Cuộc đối đầu dằng dai giữa phương Tây và Nga
- Căng thẳng Nga - phương Tây khó bùng phát thành Chiến tranh Lạnh
- Khủng hoảng ngoại giao giữa Nga với Mỹ và phương Tây
Nhưng để làm được điều đó, nước Nga đã trải qua 8 cuộc đụng độ với phương Tây kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Cuộc khủng hoảng tại Syria hiện chưa phải là cuộc so găng cuối cùng.
1. Chiến tranh Kosovo
Trước sự thắng thế của Serbia tại Kosovo đối với phe ly khai Albani, vào tháng 3-1991, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tiến hành chiến dịch oanh kích kéo dài 78 ngày, buộc Serbia, đồng minh của Nga, phải rút khỏi Kosovo. Nga đã đóng băng hợp tác quân sự với NATO.
Căng thẳng song phương hình thành từ khi Kosovo tuyên bố độc lập (ngày 17-2-2008), song không được Moskva công nhận.
2. NATO Đông tiến thu hẹp ảnh hưởng của Nga
Năm 1999, NATO kết nạp Hungari, Cộng hòa Séc và Ba Lan, 3 quốc gia cựu thành viên của khối Hiệp ước Quân sự Vacxava. Bất chấp lời cảnh báo của Moskva về việc kết nạp các nước cộng hòa thuộc khối Xôviết cũ nhưng NATO tiếp tục mở cửa đón 3 nước Baltic (Estonia, Litva và Latvia), cùng với Bulgari, Rumani, Slovakia và Slovenia vào năm 2004.
Sau đó, trong những năm 2004 và 2007, đến lượt Liên minh châu Âu kết nạp tất cả những nước này.
3. Hệ thống lá chắn tên lửa
Moskva lo ngại về chương trình hệ thống lá chắn tên lửa do NATO thực hiện vào năm 2010 và sẽ chính thức hoạt động từ nay đến năm 2020, trong đó có nhiều thiết bị bắn chặn được triển khai tại Rumani và Ba Lan.
Về mặt chính thức, NATO nói hệ thống có nhiệm vụ phòng thủ trước mối đe dọa Iran.
4. Xung đột tại Gruzia
Tháng 8-2008, nhằm đáp trả việc chính quyền Gruzia can thiệp vào vùng lãnh thổ tự trị Nam Ossetia, Nga đã oanh kích thủ đô Tbillissi và chiếm một phần lớn lãnh thổ Gruzia khiến phương Tây phẫn nộ.
Sau một thỏa thuận hòa bình, do Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đàm phán, Nga rút quân khỏi Gruzia nhưng công nhận tính chính danh của các vùng ly khai Nam Ossetia và Abkhazia, đồng thời duy trì hiện diện quân sự mạnh mẽ tại đó.
Sau cuộc chiến chớp nhoáng Nga-Gruzia, NATO tạm ngừng Hội đồng NATO-Nga (hội nghị cấp cao được hình thành năm 2002) cho đến năm 2009.
5. Khủng hoảng Ukraina
Năm 2014, Kiev bất lực nhìn Nga sáp nhập bán đảo Crimea, sau đó là lực lượng ly khai thân Nga hậu thuẫn kiểm soát các vùng Donetsk và Lougansk, phía đông Ukraina.
Liên minh châu Âu và Mỹ đã ban hành nhiều biện pháp trừng phạt mạnh tay nhắm vào nền kinh tế Nga. NATO tạm ngừng hợp tác dân sự và quân sự với Moskva, đồng thời đặt các đội quân của tổ chức trong tình trạng báo động. Ngoài ra, NATO còn triển khai nhiều tiểu đoàn tại các nước Baltic và Ba Lan.
6. Nghi án Nga can thiệp bầu cử Mỹ
Washington và Moskva duy trì quan hệ “cơm không lành, canh chẳng ngọt” từ nhiều tháng nay, sau khi Nga bị tình nghi can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016.
7. Cáo buộc đầu độc bố con cựu điệp viên Skripal
Ngày 4-3-2018, cựu điệp viên Nga Skripal và con gái nghi bị đầu độc bằng chất độc thần kinh tại Salisbury. London cáo buộc Moskva chủ mưu, điều mà Nga luôn phủ nhận và yêu cầu Anh đưa ra bằng chứng. Sự kiện này là nguyên nhân dẫn đến một cuộc khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng: Nga và phương Tây, mỗi bên lần lượt trục xuất 150 nhân viên ngoại giao.
8. Xung đột tại Syria
Từ đầu cuộc xung đột tại Syria năm 2011, Nga luôn ủng hộ chính quyền của Tổng thống Bachar al Assad và 12 lần bỏ phiếu chống các dự thảo nghị quyết về Syria của phương Tây tại Hội đồng Bảo an. Kể từ tháng 10-2015, Nga chính thức can thiệp quân sự trên chiến trường Syria, giúp Damas lấy lại lợi thế.
Tháng 4-2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh bắn 59 tên lửa hành trình nhắm vào một căn cứ không quân Syria, được cho là nơi máy bay của Damas cất cánh và thả khí độc sarin xuống Khan Cheikhoun. Để đáp trả, Nga đã ngừng kênh liên lạc với quân đội Mỹ về Syria. Tháng 2-2018, không quân Mỹ lại oanh kích Deir Ezzor, nơi có nhiều lính người Nga tham chiến chống lại lực lượng đối lập Arập-Kurdistan.
Ngày 14-4-2018, vẫn Tổng thống Trump ra lệnh oanh kích nhiều khu vực chiến lược, bị cáo buộc có liên quan đến chương trình vũ khí hóa học của Syria tại Damas và Homs. Đại sứ Nga tại Mỹ cho rằng loạt oanh kích của Mỹ, Pháp, Anh là một hành động coi thường luật pháp quốc tế.
Trả lời phỏng vấn của hãng tin Anh BBC ngày 16-4, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov cho rằng, mối quan hệ giữa Nga và các nước phương Tây hiện nay xấu hơn trong thời gian Chiến tranh Lạnh. Bởi vì, trước đây có các kênh tiếp xúc giữa các bên và không có nỗi ám ảnh bài Nga, còn ngày nay nó giống như một nỗ lực diệt chủng thông qua các hình thức trừng phạt.