Diễn đàn Bắc Cực 2025 hay cuộc chạy đua tài nguyên

Sự kiện diễn ra trong ngày 26 và 27/3, quy tụ các chuyên gia và nhà lãnh đạo để giải quyết các chủ đề quan trọng, bao gồm khai thác và chế biến tài nguyên thiên nhiên, phát triển tuyến đường biển phía Bắc (NSR), các giải pháp năng lượng, cải thiện hậu cần và hiện đại hóa đô thị. Diễn đàn được thành lập để phục vụ như một nền tảng để khám phá những thách thức kinh tế - xã hội cấp bách mà các khu vực Bắc Cực phải đối mặt, đồng thời thúc đẩy hợp tác đa cấp để khai thác tiềm năng tài nguyên to lớn của Bắc Cực. Có khoảng 200 quốc gia, vùng lãnh thổ tham gia diễn đàn này, bao gồm cả các quốc gia có lãnh thổ ở khu vực Bắc Cực, như Mỹ, Canada, Đan Mạch, Iceland, Na Uy, Thụy Điển và Phần Lan, tất cả đều là thành viên của Hội đồng Bắc Cực. Trọng tâm chính của các cuộc thảo luận xoay quanh việc thúc đẩy NSR, đặc biệt là trong bối cảnh kỷ niệm 500 năm phát hiện ra Bắc Cực.

Ngày chính của diễn đàn là 27/3, với điểm nhấn quan trọng là sự tham gia của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại phiên họp toàn thể với các quan chức cấp cao khác.

Trong bài phát biểu, Tổng thống Putin cho biết Nga là cường quốc Bắc Cực lớn nhất. Nước Nga luôn ủng hộ hợp tác công bằng trong khu vực, bao gồm nghiên cứu khoa học, bảo vệ đa dạng sinh học, các vấn đề về khí hậu, ứng phó với các trường hợp khẩn cấp và tất nhiên là phát triển kinh tế và công nghiệp của Bắc Cực. Nga sẵn sàng hợp tác không chỉ với các quốc gia Bắc Cực mà còn với tất cả những ai, giống như chúng tôi, chia sẻ trách nhiệm đảm bảo tương lai ổn định và bền vững cho hành tinh và có khả năng đưa ra các quyết định cân bằng trong nhiều thập kỷ tới.

Hội đồng Bắc Cực được thành lập để hợp tác giải quyết các vấn đề về môi trường, ngăn ngừa các trường hợp khẩn cấp trên Vòng Bắc Cực và cùng nhau ứng phó nếu chúng xảy ra. Tuy nhiên, công cụ này hiện đã “xuống cấp”. Đối đầu căng thẳng về địa chính trị giữa phương Tây với nước Nga đang tạo ra những trở ngại lớn trong sự hợp tác theo định dạng đã được thiết lập. Hiện tại, việc phương Tây từ chối hợp tác trong khi nước Nga luôn sẵn sàng hợp tác đã khiến cho Hội đồng Bắc Cực trở nên “lỗi thời”. Trong khi đó, vai trò và tầm quan trọng của Bắc Cực đối với Nga và toàn thế giới rõ ràng đang gia tăng.

Tổng thống Putin nhấn mạnh: Nga chưa bao giờ đe dọa bất kỳ ai ở Bắc Cực. Tuy nhiên, nước Nga đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến trong khu vực, xây dựng chiến lược ứng phó phù hợp, tăng cường khả năng chiến đấu của lực lượng vũ trang và hiện đại hóa các cơ sở hạ tầng quân sự.
Nước Nga sẽ không dung thứ cho bất kỳ sự xâm phạm nào vào chủ quyền của mình và sẽ kiên định bảo vệ lợi ích quốc gia của mình. Bằng cách duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực Bắc Cực, Nga sẽ đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội lâu dài của khu vực, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân và bảo tồn môi trường tự nhiên độc đáo của khu vực.

Vị thế của Nga càng vững chắc và thành tựu của Nga càng đáng kể thì càng có nhiều cơ hội để khởi động các dự án quốc tế toàn cầu ở Bắc Cực liên quan đến các quốc gia đối tác, các quốc gia thân thiện và thậm chí có thể là các quốc gia phương Tây - tuy nhiên, với điều kiện là họ thể hiện sự quan tâm thực sự đến các nỗ lực hợp tác.

Ông Putin cho biết, khu vực Bắc Cực chiếm hơn 1/4 lãnh thổ của Liên bang Nga. Gần 2,5 triệu người Nga sống và làm việc tại đây, đóng góp đáng kể vào sự tiến bộ của quốc gia. Các ước tính hiện tại cho thấy Bắc Cực tạo ra 7% tổng sản phẩm quốc nội và khoảng 11% kim ngạch xuất khẩu của Nga. Đồng thời, Nga cũng thấy tiềm năng to lớn cho sự phát triển toàn diện hơn nữa của khu vực này. Một ưu tiên quan trọng là tăng cường khuôn khổ vận tải và hậu cần của Bắc Cực.

Năm nay đánh dấu kỷ niệm 500 năm ngày ghi chép lịch sử đầu tiên đề cập đến khái niệm táo bạo do những người đi biển và thợ săn Pomor của Nga đề xuất: một tuyến đường thương mại tiềm năng qua các vùng biển phía Bắc về phía Đông, đến Trung Quốc qua cái gọi là hành lang Đông Bắc - tiền thân của NSR.

Trong thập kỷ qua, lưu lượng hàng hóa dọc theo NSR - trải dài từ eo biển Kara Gates đến eo biển Bering - đã tăng đáng kể. Năm 2014, chỉ có 4 triệu tấn hàng hóa được vận chuyển qua hành lang này. Đến năm ngoái, con số đó đã tăng lên gần 38 triệu tấn - gấp 5 lần kỷ lục thời Liên Xô. Chúng tôi dự đoán, với sự tự tin, rằng khối lượng sẽ đạt 70-100 triệu tấn vào năm 2030.Đối với nước Nga, tuyến đường biển phía Bắc đang trở thành một phân khúc quan trọng của hành lang vận tải xuyên Bắc Cực, trải dài từ St Petersburg qua Murmansk đến Vladivostok. Hành lang này được thiết kế để kết nối các trung tâm công nghiệp, nông nghiệp và năng lượng toàn cầu với các thị trường tiêu dùng thông qua một tuyến đường ngắn hơn, an toàn hơn và khả thi hơn về mặt kinh tế. Điều này được công nhận rộng rãi - các chuyên gia ở cả phương Đông và phương Tây đều nhận ra tầm quan trọng của nó.

Các chuyến hàng dọc theo hành lang vận tải xuyên Bắc Cực sẽ tăng lên nhờ vào việc sản xuất khoáng sản ngày càng tăng và quá trình chế biến tiên tiến các nguồn tài nguyên này ngay tại Bắc Cực và do lượng hàng quá cảnh quốc tế ngày càng tăng.

Ngoài ra, các mỏ dầu khí, kim loại và các khoáng sản khác đang được khai thác ở Bắc Cực của Nga. Nga sẽ tiếp tục thăm dò địa chất quy mô lớn ở đó.