Diễn đàn an ninh - quốc phòng Hương Sơn, Trung Quốc

Hơn 30 bộ trưởng quốc phòng và chỉ huy quân sự, cũng như các đại diện cấp thấp hơn từ hàng chục quốc gia và tổ chức, bao gồm cả Mỹ, đã tập trung tham dự Diễn đàn Hương Sơn kéo dài 3 ngày ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Diễn đàn có sự tham dự của phái đoàn Bộ Quốc phòng Mỹ do ông Xanthi Carras, Giám đốc quốc gia các vấn đề về Trung Quốc tại Văn phòng Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu.

Diễn đàn Hương Sơn được coi là cơ hội để các nước giải quyết những khác biệt liên quan đến các vấn đề quốc phòng và an ninh. Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về khả năng cuộc chiến Israel-Hamas sẽ bùng phát thành một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn và khi chiến sự Nga - Ukraine vẫn tiếp diễn. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu được tán thưởng nổi bật với tư cách là quan chức đầu tiên phát biểu tại diễn đàn. Ông Shoigu và diễn giả chính của Trung Quốc đều cho rằng hệ thống an ninh do Mỹ dẫn đầu đã thất bại.

Bắc Kinh đã cố gắng thể hiện mình là một nhà kiến tạo hòa bình tiềm năng trong cả hai cuộc xung đột, đồng thời nhằm mục đích thể hiện là một bên tham gia vào an ninh toàn cầu trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Washington. Nỗ lực đó đã thu hút sự hoài nghi từ các nước phương Tây do các vấn đề bất đồng và sự đối đầu xung quanh vấn đề Biển Đông và Đài Loan, cũng như sự ủng hộ của nước này đối với Nga.

Tuy nhiên, cả hai cuộc xung đột chỉ được đề cập ngắn gọn trong bài phát biểu quan trọng của tướng Zhang Youxia, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc. Ông Zhang tiếp tục lặp lại lời kêu gọi của Trung Quốc về một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng Ukraine và xung đột Israel-Palestine. Ông Zhang đề cao Sáng kiến an ninh toàn cầu của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình như một giải pháp cho xung đột toàn cầu. Ông Zhang nói: “Thế giới của chúng ta bị lu mờ bởi đám mây đen của tâm lý Chiến tranh Lạnh và chúng ta phải tránh rơi vào tình trạng đối đầu giữa các khối”. Ông nói: “Nếu một quốc gia chỉ quan tâm đến lợi ích của mình thì sẽ coi mọi người khác là đối thủ, nếu bị ám ảnh bởi việc đàn áp những người có quan điểm khác biệt thì chắc chắn sẽ gây ra xung đột và chiến tranh trên thế giới”.

Ông Zhang cũng cho biết thay vào đó, các nước nên tập trung vào an ninh chung và tôn trọng con đường phát triển của nhau - những nội dung chính được nhấn mạnh trong sáng kiến an ninh của ông Tập Cận Bình đã công bố năm ngoái. Tướng Zhang cũng cho biết Bắc Kinh sẽ “không tỏ ra thương xót” và giữ vững quan điểm trong vấn đề Đài Loan. Ông nói thêm rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục “tăng cường phối hợp chiến lược” với quân đội Nga và sẵn sàng phát triển quan hệ quân sự Trung-Mỹ.

Tiếp theo bài phát biểu của ông Zhang là bài phát biểu rõ ràng của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Shoigu. Trong bài phát biểu của mình, ông Shoigu cáo buộc NATO “che đậy ý định thực sự của mình” nhằm tăng cường sự hiện diện ở châu Á-Thái Bình Dương và thúc đẩy một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực. “Để duy trì sự thống trị về địa chính trị và chiến lược của mình, Mỹ đang cố tình làm suy yếu nền tảng an ninh quốc tế và ổn định chiến lược, bao gồm kiểm soát vũ khí, đồng thời làm xói mòn các quyền và lợi ích hợp pháp của Nga đối với an ninh của chính nước này”, ông Shoigu nói.

Sự phối hợp an ninh giữa Trung Quốc và Nga đã được thắt chặt trong những năm gần đây trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa mỗi nước với Mỹ và các đồng minh. Bắc Kinh đã nhiều lần tuyên bố rằng họ sẽ không cung cấp viện trợ sát thương cho nỗ lực chiến tranh của Nga, nhưng vẫn tiếp tục tham gia các cuộc tập trận quân sự chung và phối hợp an ninh khác, đồng thời cung cấp huyết mạch quan trọng cho nền kinh tế Nga kể từ khi cuộc chiến Ukraine nổ ra vào năm ngoái.

Diễn đàn an ninh cũng diễn ra khi Mỹ và Trung Quốc đang cố gắng điều chỉnh mối quan hệ căng thẳng giữa họ, bao gồm những xích mích về vấn đề Đài Loan và các yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông. Cuộc gặp tiềm năng giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Mỹ vào tháng 11 này được cả hai bên coi là cơ hội quan trọng để ổn định quan hệ.

Bắc Kinh đã cắt đứt đối thoại quân sự cấp cao với Washington vào tháng 8 năm ngoái để trả đũa chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ lúc đó là bà Nancy Pelosi tới Đài Loan. Các quan chức của Trung Quốc đã từ chối sự tiếp cận của Mỹ đối với các cuộc họp cấp cao, động thái được nhiều người coi là phản đối các lệnh trừng phạt mà Washington áp đặt lên cựu Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc vào năm 2018, trước thời điểm ông giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng, vì mua vũ khí từ Nga. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Wu Qian cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ vào tuần trước rằng các quan chức Trung Quốc sẽ “trao đổi” với phái đoàn Mỹ.

Diễn đàn Hương Sơn một lần nữa cho thấy quan hệ hợp tác an ninh, quân sự giữa Nga và Trung Quốc đang ngày càng thắt chặt hơn nữa trong bối cảnh Mỹ và các đồng minh đang tìm cách làm suy yếu nước Nga và đối đầu với Trung Quốc.