Chuyến công du mang ý nghĩa chiến lược của Thủ tướng Ấn Độ

Tại cuộc hội đàm với Tổng thống nước chủ nhà Volodymyr Zelensky ở Thủ đô Kiev ngày 23/8 (giờ địa phương), Thủ tướng Narendra Modi tái khẳng định lập trường của Ấn Độ rằng xung đột ở Ukraine chỉ có thể được giải quyết thông qua đối thoại và ngoại giao. Ông nhắc lại nhu cầu về sự tham gia chân thành và thiết thực giữa tất cả các bên liên quan để phát triển các giải pháp có thể được chấp nhận rộng rãi và góp phần khôi phục sớm hòa bình; đồng thời nhấn mạnh Ấn Độ sẵn sàng đóng góp chủ động vào những nỗ lực để tạo điều kiện cho hòa bình nhanh chóng trở lại.

Về phần mình, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết ông có kế hoạch thảo luận với Thủ tướng Narendra Modi về Hội nghị Thượng đỉnh về hòa bình ở Ukraine. Ông cũng kêu gọi tăng cường hợp tác thương mại và quân sự giữa quốc gia Đông Âu này và Ấn Độ. Tại hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã nhắc lại cam kết hợp tác hơn nữa trong việc duy trì luật pháp quốc tế, bao gồm Hiến chương Liên hợp quốc và các nguyên tắc như tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của các quốc gia. Bên cạnh đó, Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Volodymyr Zelensky đều bày tỏ mối quan tâm chung trong việc nâng cấp quan hệ song phương Ấn Độ - Ukraine từ quan hệ Đối tác toàn diện lên Đối tác chiến lược trong tương lai; tái khẳng định cam kết phát triển hơn nữa quan hệ song phương vì lợi ích của người dân hai nước, dựa trên sự tin tưởng, tôn trọng và cởi mở lẫn nhau. Ấn Độ và Ukraine cũng thảo luận về việc tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như thương mại, nông nghiệp, dược phẩm, quốc phòng, giáo dục, khoa học và công nghệ và văn hóa. Hai nước nhận thấy cơ hội hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng công cộng kỹ thuật số, công nghiệp, sản xuất và năng lượng xanh, bao gồm sự tham gia lớn hơn của các doanh nghiệp và ngành công nghiệp từ cả hai quốc gia.

Theo nhà ngoại giao Pavlo Klimkin, cựu Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Ukraine, chuyến thăm Ukraine của Thủ tướng Narendra Modi là một sự kiện mang tính biểu tượng và có ý nghĩa chiến lược quan trọng trong bối cảnh giao tranh Nga - Ukraine hiện nay. Điều đặc biệt là chuyến thăm bắt đầu ngay trước Ngày Quốc khánh của Ukraine (24/8), một thời điểm có ý nghĩa biểu tượng to lớn đối với người dân Ukraine, đồng thời mang nhiều hàm ý chính trị và ngoại giao. Sự kiện này có thể đánh dấu một bước chuyển biến trong quan hệ Ấn Độ - Ukraine và định hướng tương lai của Ấn Độ trong bối cảnh quốc tế phức tạp hiện tại. Chuyến thăm của Thủ tướng Ấn Độ còn có tầm quan trọng đặc biệt vì Ấn Độ không chỉ là một quốc gia lớn về quy mô và tầm ảnh hưởng mà còn là nhân tố toàn cầu có lập trường riêng trong nhiều vấn đề quốc tế. Ấn Độ luôn tìm cách duy trì sự cân bằng trong mối quan hệ với các cường quốc, không đứng về bất kỳ cực nào trên thế giới. Điều này thể hiện qua sự tham gia tích cực của Ấn Độ trên các diễn đàn quốc tế như BRICS, nơi họ có thể thể hiện rõ ảnh hưởng của mình. Sự hiện diện của Thủ tướng Narendra Modi tại Ukraine cũng cho thấy sự sẵn sàng của Ấn Độ trong việc tiếp xúc và đàm phán với tất cả các bên liên quan, không giới hạn ở một quốc gia hay một phe phái nào. Điều này gửi đi thông điệp rằng, Ấn Độ đủ lớn mạnh để có tiếng nói riêng và không ngần ngại giao tiếp với cả phương Tây lẫn các quốc gia ngoài phương Tây. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Ấn Độ sẽ ngay lập tức chuyển hướng sang ủng hộ Ukraine, mà thay vào đó, họ sẽ tiếp cận với tinh thần cân nhắc và thận trọng. Có thể nói, chuyến thăm của Thủ tướng Modi đến Ukraine tiềm năng mở ra những cơ hội mới cho mối quan hệ song phương, từ việc thiết lập các mối quan hệ chính trị bền chặt đến việc Ấn Độ có thể tham gia tích cực hơn vào các diễn đàn quốc tế “có lợi” cho Ukraine. Ngoài ra, đây cũng là cơ hội để thúc đẩy các khoản đầu tư từ doanh nghiệp Ấn Độ vào Ukraine, giúp hỗ trợ ổn định tình hình trong thời gian giao tranh và đóng góp vào quá trình tái thiết quốc gia sau xung đột. Nhà ngoại giao Pavlo Klimkin cho rằng dù không thể mong đợi sự thay đổi nhanh chóng trong quan điểm của Ấn Độ, nhưng chuyến thăm này có thể là một bước đầu tiên quan trọng trong việc xây dựng một mối quan hệ chiến lược lâu dài giữa hai quốc gia. Ấn Độ, dù có vị thế độc lập trong quan hệ quốc tế, vẫn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Ukraine trên con đường tìm kiếm hòa bình và tái thiết đất nước.

Trong khi đó, nhiều nhà phân tích tại Ấn Độ nhận định rằng, chuyến thăm Kiev lần này của Thủ tướng Narendra Modi là một bước đi chiến lược nhằm cải thiện hình ảnh của ông trước phương Tây. Hình ảnh của ông Narendra Modi đã phần nào bị ảnh hưởng sau chuyến thăm Moscow và các cuộc gặp thân mật với Tổng thống Nga Vladimir Putin, do đó, việc thể hiện sự quan tâm đến Ukraine có thể giúp New Delhi củng cố mối quan hệ với các quốc gia phương Tây, đặc biệt là Mỹ. Trong bối cảnh Ấn Độ đang ngày càng tăng cường hợp tác với Washington, việc giữ mối quan hệ cân bằng giữa Nga và phương Tây trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Chuyên gia Tatyana Shaumyan, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ tại Viện Nghiên cứu Phương Đông thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho rằng, mục tiêu của ông Narendra Modi không chỉ là ghi dấu ấn tại Ấn Độ mà còn trên trường quốc tế. Ông có thể không phản đối việc đóng vai trò trung gian trong vấn đề Ukraine nhưng ông nhận ra rằng Ấn Độ không phải là quốc gia đầu tiên đảm nhận vai trò này. Trước đó, Trung Quốc và Mỹ đã có những bước đi quan trọng trong việc làm trung gian. Vì vậy, nhiệm vụ của ông Narendra Modi trong chuyến thăm này có phần khiêm tốn hơn: đó là cho Đức và các nước châu Âu thấy rằng Ấn Độ quan tâm đến lập trường của họ về Ukraine. Châu Âu, nơi có cộng đồng người Ấn Độ đông đảo, là một đối tác thương mại lớn của Ấn Độ. Hơn nữa, chuyến thăm Kiev lần này cũng sẽ giúp củng cố hình ảnh của Thủ tướng Narendra Modi trước người dân Ấn Độ như một chính trị gia có kinh nghiệm.