Nhà báo Deniz Yucel và vụ căng thẳng Đức - Thổ Nhĩ Kỳ
Hãng The Guardian cho biết, Deniz Yucel là nhà báo Đức thứ 2 bị bắt giữ tại Thổ Nhĩ Kỳ kể từ khi chính quyền nước này tiến hành truy quét các nhà báo chống đối sau cuộc đảo chính bất thành hồi tháng 7 năm ngoái. Nhà báo đầu tiên bị bắt giữ là người dẫn chương trình truyền hình ZDF của Đức Jan Boehmermann. Anh này bị bắt giữ hồi tháng 7 năm ngoái khi đọc bài thơ có nội dung sỉ nhục Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan trong chương trình trào phúng của kênh truyền hình Neo Magazin Royale.
Khi đó, trong câu thơ của nhà báo này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ được cho là có khuynh hướng tình dục không bình thường, nhiều đoạn khác của bài thơ cũng có ý cáo buộc ông Erdogan tội ác chống các dân tộc thiểu số và phe đối lập. Tuy nhiên, hình phạt đối với nhà báo Jan Boehmermann trong bê bối này chỉ là tạm thời không được tham gia công việc trên phiên bản tiếp theo của Neo Magazin Royale.
Còn đối với nhà báo Deniz Yucel, câu chuyện lại hoàn toàn khác. Vụ bắt giữ nhà báo 43 tuổi mang hai quốc tịch này đã làm thổi bùng ngọn lửa tranh cãi và căng thẳng trong quan hệ ngoại giao giữa Đức-Thổ Nhĩ Kỳ. Cả Berlin và Ankara đều triệu tập đại sứ của nhau lên để phản đối và có thêm những hành động "ăn miếng trả miếng". Căng thẳng được cho là đã đến đỉnh điểm khi các nhà lãnh đạo cao nhất của hai nước đều có những phát ngôn chỉ trích lẫn nhau một cách "không khoan nhượng".
| Nhà báo Deniz Yucel. Ảnh: Turkeypurg. |
Đức thậm chí còn hạn chế cho phép giới chức Thổ Nhĩ Kỳ nhập cảnh để tham gia các cuộc mít tinh ủng hộ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan. Ngược lại, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố Berlin hành động kiểu "phát xít" và sẽ không chấp nhận việc này...
Rồi trong khi Thủ tướng Đức Angela Merkel yêu cầu Ankara phải trả tự do ngay lập tức cho nhà báo Deniz Yucel thì Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ lại cáo buộc nhà báo này là một điệp viên của Đức, là thành viên của đảng Công nhân người Kurd (PKK) - lực lượng nổi dậy chống nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ trong hơn 3 thập kỷ qua.
Chưa hết, ông Tayyip Erdogan còn cáo buộc nhà báo Deniz Yucel ủng hộ khủng bố, bảo vệ cho phong trào bị cấm của giáo sĩ lưu vong Fethullah Gulen, người đang bị cáo buộc chủ mưu cuộc đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7. Phát biểu tại một cuộc gặp ở Quỹ Phát triển Hồi giáo tại Istanbul, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ còn kêu gọi sớm mở phiên tòa xét xử nhà báo Deniz Yucel với mức án phạt tới 10 năm 6 tháng tù giam.
Nhà báo Deniz Yucel bị cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ tạm giữ hôm 14-2 trong một cuộc điều tra về việc viết bài đăng tải thông tin bị rò rỉ lấy ra từ email cá nhân của con trai Tổng thống Tayyip Erdogan, Bộ trưởng Năng lượng Berat Albayrak. Tờ Independent của Anh cho biết, thông tin nói trên đã được nhà báo Deniz Yucel viết bài đăng tải từ hồi tháng 9 năm ngoái. Khai với cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ, nhà báo Deniz Yucel cho biết có được thông tin này qua nguồn cung cấp là WikiLeaks và một nhóm hoạt động có tên là Red Hack.
Các bài báo của Deniz Yucel đã tiết lộ nội dung của một số email trong đó nêu rõ những kế hoạch nhằm kiểm soát các cơ quan truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ và thao túng dư luận thông qua các tài khoản giả trên mạng xã hội.
Ngay sau khi vụ bắt giữ xảy ra, không chỉ có Chính phủ Đức mà Giám đốc Tổ chức Nhà báo không biên giới Christian Mihr cũng đã lên tiếng phản đối và cho rằng đây là hành động "đàn áp báo chí". Một tuần sau đó, gần 130.000 người ở Đức đã ký đơn đề nghị Thủ tướng Đức Angela Merkel và giới chức Liên minh châu Âu (EU) lên tiếng về vụ bắt giữ này.
| Biểu tình đòi thả tự do cho Deniz Yucel ở Đức và Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Reuters. |
Một số tổ chức xã hội khác cho rằng vụ bắt giữ nhà báo Deniz Yucel giống như cuộc "đàn áp" báo chí mà Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện kể từ sau cuộc đảo chính bất thành hồi tháng 7 năm ngoái. 148 nhà báo đã bị bắt giữ, ngồi tù và có tới 180 ấn phẩm báo chí bị ngừng xuất bản.
Nhưng bất chấp sự phản đối của cả Đức và cộng đồng quốc tế, lệnh bắt chính thức vẫn được ban hành sau đó 13 ngày. Lần này, chính quyền Ankara cáo buộc thêm tội danh ủng hộ và có quan hệ với tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng cho nhà báo Deniz Yucel. Những cáo buộc này được đưa ra dựa theo điều luật 216 và 228 trong Hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ.
Deniz Yucel là nhà báo mang 2 quốc tịch Đức-Thổ Nhĩ Kỳ, làm việc cho tờ báo Die Welt, thường trú tại Thổ Nhĩ Kỳ. Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Khoa học Chính trị tại Đại học Tự do ở Berlin, Deniz Yucel bắt đầu sự nghiệp nhà báo vào năm 1999 bằng việc tham gia viết cho tuần báo cánh tả Jungle World rồi đến năm 2007 mới gia nhập tờ báo Die Tageszeitung.
Từ năm 2015, ông làm việc cho tờ Die Welt. Deniz Yucel từng đoạt giải thưởng Văn học Kurt Tucholsky năm 2011 và là tác giả cuốn sách "Everywhere is Taksim". Cũng theo tờ Die Welt, cùng bị bắt giữ với nhà báo Deniz Yucel còn có 6 nhà báo khác làm việc cho các hãng truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ.