 

Ông Jim Yong Kim kêu gọi chính phủ các nước, bất kể trình độ hay triển vọng kinh tế của họ như thế nào, tiếp tục đầu tư vào con người và bảo hiểm cho họ trước các rủi ro và các hiểm họa do cuộc sống hiện đại mang lại nhằm giảm nhẹ tác động của các cú sốc trong cuộc sống hằng ngày.