Venezuela thúc đẩy hòa giải dân tộc

• Tổng thống Venezuela sẵn sàng gặp Tổng thống Mỹ
• Tổng thống Maduro cảnh báo EU ngừng "gây rối" tại Venezuela

Phó Tổng thống kiêm Bộ trưởng Truyền thông Jorge Rodriguez cho biết, quyết định trên sẽ không đặt điều kiện buộc những người được hưởng lệnh ân xá phải tham gia vào cuộc bầu cử quốc hội sẽ diễn ra vào đầu tháng 12 tới vì đó là quyết định riêng của mỗi cá nhân.

Trong số 110 người được hưởng lệnh ân xá lần này có nhiều nhân vật đối lập có tiếng như trợ lý Roberto Marrero của ông Juan Guaido, Phó Chủ tịch thứ nhất Quốc hội Juan Pablo Guanipa, Chủ tịch đảng Hành động quốc gia Henry Ramos Allub, các nghị sĩ Freddy Guevara, Mariela Magallares, Carlos Lozada, Jose Guerra. Nhiều người trong số này hiện đang tị nạn ở nước ngoài và một số khác đã bị truy tố và bị tạm giam ở trong nước.

Ông Juan Guaido không có tên trong danh sách lần này. Bộ trưởng Rodriguez cho biết sắc lệnh trên “có hiệu lực kể từ lúc được công bố” và sau đó các tòa án “phải thực hiện ngay các biện pháp để thả những cá nhân được nêu tên”.

Động thái diễn ra ngay trước cuộc bầu cử quốc hội nước này dự kiến diễn ra vào ngày 6-12 một sự kiện mà liên minh do thủ lĩnh đối lập Juan Guaido dẫn đầu tuyên bố tẩy chay vì cho rằng điều kiện bỏ phiếu là không công bằng.

Trong một diễn biến khác, ngày 2-9, theo thông báo đăng tải trên trang Twitter cá nhân của Ngoại trưởng Arreaza, Chính phủ Venezuela đã gửi thư tới Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) Antonio Guterres và Đại diện cấp cao phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell, trong đó đề cập tới những cam kết rộng rãi đã được thống nhất xung quanh cuộc bầu cử sắp tới, cũng như nhắc lại lời mời LHQ và EU tham gia với tư cách quan sát viên. Hiện cả LHQ và EU chưa có phản ứng trước đề nghị của Caracas.

Tình hình chính trị Venezuela trở nên bất ổn vào tháng 1-2019 khi thủ lĩnh đối lập Juan Guaido thách thức sự cầm quyền của Tổng thống Maduro bằng cách tuyên bố ông là tổng thống lâm thời của quốc gia Nam Mỹ này. Ông Juan Guaido đã nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của hơn 50 quốc gia. Trong khi đó, Nga, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và nhiều nước khác đứng về phía Tổng thống Nicolas Maduro.

Hành động ân xá cho phe đối lập và rộng cửa mời cộng đồng quốc tế vào giám sát cuộc bầu cử sắp tới của ông Maduro được đánh giá là đúng và trúng. Chính trường Venezuela hiện đã khác trong khi bối cảnh quốc tế cũng đang chuyển sự chú ý vào chỗ khác. Trung tuần tháng 6 vừa qua, trong cuộc tra lời phỏng vấn trang tin trực tuyến Axios, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bất ngờ thể hiện thái độ cởi mở khi nói về Tổng thống Venezuela Maduro, thậm chí còn nói về khả năng gặp gỡ nhà lãnh đạo mà ông từng muốn loại bỏ.

Cũng tại cuộc phỏng vấn, ông Trump cho biết không còn đặt nhiều niềm tin vào Juan Guaido vì nhà chính trị trẻ tuổi đã không thành công trong việc giành quyền kiểm soát đất nước Venezuela dù được sự ủng hộ của Mỹ và hàng chục quốc gia khác.

Việc chính quyền ông Trump mất niềm tin với Guaido và có ý định kết nối với ông Maduro thực ra đã được Nga nhận diện cách đây khá lâu. Hồi cuối tháng 4-2020, Maria Zakharova, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho biết thực tế Washington không còn nhiều niềm tin vào nhà chính trị đối lập Juan Guaido như một nhân vật chủ chốt trong tiến trình chính trị cho Venezuela. Thậm chí, Washington có thể sẽ không sử dụng Juan Guaido trong những bước đi quan trọng và sẽ sớm loại bỏ nhà chính trị này.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, điều đã được chứng minh bằng Kế hoạch chuyển đổi dân chủ cho Venezuela. Đó là bản Kế hoạch chuyển đổi dân chủ cho Venezuela lại được chính Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo công bố, chứ không phải do vị “tổng thống lâm thời” Juan Guaido công bố.

Trong Kế hoạch chuyển đổi dân chủ cho Venezuela được Ngoại trưởng Mỹ công bố ngày 31-3, có việc thành lập Chính phủ lâm thời Venezuela gồm đại diện từ cả phe đối lập và chính phủ hiện tại và sẽ tồn tại từ 6 đến 12 tháng cho đến khi bẩu cử lại tổng thống và quốc hội. Cựu Giám đốc CIA Mike Pompeo cho hay cả Tổng thống dân cử Nicolas Maduro cũng như lãnh đạo phe đối lập Juan Guaido đều phải thừa nhận Chính phủ lâm thời là cơ quan quyền lực hành pháp duy nhất trong thời kỳ quá độ. Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ khẳng định, nếu tất cả các điều kiện của Kế hoạch chuyển đổi dân chủ được các phe phái ở Venezuela tuân thủ, Washington sẽ rút tất cả các lệnh trừng phạt đối với Caracas.

Trong khi đó, ở trong nước ông Guaido cũng đã mất chức Chủ tịch Quốc hội và không còn được coi là thủ lĩnh của phe đối lập. Những điều này khiến cho tham vọng chiếm quyền điều hành đất nước của ông trở nên xa vời. Ngày 2-9, ông Henrique Capriles - người từng 2 lần thất bại trước ông Maduro trong các chiến dịch tranh cử Tổng thống Venezuela - kêu gọi phe đối lập nước này hãy ngừng “giả vờ nhận là chính phủ”, ám chỉ lực lượng đối lập của “tổng thống lâm thời” tự xưng Juan Guaido. “Chúng ta không thể tiếp tục giả vờ làm chính phủ thông qua mạng internet. Hoặc là bạn trở thành chính phủ  hoặc bạn là phe đối lập. Bạn không thể làm cả hai”, ông Capriles nói.

Phát biểu ngày 2-9 của ông Capriles được coi là lần đầu tiên một đối thủ chính trị của ông Maduro công khai chỉ trích phe đối lập kể từ khi ông Guaido tự xưng là lãnh đạo lâm thời của quốc gia Nam Mỹ đầu năm 2019. Đây là cũng phát biểu công khai đầu tiên của ông Capriles sau khi truyền thông Venezuela đưa tin về việc ông này và ông Stalin Gonzalez - một nhân vật đối lập khác ở Venezuela - đàm phán với chính quyền của Tổng thống Maduro về cuộc bầu cử quốc hội năm 2020.

Cũng trong ngày 2-9 nhưng trước khi phát biểu của Capriles được công bố, ông Guaido kêu gọi những người ủng hộ cần đoàn kết và phe đối lập nên cùng nhau giải quyết khủng hoảng nội bộ hơn là gây ra thêm những “bất đồng bị thổi phồng giữa các lãnh đạo”.