Tư lệnh chiến trường Afghanistan mất chức vì chỉ trích Tổng thống

Mọi chuyện bắt đầu từ bài trả lời phỏng vấn của ông Stanley McChrystal trên tạp chí Rolling Stone số ra tuần này. Bài viết của Rolling Stone mô tả tướng McChrystal là "con sói cô đơn", không có mối giao hảo tốt đẹp với nhiều viên chức cao cấp trong Chính phủ Obama và cũng không thuyết phục được ngay cả một số binh sĩ của chính mình rằng, chiến lược ông đưa ra sẽ đưa đến chiến thắng.

Rolling Stone miêu tả tướng McChrystal, 55 tuổi, thấy "thất vọng" trong cuộc gặp gỡ đầu tiên tại Phòng Bầu Dục ở Nhà Trắng với Tổng thống Obama, ông cho đây chỉ là một cơ hội chụp hình quảng cáo. Bài viết cho hay dù tướng McChrystal bỏ phiếu cho ông Obama, cả hai người không có được sự thông cảm ngay từ lúc đầu. Ông Obama bổ nhiệm tướng McChrystal vào chức vụ chỉ huy chiến trường Afghanistan tháng 5/2009. Tuy nhiên, hồi mùa thu năm ngoái, ông Obama cũng chỉ trích McChrystal là nói quá thẳng về ước muốn có thêm quân của ông.

Rolling Stone cũng trích dẫn lời tuyên bố không phải chỉ có một mà của nhiều vị phụ tá của tướng McChrystal để cho thấy đã có sự bất đồng giữa giới quân sự và chính phủ. Tờ báo cũng nói tới việc các sĩ quan trong ban tham mưu của tướng McChrystal đem Phó tổng thống Joe Biden ra làm trò cười. Một phụ tá đã gọi ông Biden là "Bite me" (Cắn tôi) và chê trách ông Biden là người chủ trương một đường lối giải quyết vấn đề Afghanistan có tính chất hạn hẹp hơn nhiều so với đường lối mà tướng McChrystal cổ vũ.

Một phụ tá khác đã gọi tướng 4 sao về hưu, Jim Jones, đang làm cố vấn cho Tổng thống Obama là một anh hề. Tạp chí Rolling Stone còn trích phát biểu của tướng McChrystal tố cáo Đại sứ Karl Eikenberry của Mỹ tại Afghanistan là “kẻ lừa dối” trong một tranh cãi về chính sách và nói ông Kark Eikenberry là kẻ "phản bội".

Trong cuộc phỏng vấn, Tướng McChrystal nói ông cảm thấy bị phản bội bởi người mà Nhà Trắng chọn làm Đại sứ Mỹ tại Afghanistan. Tướng McChrystal cho rằng, ông Eikenberry không bao giờ cho biết về sự nghi ngại liên quan đến việc tăng quân cho chiến trường Afghanistan, cho đến giờ cuối. Theo McChrystal thì ông Eikenberry làm như vậy để dễ bề chạy tội trước lịch sử nếu cuộc tăng quân ở Afghanistan thất bại.

Tổng thống Obama cử Tướng David Petraeus (giữa) thay thế Tướng McChrystal điều khiển cuộc chiến đầy khó khăn ở Afghanistan.

Phát ngôn viên Nhà Trắng, Robert Gibbs cho rằng, sai lầm của tướng McChrystal là phát biểu và cho phép nhân viên của mình phát biểu những lời lẽ làm phân tán tư tưởng của đội ngũ an ninh quốc gia tập trung vào nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu là đánh bại Taliban và các tổ chức liên hệ tại Afghanistan để các binh sĩ Mỹ có thể khởi sự rút quân về nước vào đúng một năm nữa. Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Đô đốc Mike Mullen, nói với tướng McChrystal rằng ông "rất thất vọng" về bài viết trong báo Rolling Stone.

Hôm 23/6, Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates đưa ra một thông cáo nói rằng, tướng McChrystal đã phạm phải một sai lầm lớn và đã phán đoán yếu kém, và ông cảm thấy hối tiếc về sự phân tán tư tưởng mà theo lời ông đáng lẽ phải là một sự tập trung cao độ cho các nỗ lực trong cuộc chiến.

Ngay lập tức, Nhà Trắng đã triệu hồi tướng McChrystal về Washington để giải thích về những lời tuyên bố chỉ trích Tổng thống Barack Obama. Trước đó, tướng McChrystal đã phải xin lỗi Nhà Trắng về lời tuyên bố của những vị phụ tá của ông ta có tính nhục mạ một số cố vấn tổng thống.

Cũng trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng, Tổng thống Obama chỉ định cấp chỉ huy trực tiếp của tướng McChrystal, tướng David Petraeus, thay thế trong nhiệm vụ điều khiển cuộc chiến đầy khó khăn ở Afghanistan. Ông kêu gọi Thượng viện hãy chuẩn thuận việc đề cử tướng Petraeus "càng nhanh càng tốt".

Ông Obama cho hay, nhiệm vụ ở Afghanistan nay không thể hoàn thành dưới sự lãnh đạo của tướng McChrystal. Các lời bình phẩm gay gắt từ vị tướng này và các sĩ quan thân cận với ông được đăng tải trên tạp chí Rolling Stone cho thấy hành động không xứng đáng với tiêu chuẩn phải có của một sĩ quan chỉ huy cao cấp. Ông Obama cũng có vẻ ám chỉ rằng, đời binh nghiệp của tướng McChrystal đến đây là chấm dứt, khi nói rằng nước Mỹ sẽ biết ơn "sự nghiệp đáng kể của ông khi còn mặc bộ quân phục".

Sự cố trên đã diễn ra trong lúc Tổng thống Obama đang gặp khó khăn, cần phải đối phó với thảm họa tràn dầu của Công ty BP ở Vịnh Mexico, cần phải vận động Quốc hội thông qua dự luật cải cách tài chính, và cố gắng mong duy trì thế đa số của đảng Dân chủ ở Quốc hội và Thượng viện trong cuộc bầu cử sắp tới