Tòa hình sự quốc tế mở cuộc điều tra

Cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an

Theo đề xuất của Anh, sáng 30/4 (theo giờ Việt Nam), Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) đã tổ chức cuộc họp khẩn lần thứ 3 trong tháng 4 để bàn về vấn đề Ukraine. Tựu chung lại, đại diện các quốc gia đã bày tỏ sự lo ngại về căng thẳng và bạo lực leo thang ở quốc gia Đông Âu này, nhất là vụ bắt giữ các quan sát viên châu Âu và việc lực lượng chống đối liên tục đánh chiếm các tòa nhà chính phủ.

Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách về vấn đề chính trị Jeffrey Feltman đã kêu gọi các bên nhanh chóng cùng ngồi vào bàn đàm phán. Ông Feltman khẳng định, những gì xảy ra trong suốt 4 ngày qua cho thấy một tình trạng khẩn cấp ở Ukraine và các bên đã vi phạm nghiêm trọng thỏa thuận Geneva được ký kết cách đây nửa tháng. Trong nỗ lực nhằm hạn chế tối đa và giảm thiểu bạo lực ở Ukraine, Phó Tổng thư ký LHQ cho biết, đại diện của Ủy ban nhân quyền sẽ sớm tới quốc gia Đông Âu này để xem xét tình hình. Đồng thời, tòa án hình sự quốc tế cũng đang xem xét mở cuộc điều tra và đưa ra xét xử những kẻ kích động bạo loạn và tạo nên những cuộc đụng độ đẫm máu.

Trong khi đó, nguồn tin từ Bộ Tư pháp Ukraine cho hay, chính quyền tạm thời của Kiev đang hoàn tất các tài liệu và thủ tục để kiện Nga lên tòa án nhân quyền và đe dọa sẽ đưa một số cá nhân ra tòa vì những tội ác quân sự và cả cáo buộc vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ Ukraine. Lập luận mà chính quyền Kiev đưa ra là nước này đã bị thiệt hại 80 tỷ USD kể từ khi Nga sáp nhập khu vực Crimea. Chưa hết, để tăng tính nghiêm trọng của vấn đề, Ukraine còn dự tính sẽ đưa Nga ra tòa án châu Âu, buộc tội nước này vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Tại tòa án châu Âu, Kiev đang hy vọng sẽ nhận được sự ủng hộ lớn để từ đó tiếp tục thực hiện vụ kiện hình sự chống lại những người chịu trách nhiệm dàn xếp việc sáp nhập Crimea về Nga.

Lực lượng chống đối ở Ukraine thường xuyên đụng độ với lực lượng an ninh Ukrine và đã chiếm nhiều trụ sở chính quyền địa phương ở các tỉnh miền Đông Nam. Ảnh: Reuters.

Lệnh trừng phạt nhằm vào Nga

Để thắt chặt vòng vây nhằm vào Nga, từ ngày 29/4, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã ban bố thêm nhiều lệnh trừng phạt mới nhằm vào Nga. 2 đồng minh thân cận của Mỹ là Canada và Nhật Bản cũng “ăn theo” bằng cách thực hiện các lệnh trừng phạt. Như ở Canada, chính quyền Ottawa đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với  9 cá nhân và hai ngân hàng Nga. Còn Tokyo thì sử dụng thêm lệnh cấm đi lại đối với một số các quan chức và tổ chức của Nga với lý do Nga “thiếu những hành động cụ thể giảm căng thẳng ở Ukraine”.

Nhưng đáp lại thái độ khá hung hăng của Mỹ, EU và các nước đồng minh, chính quyền Moskva vẫn giữ một thái độ khá bình tĩnh. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 29/4 tuyên bố, Nga sẽ không áp đặt các lệnh trừng phạt để đáp trả lại Mỹ và phương Tây song sẽ xem xét khả năng hợp tác với các công ty của họ, trong đó có những dự án năng lượng. Còn Phó Thủ tướng Nga Dmitry Rogozin lại cho rằng, các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ có thể ảnh hưởng đến các phi hành gia Mỹ trên Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) bởi trước đó, Washington đã đình chỉ hợp tác với Nga trong lĩnh vực vũ trụ, ngoại trừ các công tác liên quan tới ISS. Giới chức Nga cũng cáo buộc EU "theo đuôi" Mỹ trong cuộc khủng hoảng Ukraine.

Trả lời phỏng vấn hãng Ria Novosti, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Grigory Karasin tuyên bố, các biện pháp trừng phạt là hành động “hoàn toàn phản tác dụng”, hành động sẽ đẩy cuộc khủng hoảng này vào “chỗ bế tắc". Bên cạnh đó, cả Bộ Ngoại giao lẫn Bộ Quốc phòng Nga đều lên tiếng khẳng định, Moskva không đưa quân vào Ukraine và cũng không có ý định lặp lại cái gọi là kịch bản Crimea ở vùng Đông Nam Ukraine.

Và nỗi lòng của người Ukraine

Giới quan sát nhận định, những diễn biến về mặt ngoại giao giữa Ukraine, Nga, Mỹ, EU được thực hiện dựa trên tình hình thực tế ở quốc gia Đông Âu này. Thực tế tình hình ở Ukraine đang leo thang đến mức chóng mặt. Hôm 29/4,  lực lượng chống đối đã chiếm nhiều tòa nhà công quyền ở thành phố Luhansk, thành phố Kostyantynivka… thuộc miền Đông Ukraine. Thị trưởng Gennady Kernes của Kharkov thì phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch sau khi bị những tay súng lạ mặt bắn từ phía sau lưng.

Chưa hết, tại những thành phố này, lực lượng cảnh sát cũng không thể làm gì để ngăn chặn dòng người phản đối chính phủ. Đây cũng chính là lý do mà Tổng thống tạm quyền Ukraine Oleksandr Turchynov hôm 29/4 đã buộc phải thừa nhận và cáo buộc rằng, nhiều sĩ quan cảnh sát chỉ huy ở các tỉnh, thành phía Đông Nam Ukraine đã thầm ủng hộ những người chống đối và không triển khai bất kỳ một hành động gì nhằm ngăn chặn việc chiếm đóng tòa nhà chính quyền địa phương. Thậm chí, ông Turchynov còn yêu cầu Bộ trưởng tạm quyền Nội vụ Arsen Avakov miễn nhiệm Cảnh sát trưởng ở Donetsk và Luhansk.

Ghi nhận của nhiều phóng viên các hãng thông tấn phương Tây cho thấy, người dân Ukraine đã quá mệt mỏi với cảnh bạo loạn. Ước mong duy nhất lúc này là tình hình đất nước ổn định, kinh tế được cải thiện để họ không phải sống trong nỗi lo về bạo lực và cộng đồng người Nga được nhận những quyền ưu đãi như người Ukraine khác