Trung Quốc-ASEAN cần nhanh chóng thỏa thuận về DOC
>> Giải quyết theo luật pháp quốc tế những bất đồng trên biển Đông
Hội nghị Bộ trưởng ASEAN lần thứ 44 (AMM 44), Hội nghị Bộ trưởng ASEAN với các đối tác (PMC) và Diễn đàn khu vực ASEAN lần thứ 18 (ARF 18) diễn ra từ ngày 19/7 và vừa kết thúc hôm 23/7 với việc chuẩn bị cho các hội nghị cấp cao của ASEAN diễn ra vào cuối năm 2011.
Kết thúc các hội nghị kể trên, các Bộ trưởng đã ra thông cáo chung Hội nghị AMM 44, tuyên bố chung ASEAN-Nga kỷ niệm 15 năm lập quan hệ đối thoại, thông qua về nguyên tắc kế hoạch hành động ASEAN-Nhật Bản 2011-2015, ra các tuyên bố của Chủ tịch về kết quả của các Hội nghị như ASEAN+3, EAS, ARF-18 và ASEAN với các Đối tác...
Một trong những vấn đề được dư luận quan tâm nhất, đó là các bên hữu quan đã đạt được nhiều tiến bộ về Biển Đông, đánh dấu những tiến bộ nhất định trong việc giải quyết tranh chấp ở Biển Đông qua việc các nước ASEAN và Trung Quốc đã chấp thuận bản hướng dẫn thực thi tuyên bố về ứng xử ở Biển Đông (DOC).
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario vẫn cho rằng, bản hướng dẫn này không trực tiếp giải quyết vùng tranh chấp hay các đòi hỏi của Trung Quốc về chủ quyền lãnh hải cách bờ biển nước này hơn 1.000 km.
Ngoại trưởng Albert del Rosario cho biết, Philippines sẽ đệ trình một khuôn khổ được các chuyên gia pháp lý của các nước ASEAN đưa ra và việc này sẽ được thực hiện tại Manila trong tháng 9 tới. Giới chuyên môn cho rằng, nội dung văn bản hướng dẫn thực thi DOC vừa được Trung Quốc và ASEAN đạt được chỉ là các bước hướng dẫn cách thức thực hiện cụ thể các điều khoản của DOC.
Trong tuyên bố của Hội nghị ARF 18, các nước ASEAN và đối tác đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật biển năm 1982 của Liên hợp quốc (UNCLOS), bảo đảm thực hiện hiệu quả DOC; hoan nghênh việc thông qua Quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC nhằm thúc đẩy xây dựng lòng tin, tiến tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).
ARF 18 được coi là cột mốc cho ARF bước vào giai đoạn mới, từ "Các biện pháp xây dựng lòng tin" sang giai đoạn "Ngoại giao phòng ngừa".
Dư luận khá quan tâm tới tuyên bố ngày 24/7 của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Sau khi tham dự Hội nghị AMM 44, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc các bên đạt được một thỏa thuận giải quyết tranh chấp cũng như yêu cầu cấp thiết của việc giải quyết các tranh chấp tại khu vực Biển Đông giữa Trung Quốc và các quốc gia ASEAN. Bà Hillary Clinton cũng kêu gọi Trung Quốc và các quốc gia ASEAN nhanh chóng phê chuẩn DOC