Đông Nam Á trong bối cảnh cạnh tranh nước lớn

15:53 21/12/2020
Trung Quốc đang nỗ lực kết nối với toàn bộ thế giới thông qua các mạng lưới thương mại mới, đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng nhằm tăng cường các mối quan hệ tài chính và địa chính trị. Nhật Bản không theo cách Trung Quốc mà chỉ nhắm mục tiêu tăng cường sự hiện diện dài hạn và áp dụng kinh nghiệm của riêng mình ở Đông Nam Á.

Không nghi ngờ gì nữa, rằng châu Á đang rất cần phát triển cơ sở hạ tầng. Kể từ năm 2017, theo một ước tính nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng mỗi năm ở khu vực này tính đến năm 2030 sẽ là hơn 1.700 tỷ USD, con số này đã tăng gấp đôi so với trước đó. Một báo cáo có từ năm 2019 đã kết luận rằng “Những quốc gia có nhiều kết nối hơn với các dòng chảy thương mại, tài chính, con người và dữ liệu toàn cầu sẽ tăng 40% phát triển so với các quốc gia ít tương tác bên ngoài”.

Trong vài thập niên qua, Nhật Bản đã cung cấp các gói ngân sách và kinh nghiệm công nghệ dưới nhiều dạng khác nhau trên khắp Đông Nam Á và đáng chú ý là lợi nhuận hữu hình. Do các vấn đề nội địa như dân số lão hóa nên nhu cầu mở rộng ra hải ngoại đang không ngừng tăng. Trung Quốc là nước đến sau nhưng họ nhanh chóng bắt kịp đặc biệt là sau khi ra mắt “Vành đai và con đường” (BRI) vào năm 2013. Tuy nhiên khi so sánh về tương quan cơ sở hạ tầng thì một báo cáo nói rằng cho đến giữa năm 2019, Trung Quốc vẫn chưa theo kịp Nhật Bản tại Đông Nam Á.

Không thể phủ nhận một số yếu tố tích cực từ dự án “Vành đai và con đường” của Trung Quốc.

Trung Quốc có 255 tỷ USD đang chờ xử lý, trong khi Nhật Bản là 367 tỷ USD. Tuy nhiên, khi so sánh FDI mới chỉ nói lên một phần của câu chuyện. Khi xét đến yếu tố địa chính trị, thế giới đang hết sức quan tâm tới cái gọi là “bẫy nợ” do Trung Quốc gài ở cảng biển chiến lược Hambantota ở Sri Lanka, từ đây thúc giục các quốc gia phải cẩn trọng hơn khi tìm kiếm các lựa chọn thay thế.

Tại Đông Nam Á, dự án đường sắt liên kết Singapore - Côn Minh (SKRL) và đường cao tốc Jakarta - Bandung (JBHSR) đang làm dấy lên mối lo ngại về các khía cạnh kỹ thuật và nạn tham nhũng do dòng vốn nước ngoài quá lớn, hay nguy cơ châm ngòi cho khủng hoảng khu vực và song phương. Điều mà các chuyên gia cảnh báo rằng cuộc tranh giành quyền lãnh đạo sẽ rất rắc rối và có thể làm tan rã khu vực Đông Nam Á. Việc quan sát kỹ hơn những nỗ lực tương ứng của 2 siêu cường sẽ nhìn thấy được các xu hướng và mô hình hướng tới một cuộc cạnh tranh khốc liệt hơn hoặc ngược lại và cả cơ hội cho hợp tác. 

Toàn cầu hóa đã cho phép phát triển nhiều mô hình của phức hợp đa phụ thuộc hết sức phức tạp giữa các quốc gia mà nhiều mô hình trong số này lại không đối xứng và có vấn đề. Tuy nhiên, các cá nhân quốc tế vẫn có thể hưởng lợi từ cái gọi là “kết nối đa chiều”, tất cả được hỗ trợ bởi những thành tựu công nghệ. Có thể kể đến là cơ sở hạ tầng và đầu tư, xương sống tài chính và vật chất, lĩnh vực kỹ thuật số cũng bao gồm truyền thông đa tương tác.

Ngoài ra còn phải kể đến các dòng chảy vốn, hàng hóa, ý tưởng và con người. Có nhiều khía cạnh được đem ra phân tích chi tiết để hiểu về tương tác nguồn lực kinh tế và quyền lực mềm, cũng như tiêu cực bên trong chúng. Trước hết, một quốc gia sẵn lòng đầu tư và xây dựng nhiều cơ sở hạ tầng thì phải tạo nên thiện chí tốt đẹp ở quốc gia được hưởng lợi, trong khi đó vẫn phát triển danh tiếng tốt trong hợp tác. Tuy nhiên, điều này có thể tạo ra sự bất bình đẳng nếu các cộng đồng dân cư địa phương không được tham gia hoặc không được hưởng lợi gì từ dự án xây dựng do tệ nạn tham nhũng.

Thứ hai, một quốc gia sẵn sàng đầu tư và chia sẻ phần cứng, phần mềm và kinh nghiệm công nghệ nhằm cung cấp cơ hội cho việc phát triển các ngành công nghiệp mới và truyền thông để cải thiện hình ảnh và danh tiếng. Nhưng, công nghệ và dịch vụ cũng làm phát sinh các hoài nghi từ nước sở tại, chẳng hạn như gián điệp kỹ thuật số hoặc các mục đích quân sự. Gần đây là cuộc chiến chống lại gã khổng lồ Huawei của Trung Quốc, trong khi vài quốc gia bày tỏ lo ngại với Mỹ thì vẫn có nhiều nước phớt lờ vì lợi ích kinh tế.

Thứ ba là quan hệ hợp tác đôi bên cùng có lợi nhưng việc này cần phải có sự lắng nghe và tôn trọng các khác biệt văn hóa để xây dựng mối quan hệ lâu dài. Chiều hướng này bao gồm các luồng khách du lịch, sinh viên quốc tế, tham gia vào trao đổi văn hóa, đào tạo, học nghề và những sáng kiến tương tự. 

Trong nhiều thập niên, Thái Lan là trọng tâm của chiến lược Tokyo ở Đông Nam Á, điển hình là việc xây dựng các tuyến đường sắt ở Đông và Bắc Thái Lan đã đóng đinh cho mối quan hệ giữa 2 nước. Tuy nhiên đối thủ hùng mạnh như Trung Quốc có thể sẽ phá vỡ những kế hoạch này khi các liên kết đường bộ là lợi thế nhãn tiền. Trung Quốc và Nhật Bản cùng thiết lập sự hiện diện trên khắp Đông Nam Á. Các cộng đồng Hoa kiều hiện diện khắp nơi tại khu vực này. Hoa kiều ở Thái Lan đã xây dựng thành công cái gọi là “tình huynh đệ” với người bản xứ.

Mặt khác, dù không có kết nối trực tiếp nhưng thông qua ODA, hỗ trợ dân chủ quốc tế và đầu tư trực tiếp từ nước ngoài, Nhật Bản đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển kinh tế và chính trị trong khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, cho dù là Trung Quốc hay Nhật Bản, chỉ cần các quốc gia trong khu vực có sự tỉnh táo nhất định trong lựa chọn đối tác trong các trường hợp cụ thể thì xét về tổng thể, sự cạnh tranh bao giờ cũng đem lại yếu tố tích cực nhiều hơn.

Văn Chương (Tổng hợp)

Những kết quả từ việc khai quật, khảo cổ học thu được tại Thành Nhà Hồ (Vĩnh Lộc, Thanh Hoá) thời gian qua đã minh chứng tính toàn vẹn, tính xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản này. Đây là nguồn tư liệu có giá trị lịch sử, văn hóa cao, góp phần tìm hiểu kiến trúc Thành Nhà Hồ qua các thời kỳ lịch sử và là cơ sở để phục vụ các dự án nghiên cứu, khôi phục dấu tích kiến trúc Thành Nhà Hồ trong tương lai.

Chiều tối 20/5, Sở Y tế Đồng Nai đã tiến hành kiểm tra công ty liên quan đến hai sản phẩm bị đình chỉ lưu hành. Đây là công ty trực tiếp sản xuất sản phẩm dầu gội, kem chống nắng, sau đó giao cho doanh nghiệp của chồng ca sĩ Đoàn Di Băng phân phối ra thị trường và ca sĩ này đã tham gia quảng cáo, giới thiệu về chất lượng sản phẩm…

Theo tin từ TAND cấp cao tại Hà Nội, ngày 30/5, cơ quan này sẽ mở phiên tòa hình sự phúc thẩm xem xét đơn kháng cáo kêu oan của bị cáo Trần Đình Triển (SN 1959, Trưởng văn phòng Luật sư Vì Dân). Phiên tòa phúc thẩm diễn ra dưới sự điều hành của Thẩm phán, chủ tọa phiên tòa Thái Duy Nhiệm.

Chính quyền Kiev đang có cơ hội cuối cùng để duy trì một hình thức nhà nước nào đó sau khi cuộc xung đột ở Ukraine chắc chắn đi đến hồi kết, cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev tuyên bố, đồng thời kêu gọi Kiev tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình.

Đây là công trình trọng điểm, có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác chỉ huy, điều hành, đáp ứng yêu cầu công tác, chiến đấu và xây dựng lực lượng Cảnh sát điều tra (CSĐT) tội phạm về ma túy chính quy, tinh nhuệ, hiện đại trong tình hình mới.

Chiều 20/5, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Đà Nẵng đã tống đạt quyết định khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với Phạm Chiến Thắng (SN 1974, trú TP Hải Phòng), Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH thương mại Pha Lê Quảng Nam (trụ sở xã Đại Sơn, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam) do liên quan đến vụ một cổ đông của công ty bị chém trọng thương.

Business Insider hôm 19/5 dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho biết, siêu tàu sân bay USS Harry S. Truman đã rời biển Đỏ và đang di chuyển về cảng nhà thuộc thành phố Norfolk, bang Virginia. Động thái trên diễn ra sau một đợt triển khai kéo dài và đầy biến động ở Trung Đông của siêu tàu này, trong đó có việc liên tiếp để mất ba tiêm kích F/A-18.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.