Ba Lan chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống mới: Chiến thắng đã được báo trước?

Danh sách các ứng cử viên sẽ được Ủy ban bầu cử trung ương phê chuẩn vào ngày 31/5 tới.

Khi Tổng thống Lech Kaczynski còn sống, cuộc bầu cử Tổng thống ở Ba Lan đã được ấn định vào mùa thu năm nay. Các ứng cử viên hàng đầu cho trận đấu quyền lực đó đã được dự đoán là chính ông Lech Kaczynski với tư cách là ứng cử viên của đảng bảo thủ Công lý và Luật pháp (PiC) và ông Chủ tịch Hạ viện (Sejm) Bronislaw Komorowski, ứng cử viên của đảng bảo thủ tự do Cương lĩnh công dân (PO).

Tuy nhiên, sau sự kiện đau buồn ngày 10/4, tình hình đã thay đổi nên có lẽ đảng Công lý và Luật pháp sẽ phải tìm ra ứng cử viên khác thay cho người quá cố. Nhân vật ấy rất có thể sẽ là người em song sinh của cố Tổng thống, ông Jarosaw Kaczynski, cựu Thủ tướng Ba Lan trong giai đoạn 2006-2007. Trong thời điểm hiện nay, có lẽ còn đang quá đau buồn vì mất mát to lớn đến với gia đình nên ông Jarosaw Kaczynski chưa có tuyên bố chính thức về việc này. Tuy nhiên, như các nhà quan sát nhận xét, trong hàng ngũ của đảng Cương lĩnh công dân hiện không có nhân vật nào có uy tín lớn hơn ông Jarosaw Kaczynski.

Ông Jarosaw Kaczynski và ông Bronislaw Komorowski

Làm em thì phải nhường anh

Ông Jarosaw Kaczynski cũng cất tiếng khóc chào đời tại thủ đô Warszawa vào ngày 18/6/1949 như anh trai mình nhưng lại sau vài chục phút. Cha của họ là một kỹ sư, còn mẹ là một nhà ngữ văn. Hai anh em có ngoại hình giống nhau như hai giọt nước, chỉ khác là ông anh có một nốt ruồi ở cằm bên trái, còn ông em thì không có nó. Năm 1963, ở tuổi 13, hai anh em đã từng tham gia đóng phim rất được ưa chuộng "Hai cậu bé đánh cắp mặt trăng".

Ông Jarosaw Kaczynski từng theo học Khoa Luật tại Trường Đại học Tổng hợp Warszawa và năm 1976, đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ khoa học ở đây. Cũng như nhiều chính trị gia bảo thủ ở Ba Lan, ông Jarosaw Kaczynski bắt đầu bước vào chính trường trong hàng ngũ "Ủy ban Quốc phòng công nhân" đối lập từ những năm 70 của thế kỷ trước rồi tới những năm 80, đã tham gia Công đoàn Đoàn kết. Ông là đồng Chủ tịch đảng Công lý và Luật pháp, từng thu được nhiều phiếu nhất trong cuộc bầu cử quốc hội Ba Lan tháng 9/2005 nhờ những khẩu hiệu ái quốc bảo thủ rất nóng bỏng.

Để khỏi làm ảnh hưởng xấu đến cơ hội của người anh song sinh trong cuộc bầu cử Tổng thống ngày 9/9/2005, ông Jarosaw Kaczynski đã từ bỏ chức Thủ tướng và giới thiệu vào đó một người đồng đảng với mình là ông Kazimierz Marcinkiewicz. Sau khi ông Marcinkiewicz từ chức ngày 7/7/2006, Ủy ban chính trị của đảng Công lý và Luật pháp đã giới thiệu ông Jarosaw Kaczynski vào ghế Thủ tướng và ngày 10/7/2006, người anh song sinh đã cử em mình vào cương vị đó. Ngày 10/7/2006, ông Jarosaw Kaczynski đã chính thức nhậm chức Thủ tướng Ba Lan và chỉ rời khỏi cương vị này sau cuộc bầu cử tháng 10/2007, khi mà liên minh cầm quyền tan rã và đảng Công lý và Luật pháp đã bị "phơi áo" trước đảng Cương lĩnh công dân. Người thế chỗ ông Jarosaw Kaczynski chính là ông Donald Tusk.

Ông Jarosaw Kaczynski chưa lập gia đình mà cho tới nay vẫn sống cùng với mẹ. (Anh trai ông, cố Tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski có vợ và một con gái cùng hai cô cháu ngoại). Do bà mẹ của hai ông đang bị ốm nặng nên ông đã không cùng anh trai mình bay tới Smolensk ngày 10/4 vừa qua và nhờ vậy, đã may mắn thoát khỏi vận hạn quá đen đủi đó của nền chính trị đương đại Ba Lan.

Theo nhận xét của nhiều nhà quan sát, ông Jarosaw Kaczynski thực ra lại là người sắc sảo và quyền biến hơn anh trai. Thế nhưng, với tư cách người em, ông thường để cho ông anh Lech Kaczynski được đóng vai trò nổi bật hơn trong xã hội. Ông Jarosaw Kaczynski thích đứng ở phía sau hỗ trợ cho anh mình hơn là chòi lên phía trước để ngồi vào vị trí nổi bật. Tổng thống Lech Kaczynski khi còn sống đã rất trông cậy vào những lời tư vấn của người em song sinh. Người ta kể rằng, trước khi máy bay chở phái đoàn Ba Lan gặp tai nạn không lâu ở Smolensk, ông Lech Kaczynski đã nói chuyện qua điện thoại với người em song sinh rất nhiều điều…

Cái chết bi thảm của Tổng thống Lech Kaczynski cùng vợ có thể đã làm các cử tri Ba Lan phần nào mở lòng hơn cho người sẽ kế tục ông ra tranh cử Tổng thống, đặc biệt nếu người đó lại là người em song sinh của vị Tổng thống quá cố. Tuy nhiên, chính trị là một cuộc chơi khắc nghiệt mà những ai nếu không đưa ra được những quyết sách hợp lòng dân thì khó có thể giành chiến thắng. mặc dù theo thông lệ ở Ba Lan, ít ai muốn nói điều gì tiêu cực về người đã khuất nhưng có một sự thật không thể phủ nhận là, chính sách quá cứng rắn và nặng phần định kiến mà Tổng thống Lech Kaczynski đã tiến hành, đặc biệt là trong quan hệ với Moskva, đã khiến cho uy tín của đảng Công lý và Luật pháp suy giảm.

Nước Ba Lan ở vị thế địa chính trị của mình thực sự cần một bàn tay chèo lái mềm dẻo và tỉnh táo hơn để không tạo thêm cơn cớ gây mâu thuẫn với nước làng giềng gần gụi phía đông... Cũng chính vì thế nên theo các nhà quan sát, cơ hội chiến thắng của ông Jarosaw Kaczynski trong tư cách ứng cử viên Tổng thống trong cuộc bầu cử ngày 20-6 sẽ không lớn. Vận may có lẽ sẽ mỉm cười với đối thủ chính yếu của ông, quyền Tổng thống Bronislaw Komorowski.

Biết lịch sử, biết tương lai

Ngày 27/3/2010, sau khi thủ lĩnh đảng Cương lĩnh công dân, Thủ tướng Tusk từ chối ra ứng cử Tổng thống, ông Komorowski đã được chọn để đại diện cho chính đảng này tham gia tranh cử Tổng thống mà khi đó, dự định sẽ được tổ chức vào mùa thu năm nay. Khi Tổng thống Lech Kaczynski tử nạn, ông Bronislaw Komorowski, khi đó đang giữ chức Chủ tịch Hạ viện (Sejm) đã phải đứng ra gánh vác trách nhiệm của một quyền Tổng thống theo đúng Hiến pháp Ba Lan. Và chính ông là người đã tuyên bố về việc sẽ tổ chức bầu cử Tổng thống trước thời hạn vào ngày 20/6 tới để chọn người chính thức thay thế ông Lech Kaczynski đã tử nạn.

Ông Bronislaw Komorowski sinh ngày 4/6/1954 tại miền Nam Ba Lan trong một gia đình nghèo mặc dù người cha là giáo sư nghiên cứu về châu Phi và dòng họ của ông cũng là một dòng họ quý tộc cũ. Từ năm 1966, ông Komorowski chuyển lên sống ở thủ đô và tốt nghiệp Khoa Lịch sử Trường Đại học Tổng hợp Warszawa. Những bài học lịch sử có lẽ đã giúp ông rất nhiều để nhìn nhận tương lai một cách đúng đắn hơn.

Từ năm 1977 tới năm 1980, ông Komorowski đã làm việc tại tạp chí "Sowo Powszechne". Ông cũng từng dạy lịch sử trong các trường học và bắt đầu trở nên nổi bật trên chính trường Ba Lan từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước. Từ năm 1990 tới năm 1993, ông Komorowski đã là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ba Lan. Năm 1991, ông lần đầu tiên được bầu vào Hạ viện và từ đó đến nay nhiều lần tái đắc cử. Từ năm 1997 tới năm 2000, ông Komorowski là Chủ tịch Ủy ban Hạ viện về quốc phòng. Trong hai năm 2000-2001, ông giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng trong chính phủ của Thủ tướng Jerzy Buzek. Năm 2001, ông gia nhập đảng Cương lĩnh công dân. Từ năm 2005 tới năm 2007, ông là Phó Chủ tịch Hạ viện và năm 2007, đã được bầu làm Chủ tịch Hạ viện Ba Lan…

Ông Komorowski được coi là người có quan điểm tương đối trung dung trong các vấn đề đối với nước Nga. Với ông, Moskva chắc chắn sẽ cảm thấy dễ chịu hơn trong các cuộc đối thoại ở tương lai. Không phải ngẫu nhiên mà Tổng thống Nga Dmitri Medvedev đã đích thân tới dự đám tang của ông Lech Kaczynski trong khi rất nhiều nguyên thủ của các quốc gia phương Tây, đã từng tỏ ra thân hữu với cố Tổng thống Ba Lan hơn hẳn Điện Kremli, đã không làm việc này và viện lý do trục trặc đường hàng không do vụ núi lửa Eyjafjallajokull ở Iceland phát hỏa. Tổng thống Nga Medvedev đã rất muốn có cơ hội tiếp xúc trước với quyền Tổng thống Ba Lan Komorowski để tìm sẵn tiếng nói thấu hiểu nhau hơn giữa lãnh đạo hai nước. Và như thực tế cho thấy, dường như ông đã đạt được mục đích này…

Cơ hội của ông Komorowski trong cuộc bầu cử sắp tới là rất lớn. Theo kết quả một cuộc thăm dò dư luận do trung tâm TNS OBV tiến hành ngày 20-4 vừa qua tại Ba Lan, quyền Tổng thống Công lý và Luật pháp có thể sẽ giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống tháng 6 tới với khoảng 55% số phiếu ủng hộ trong vòng hai bầu cử… Trước đó, cuộc thăm dò dư luận do trung tâm GFK Polonia tiến hành cũng cho thấy, rất có thể ông Công lý và Luật pháp ngay trong vòng một bầu cử đã giành được 49% số phiếu ủng hộ, trong khi đối thủ của ông từ đảng Công lý và Luật pháp sẽ chỉ giành được khoảng 26% số phiếu