Nga và Trung Quốc sẽ hợp tác về quân sự?
Chuyến thăm Bắc Kinh của ông Putin đã được lên kế hoạch từ tháng 4-2018. Ngoại trưởng hai nước đã có 2 cuộc gặp gỡ để chuẩn bị cho chuyến thăm này. Ngày 4-5, Ngoại trưởng Nga Lavrov và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gặp nhau bên lề hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước BRICS tại Pretoria, Nam Phi.
Phát biểu trong cuộc họp báo chung tại Pretoria, ông Lavrov cho biết lịch trình hoạt động của Tổng thống Putin tại Trung Quốc đã được hoàn tất.
Liên quan đến nội dung các biên bản hợp tác sẽ được ký trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Putin, ngoại trưởng hai nước không muốn tiết lộ gì. Do có quá ít những tranh luận công khai về kết quả và mục đích thực sự của chuyến thăm này nên khó có thể biết chính xác hai nước có hợp tác về quân sự hay không. Trung Quốc và Nga đã hợp tác trong nhiều lĩnh vực từ kinh tế cho tới những vấn đề về an ninh.
"Trung Quốc hy vọng rằng với nỗ lực chung của cả hai bên, chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Nga Putin sẽ chứng minh mức độ cao và cả sự độc đáo của quan hệ Trung-Nga, sẽ phát huy hiệu quả và thúc đẩy, tạo xung lực phát triển quan hệ giữa hai nước", Ngoại trưởng Trung Quốc nói thêm.
Theo ông, trong chuyến thăm, một loạt cuộc gặp đã được lên kế hoạch với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một định dạng hẹp và mở rộng, cũng như sự tham gia của hai nhà lãnh đạo trong các buổi họp báo chung và các lễ ký kết các văn kiện hợp tác. Ngoại trưởng Vương Nghị nói thêm rằng "hai nhà lãnh đạo sẽ ký kết và phê duyệt các tài liệu quan trọng trong quan hệ Trung-Nga, cũng như xác định các ưu tiên và nguyên tắc của quan hệ và hợp tác song phương".
Phát biểu với các phóng viên Trung Quốc ngày 5-6 tại Moskva, Tổng thống Putin cho biết: “Nga và Trung Quốc có quan điểm rất gần với nhau hay gần giống nhau trên trường quốc tế, chẳng hạn như cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố quốc tế, vấn đề hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên, Iran và Syria”.
Trong một thông điệp chúc mừng ông Putin hồi tháng 3-2018, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết: "Hiện tại, mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược giữa Trung Quốc-Nga đang ở mức tốt nhất trong lịch sử, là một ví dụ cho việc xây dựng một loại quan hệ quốc tế mới. Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Nga để tiếp tục thúc đẩy quan hệ Trung- Nga lên một tầm cao mới".
Trong khi Nga-Trung Quốc thắt chặt quan hệ hợp tác thì Mỹ ngày càng bị gạt ra ngoài khu vực Á-Âu. Các nhà phân tích đang đặt ra câu hỏi trong bối cảnh Mỹ liên tiếp có những hành động quân sự khiêu khích và do thám nước Nga như hiện nay thì liệu Nga có ký các hợp đồng hợp tác quốc phòng với Trung Quốc?
Trong đêm ngày 1 rạng sáng 2-6, hai máy bay ném bom chiến lược của Không quân Hoa Kỳ B-1B đã được phát hiện gần biên giới Nga ở biển Baltic. Một chiếc máy bay khác cũng thực hiện một chuyến bay huấn luyện vào ngày 2-6 trong cùng khu vực.
Cùng ngày, máy bay quân sự của Mỹ cũng tiến hành các chuyến bay trinh sát gần bờ Biển Đen của Nga. Một chiếc Poseidon P-8A từ căn cứ không quân Sigonella, nằm ở đảo Sicily (Ý), tiếp cận bờ biển Nga gần các thành phố Sevastopol và Gelendzhik và ở lại một lúc lâu trong khu vực.
Ngoài ra, một chiếc phi cơ không người lái RQ-4B của Không quân Mỹ cũng cất cánh từ Sigonella, thực hiện một chuyến bay dài gần đường tiếp xúc của vùng Donbass và sau đó tới gần biên giới trên biển của bán đảo Crimea và bờ biển của vùng Krasnodar của Nga.
Theo giới quan sát, việc tăng cường quan hệ giữa Moskva và Bắc Kinh sẽ khiến Mỹ gia tăng sự răn đe với Nga. Tuy nhiên, điều đó không thể ngăn cản Nga tăng cường quan hệ với các quốc gia Á-Âu.
Trong chuyến thăm Bắc Kinh hồi năm 2016, Tổng thống Putin đã chứng kiến lễ ký kết hơn 30 thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực như thương mại, cơ sở hạ tầng, đối ngoại, công nghệ và đổi mới, nông nghiệp, tài chính, năng lượng, thể thao và truyền thông với Trung Quốc với tổng trị giá khoảng 50 tỷ USD.
Đáng chú ý, tập đoàn dầu khí khổng lồ của Nga Rosneft đã ký một thỏa thuận với Tập đoàn Hóa chất và Dầu khí Trung Quốc (Sinopec) về phát triển nhà máy hóa dầu ở Đông Siberia.
Theo AFP, Tổng thống Nga Putin đang tìm cách gắn kết với Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng với các nước phương Tây gia tăng. Moskva hiện chuyển hướng xuất khẩu khí đốt và dầu mỏ, từ thị trường trọng yếu châu Âu sang châu Á và tìm cách xây dựng liên minh năng lượng với Trung Quốc.
Cho đến nay, quan hệ quốc phòng giữa Nga và Trung Quốc mới chỉ dừng lại ở những cuộc tập trận chung, chia sẻ kinh nghiệp quân sự chứ rất ít hợp đồng hợp tác quân sự giữa hai bên. Người ta nghi ngờ rằng trong chuyến thăm Trung Quốc sắp tới rất có thể Tổng thống Putin sẽ chứng kiến một lễ ký kết về lĩnh vực này. Điều này đã được dự báo thông qua qua phát biểu mới đây của Tân Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Thượng tướng Ngụy Phượng Hòa.
Tại Hội nghị An ninh quốc tế lần thứ 7 diễn ra ngày 4 và 5 tháng 4 vừa qua tại Moskva, ông Ngụy cho biết: “Chuyến thăm Nga lần này nhằm chứng tỏ với người Mỹ rằng lực lượng quốc phòng Nga và Trung Quốc có mối quan hệ gắn bó mật thiết".
Trước đó, trong cuộc hội đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shogu tại Moskva ngày 3-3-2018, ông Ngụy Phượng Hòa nhấn mạnh rằng, ông chọn Nga là điểm đến cho chuyến thăm ngoại giao chính thức đầu tiên với mục đích “cho thế giới thấy sự phát triển mạnh của quan hệ song phương và quyết tâm củng cố sự hợp tác mang tính chiến lược của quân đội Trung Quốc”.