Diễn biến mới sau loạt phóng sự "Những vị đầu bếp bất tử..."
Bài viết đã sưu tầm tư liệu, ca ngợi tinh thần vệ quốc bất khuất của 12 (có tài liệu nói là 13) chí sỹ yêu nước là đầu bếp của giặc Pháp trong thành Hà Nội, họ đã dùng cà độc dược bỏ vào thức ăn, mưu toan đầu độc chết cả một trung đoàn pháo thủ, bắn pháo hiệu, phối hợp với nghĩa quân Yên Thế giải phóng Hà Nội vào năm 1908. Sự việc bại lộ, các nghĩa sĩ đã bị giặc Pháp chém đầu, nhiều người bị bêu đầu ở các cửa ô Hà Nội để “thị uy”.
Phải gần nửa thế kỷ sau, con cháu của các vị đầu bếp bất tử mới “tình cờ” tìm thấy phần mộ chôn chung của 9 trong số 12 vị “liệt sĩ không đầu” trong một khu vườn bàng hoang hóa. Nơi ấy từng là trại nuôi dê của một công chức thời Pháp, từng bị trũng ngập ở xó làng, hiện nay nó là góc vườn của một gia đình ở tổ 15, xóm 2, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội. Phần mộ hiu hắt, tội tình đến rớt nước mắt. Chúng tôi (những người viết loạt bài phóng sự trên) đã nhiều lần cùng gia đình các tử sĩ bi tráng trong vụ Hà Thành đầu độc đến thắp nhang trên phần mộ bị cây vườn bít kín đó; và đã bị một số thành viên trong gia đình chửi bới thậm tệ.
Thân nhân của các liệt sĩ đã xin phép tôn tạo mộ, xin phép thắp nhang rồi thống thiết kiến nghị đến các cấp, nhà sử học Dương Trung Quốc cũng đã về tận hiện trường tìm hiểu và kiến nghị tôn tạo khu vực sao cho “xứng tầm”. Song, suốt một thế kỷ qua (tính đến khi bài viết trên ra đời, là tròn 100 năm sự kiện Hà Thành đầu độc), vụ việc vẫn rơi vào im lặng.
Sau khi Chuyên đề ANTG phát hành 2 số báo kể trên, ông Nguyễn Thế Nữu, một cán bộ hưu trí ở xã Yên Bắc, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, một độc giả quý mến của tờ báo đã xúc cảm viết một lá thư đề gửi: “Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, các đồng chí Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Ban trù bị kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội”, với lời lẽ tha thiết, xin hãy “quan tâm giải quyết” để phần mộ của các liệt sĩ vụ Hà Thành đầu độc không hiu quạnh như hiện nay (gửi kèm theo 2 số báo có đăng bài viết trên).
Trước khi “công dân Nguyễn Thế Nữu” ký tên dưới bức “huyết thư”, còn nhấn mạnh: “Đây không chỉ là một phản ánh, một kiến nghị, mà là cả tâm tư nguyện vọng của mỗi người dân đang trông ngóng về thủ đô. Trong khi Ngày hội lớn (1000 năm Thăng Long) ngày một đến gần, rất mong các đồng chí tổng rà soát lại việc chuẩn bị để bổ sung kịp thời những việc cần thiết như tôn tạo lại lăng mộ cho các liệt sĩ trong vụ Hà Thành đầu độc”.
Sau khi nhận được thư của ông Nguyễn Thế Nữu, ngày 20/5/2009, UBND TP Hà Nội đã có công văn số 1168 gửi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ - TB & XH) TP Hà Nội. Công văn nêu rõ: sau khi nhận được thư của ông Nữu, “Đồng chí Đào Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND TP chỉ đạo như sau: Giao Sở LĐ - TB &â XH nghiên cứu nội dung đơn đề nghị và nội dung số báo nêu trên, phối hợp với địa phương có liên quan xây dựng dự án tôn tạo khu mộ liệt sĩ anh hùng “Hà Thành đầu độc”, báo cáo UBND TP.
Văn phòng UBND TP xin thông báo ý kiến chỉ đạo của đồng chí Phó chủ tịch UBND TP để Sở LĐ - TB & XH, các địa phương, cá nhân liên quan biết, triển khai thực hiện (sao gửi kèm đơn và các số báo nêu trên)” (người ký đơn là Phó Chánh Văn phòng Nguyễn Ngọc Sơn).
Có lẽ, sau nhiều lần “nhấc lên đặt xuống”, với nhiều mức cấp kiến nghị, đây là lần đầu tiên phần mộ những vị đầu bếp bất tử của non sông Việt Nam có được một cơ sở tương đối vững chắc để... hy vọng được tôn tạo xứng tầm. Mong rằng, ý kiến chỉ đạo của đồng chí Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Đào Văn Bình không tiếp tục bị cơ quan thực thi cấp dưới tìm lý do “nại khó”, “nại vướng”, như đã từng diễn ra.
Khi chúng tôi thông báo tin này qua điện thoại, gia đình các tử sĩ không đầu trong vụ Hà Thành đầu độc, và những người có tâm với cội nguồn đều vô cùng cảm kích, nhiều người bật khóc. ANTG sẽ theo sát, tiếp tục thông tin đến độc giả, khi có những diễn biến mới của vụ việc