“Trái bom nổ chậm” của tình trạng bất ổn và mâu thuẫn âm ỉ
Không chỉ gây tâm lý lo sợ do những vụ tấn công với quy mô ngày càng lớn, hình thức giết người man rợ kiểu mới đang gây sự hoang mang cực độ cho người dân "lục địa già".
Châu Âu dường như đang trở nên dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết khi bị tấn công ở bất cứ đâu, thời gian nào, bởi những đối tượng ít ai ngờ tới. Vậy nguyên nhân thực sự nào dẫn tới các vụ thảm sát mới?
Kiểu tấn công "con sói đơn độc"
Hoảng loạn và lo sợ đang bao trùm châu Âu khi chỉ trong vòng 10 ngày liên tiếp xảy ra loạt vụ tấn công gây thương vong lớn tại Pháp và Đức. Nếu vụ khủng bố tại Nice làm 84 người thiệt mạng đúng vào ngày Quốc khánh Pháp khiến dư luận bàng hoàng trước một hình thức giết người man rợ kiểu mới, thì 4 vụ tấn công ở Đức càng gây hoang mang cực độ bởi quốc gia này vốn đảm bảo an ninh khá tốt.
Việc thủ phạm của tất cả các vụ việc trên đều là người gốc nhập cư hoặc xin tị nạn đã làm cho vấn đề người di cư ở châu Âu thêm nặng nề, kiểu tấn công đơn lẻ với nhiều hình thức khác nhau càng khiến châu Âu trở nên hoang mang.
Mỗi vụ tấn công vừa qua được xác định chỉ do một đối tượng đơn lẻ thực hiện mà vẫn có thể gây thương vong rất lớn. Điều đó khiến người ta nghĩ tới hình thức tấn công kiểu "con sói đơn độc". Đây thực sự là một thách thức không nhỏ bởi những hành động âm thầm một mình không có đồng phạm thường khó bị phát hiện. Khi an ninh được thắt chặt, hình thức đánh bom liều chết với sự tham gia của nhiều đối tượng có thể không phải là biện pháp được lựa chọn, thay vào đó là những cách thức đơn giản, ít phải đầu tư chuẩn bị nhưng hậu quả vẫn hết sức thảm khốc.
Điều đáng nói là vụ tấn công ở Nice xảy ra khi nước Pháp vẫn đang thực thi các biện pháp tăng cường an ninh ở mức cao nhất và áp đặt tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc để đối phó với nguy cơ khủng bố. Tuy nhiên, rõ ràng cách thức mà thủ phạm thực hiện chưa hề được tính tới trong các "kịch bản" đề phòng của lực lượng an ninh. Việc các thủ phạm có thể dễ dàng hành động càng chứng tỏ tính chất nguy hiểm của dạng "con sói đơn độc".
Chủ tịch Liên hiệp Cảnh sát Đức, ông Rainer Wendt từng cảnh báo ngay cả lực lượng an ninh hùng hậu cũng khó có thể ngăn chặn những vụ việc kiểu này bởi nó nhỏ lẻ, mơ hồ và hầu như không thể dự đoán trước. Lực lượng an ninh cũng hầu như ở thế bị động trước những "con sói" kiểu này.
| Hệ lụy mà những "con sói đơn độc" gây ra là không hề nhỏ. |
Theo các nhà phân tích, có thể số lượng những "sói đơn độc" ngày càng gia tăng là bởi, tại các nước Tây Âu có sự chênh lệnh quá lớn về thu nhập và mức sống. Điều đó, khiến những người nghèo càng bế tắc và sống mặc cảm hơn. Một nguyên nhân quan trọng khác là hiện tượng "sói đơn độc" chính là sự phổ biến của Internet và mạng xã hội đã lan truyền các tư tưởng cực đoan một cách nhanh chóng và mạnh mẽ hơn.
Trong khi đó, lỗ hổng an ninh của các quốc gia châu Âu lại giúp những "con sói cô độc" dễ dàng tìm hiểu thông tin về một mục tiêu tấn công, lên kế hoạch tấn công một cách dễ dàng hơn.
Có thể khẳng định rằng, các đối tượng "sói đơn độc" có thể là bất kỳ ai bị tiêm nhiễm tư tưởng cực đoan và vì thế các cơ quan cảnh sát gần như không thể đoán biết trước để ngăn chặn, phòng ngừa. Thậm chí, họ đang ở thế bị động trước dạng thức tấn công kiểu "sói đơn độc" này.
Rõ ràng những con "sói đơn độc" đang đặt các cơ quan cảnh sát châu Âu vào tình thế cùng một lúc phải đối phó với nhiều nguy cơ an ninh khác nhau và gây thêm nhiều khó khăn trong việc triển khai các biện pháp đối phó phù hợp.
Nguyên nhân sâu xa các vụ thảm sát đẫm máu ở châu Âu
Lý giải về nguyên nhân dẫn đến các vụ tấn công liên tiếp xảy ra trong những năm gần đây, một số nhà phân tích cho rằng có vẻ các vụ bạo lực ở châu Âu phần nào được tích tụ từ những "trái bom nổ chậm" của tình trạng bất ổn và mâu thuẫn âm ỉ từ nhiều năm qua. Khi phân tích các nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhiều chuyên gia đã nhấn mạnh tới một thực tế rằng, tiền đề cơ bản của các vụ việc bi thảm này là việc cộng đồng Hồi giáo ở các quốc gia châu Âu không thích ứng được với các quy định hiện hành và hòa nhập vào xã hội châu Âu.
Rất nhiều lập luận được đưa ra, như việc Pháp đã quá tập trung vào việc đảm bảo an ninh cho giải Vô địch bóng đá châu Âu (EURO) mà bỏ quên việc thắt chặt an ninh ở Nice. Cũng có nhiều ý kiến đồng cảm với những bất tiện và khó chịu của người dân Tây Âu đối với những gì mà dòng người tỵ nạn mang tới cho đất nước của họ, đặc biệt là sự ảnh hưởng ngày càng tăng của chủ nghĩa dân túy trong các phong trào chống người di cư.
Tuy nhiên, những nguyên nhân cơ bản của tình trạng căng thẳng hiện tại ở lục địa già lại rất ít được nhắc tới, hoặc thậm chí là bỏ qua như: Những rối loạn hiện nay chủ yếu là hệ quả từ chính sách của Mỹ và các đồng minh châu Âu ở khu vực Trung Đông. Chính cuộc phiêu lưu của Mỹ và Anh ở Iraq hồi năm 2003 đã làm nảy sinh mạnh mẽ xu hướng cực đoan ở phía đông thế giới Arập. Và có lẽ, không phải vụ đánh bom của NATO mà chính việc quân đội Anh và Pháp "nhúng tay" vào một vụ thảm sát có tổ chức ở Lybia, giết hại dã man ông Muammar Gaddafi đã đánh mất đi sự ổn định, thậm chí đưa quốc gia vốn thịnh vượng này vào tình trạng hỗn loạn.
Người ta còn nhớ ai là người đã bí mật hỗ trợ tổ chức Anh em Hồi giáo ở Ai Cập. Và hiện nay, người ta cũng biết rõ người đang tích cực cung cấp và trang bị vũ khí cho bọn khủng bố ở Syria. Đây chính là nguyên nhân cơ bản dẫn tới các hoạt động khủng bố của các phần tử Hồi giáo quá khích đang đe dọa an ninh hiện nay. Mạng lưới khủng bố al-Qaeda kiệt quệ đã tìm thấy nguồn sức lực mới.
Mỹ và các đồng minh của mình trước đây đã nỗ lực sử dụng mạng lưới khủng bố này để phục vụ cho mục đích lật đổ các chế độ họ không muốn thấy ở các quốc gia Trung Đông. Điều này đã gây ra những hậu quả thảm khốc cho toàn bộ khu vực và bây giờ nó lại gây hậu quả ngược với chính các quốc gia phương Tây.
Thứ hai là chính sách thiển cận của lãnh đạo các quốc gia phương Tây. Đáng lẽ trong bối cảnh hiện nay, lãnh đạo các quốc gia phương Tây cần phải huy động và phối hợp lực lượng để giải quyết vấn đề người tỵ nạn và phối hợp chặt chẽ trong việc thực hiện các biện pháp chống chủ nghĩa cực đoan. Thay vào đó, các nhà lãnh đạo phương Tây lại lập trung sức lực chủ yếu của mình cho cuộc đối đầu với Nga.
Mặc dù "lửa đang cháy trong chính nhà mình" (ở châu Âu là sự gia tăng căng thẳng xã hội, một loạt vụ tấn công khủng bố, còn tại Mỹ là sự bùng phát bạo lực), nhưng NATO lại gạt sang một bên những mối đe dọa đó để tuyên bố Nga mới là mối đe dọa chính đối với an ninh thế giới.
Tất nhiên, khi xem xét bức tranh chính trị hiện nay không thể bỏ qua sự trỗi dậy của chủ nghĩa cực đoan trong thế giới Hồi giáo. Nhưng đó là một chủ đề phức tạp khác. Rõ ràng, thế giới ngày nay kết nối và phụ thuộc lẫn nhau, và các sự việc xảy ra ở một địa điểm có thể gây ảnh hưởng tới toàn cầu, Do đó, giới lãnh đạo các quốc gia trên thế giới cần thể hiện trách nhiệm cao hơn nữa khi đưa ra các quyết định của mình.