Quan hệ Nga - Mỹ tiếp tục nguội lạnh
Cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã không thể diễn ra như mong đợi sau khi Nhà Trắng bất ngờ thông báo cuộc gặp đã bị hủy, khiến cho nỗ lực tái khởi động quan hệ hai nước trở nên vô nghĩa.
Thông báo của Nhà Trắng được đưa ra hôm 7/8 cho biết ông Obama sẽ không đến Moskva để gặp Tổng thống Putin trước khi đến St. Petersburg để dự Hội nghị thượng đỉnh G-20 vào tháng 9/2013. Cuộc gặp cấp cao mang ý nghĩa biểu trưng, nhưng là một biểu trưng quan trọng, một động thái có ý nghĩa là một nỗ lực lớn của Mỹ trong việc tái khởi động quan hệ song phương với Nga. Trong thông báo của mình, Nhà Trắng đã nêu lý do một cách thẳng thắn rằng "ít có hy vọng cuộc gặp mang lại kết quả".
Phản ứng của Moskva có vẻ không mấy ồn ào sau tuyên bố của Nhà Trắng. Truyền thông Nga, tiêu biểu là kênh truyền hình Vesti, đã không đề cập gì đến chuyện ông Obama đến Moskva hay không, và hoàn toàn không bình luận gì về tuyên bố của Nhà Trắng. Thái độ "lạnh băng" này của Moskva được giới phân tích nhận định là "phù hợp" trong bối cảnh quan hệ hai nước hiện nay. "Rõ ràng quyết định này có liên quan đến điều mà chúng tôi không gây ra" - phát biểu của Yuri Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại của Tổng thống Putin ám chỉ việc Edward Snowden, cựu nhân viên Cơ quan Tình báo NSA của Mỹ, xin tị nạn ở Nga.
Cố vấn Ushakov nói thêm: Moskva thất vọng về quyết định của ông Obama. "Nước Mỹ vẫn chưa sẵn sàng để xây dựng mối quan hệ trên cơ sở bình đẳng". Mặc dù đưa ra lời mời Tổng thống Obama "quá bộ" ghé thăm Điện Kremli, nhưng thực lòng Tổng thống Putin cũng không mong cuộc gặp thật sự mang lại kết quả nào đó phù hợp với mong muốn của người Mỹ. Tổng thống Putin luôn thể hiện một thái độ không thay đổi là "không thể tuân theo yêu cầu của người Mỹ", và điều đó được thể hiện rõ sau tuyên bố của Nhà Trắng.
 |
|
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Barack Obama vẫn chưa thể "kết nối" được với nhau vì còn nhiều bất đồng. |
Snowden được giới phân tích nhận định là nguyên nhân trước nhất cho quyết định đình chỉ gặp gỡ Nga - Mỹ của Nhà Trắng. Snowden hiện giờ là "tội phạm quốc gia" bị chính quyền Mỹ truy nã gắt gao nhất do đã tiết lộ những thông tin động trời về chương trình nghe lén đọc trộm quy mô lớn PRISM, gây thiệt hại đáng kể về mặt an ninh, tình báo cho nước Mỹ. Trong lúc tá túc trong khu vực quá cảnh của sân bay quốc tế Moskva gần 2 tháng. Washington đã vài lần thúc giục Moskva "trục xuất" Snowden ra khỏi khu vực quá cảnh sân bay, nhưng Moskva luôn từ chối.
Vào ngày 31/7 vừa qua, Moskva đã đi thêm một nước cờ táo bạo, thách thức sự kiên nhẫn của Washington: cấp giấy phép tị nạn tạm thời cho Snowden để anh ta có thể rời khu vực quá cảnh sân bay và tự do cư trú ở Nga. Nước Mỹ đã phản ứng khá gay gắt trước động thái này của Moskva.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney cho biết, quyết định hủy cuộc gặp cấp cao Nga - Mỹ đã được Nhà Trắng xem xét từ vài tuần trước, và ngoài nguyên nhân nước Nga chứa chấp Snowden còn có một số vấn đề khác gây bất đồng giữa 2 nước, trong đó nội chiến ở Syria được xem là một vấn đề lớn có mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Bất đồng giữa Mỹ - Nga trong vấn đề Syria là ở chỗ, nước Mỹ của Tổng thống Obama muốn Tổng thống Syria Bashar al-Assad phải từ bỏ quyền lực để nhường chỗ cho các thành phần đối lập lên nắm quyền, còn nước Nga của Tổng thống Putin thì ngược lại, bảo vệ đến cùng quyền tự quyết của nội bộ Syria, ngăn chặn mọi sự can thiệp từ bên ngoài.
Trong chương trình Tonight Show trên kênh truyền hình NBC, Tổng thống Obama đã mô tả quan hệ giữa ông với người đồng nhiệm Nga (Putin) là "băng giá", đồng thời mô tả hai phong cách khác hẳn nhau giữa hai người. Điều này phản ánh một bầu không khí quan hệ cá nhân cũng "lạnh băng" như mối quan hệ ở cấp quốc gia