Indonesia không chịu nổi sự tham lam của Trung Quốc

• Mỹ, Nhật Bản và Australia “thách thức” tuyên bố vô lý của Trung Quốc ở Biển Đông
• Biển Đông không phải là bất động sản độc quyền
• Các nước yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp trên Biển Đông
• Thế giới quan ngại Trung Quốc tàn phá môi trường ở biển Đông
• Nhiều quốc gia gây sức ép với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông

Ngày 24-4, Hải quân Indonesia thông báo bắt giữ một tàu cá Trung Quốc, đánh bắt trái phép trong hải phận của Indonesia. Theo lời phát ngôn viên hải quân Indonesia, Edi Sucipto, chiếc tàu cá của Trung Quốc bị 2 tàu hải quân Indonesia bắt giữ, đưa về căn cứ Belawan thuộc phía Bắc Sumatra để điều tra.

Hải quân Indonesia cho biết thêm là trên tàu Trung Quốc có một người bị bắn, mang thương tích ở chân, nhưng nêu rõ là có lẽ người này bị tuần duyên Argentina bắn, giải thích thêm rằng mới tháng 2 vừa rồi, chiếc tàu cá Trung Quốc vừa bị bắt giữ xuất hiện ở hải phận Argentina, đánh bắt hải sản trái phép. Hồi tháng 3-2016, tuần duyên Argentina đã nổ súng và đánh đắm một tàu cá Trung Quốc, khi chiếc tàu này đánh bắt cá bất hợp pháp, lại còn cố ý đâm vào tàu tuần duyên của Argentina.

Vụ việc trên chỉ diễn ra vài tuần sau vụ một tàu Cảnh sát biển Trung Quốc ngang nhiên giải cứu một chiếc tàu cá Trung Quốc hoạt động phi pháp ở vùng biển quần đảo Natuna của Indonesia. Hôm 20-3, chiếc tàu đánh cá mang số hiệu Kway Fey 10078, được hai tàu hải cảnh Trung Quốc hộ tống đã xâm nhập và đánh bắt trái phép trong vùng lãnh hải của Indonesia, ngoài khơi đảo Natuna. Điều bất thường là hai tàu hải cảnh Trung Quốc đã dùng vũ lực và các hành động hăm dọa để ngăn chặn đội tuần duyên Indonesia bắt tàu đánh cá trái phép theo quy định của luật pháp nước này.

Ngoại trưởng Trung Quốc đã biện minh cho những hành động trên khi khẳng định chiếc tàu đánh cá Trung Quốc chỉ thực hiện các “hoạt động bình thường” trong “những vùng đánh bắt truyền thống của Trung Quốc”. Thế nhưng, theo quan điểm của Indonesia, những lời biện minh của Bắc Kinh cho đó là “những vùng đánh bắt truyền thống” là sai và nguy hiểm.

“Sai” là vì Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS), đưa ra vào năm 1982 mà Trung Quốc cũng có tham gia ký kết, không có sử dụng thuật ngữ “vùng đánh bắt truyền thống” mà là “quyền đánh bắt truyền thống” cấp cho một quốc gia nào đó, trong vùng lãnh hải của một đảo quốc lân cận. Đây cũng là quyền mà Jakarta đã cấp cho Kuala-Lumpur theo một thỏa thuận song phương.

“Nguy hiểm” là vì Trung Quốc tự cho mình cái quyền muốn làm gì thì làm ở bất cứ những nơi nào mà họ cho là có mối liên hệ lịch sử và truyền thống. Nếu nói vậy, chẳng lẽ tất cả các cảng biển của Indonesia đều sẽ là của Trung Quốc? Bởi vì vào thế kỷ XIV, ông Zheng He, vị đô đốc Trung Quốc theo đạo Hồi nổi tiếng thế kỷ XIV đã từng đi qua những nơi này để đến châu Phi. Đối với Indonesia, việc tàu hải cảnh Trung Quốc hộ tống tàu đánh cá để đánh bắt trái phép trong vùng lãnh hải nước khác là một hành động “vi phạm quyền quốc tế”.

Indonesia còn chỉ trích thái độ hăm dọa của phát ngôn viên tòa đại sứ Trung Quốc tại Jakarta là thiếu tính xây dựng, khi đòi hỏi Indonesia phải xử lý vụ việc “một cách khôn khéo” và phải “để ý đến mối quan hệ song phương Trung Quốc – Indonesia”.

Ngày 24-3, Quốc hội Indonesia đánh giá việc Trung Quốc cướp tàu đánh cá của nước này bị Hải quân Indonesia bắt giữ, là hành động cực kỳ nguy hiểm. Để điều này không trở thành tiền lệ xấu, cơ quan lập pháp Indonesia yêu cầu chính phủ xây dựng một căn cứ quân sự mới trên quần đảo Natuna. Cơ sở này sẽ là một bức “tường thành” chặn đứng sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Ngày 1-4, trả lời hãng Bloomberg, Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia cho biết Chính phủ Indonesia có kế hoạch triển khai máy bay chiến đấu F-16 trên quần đảo Banguran ở Biển Đông để ngăn những “tên trộm”.

Theo Ernesto Simanungkalit, một nhà ngoại giao Indonesia, Trung Quốc phải hiểu rằng cuộc chiến chống đánh bắt trái phép cũng là một phần của dự án “ngã tư hàng hải thế giới” do Tổng thống Joko Widodo đưa ra ngay từ khi nhậm chức năm 2014. Dự án này sẽ phải được kết hợp đồng điệu với “Con đường tơ lụa” hàng hải của ông Tập Cận Bình. Do bởi, phần phía nam của con đường này phải đi ngang qua vùng lãnh hải của Indonesia.

Chính vì điều này, Bắc Kinh chỉ có lợi khi duy trì một mối quan hệ tốt với Jakarta. Và cũng đừng quên rằng Indonesia hiện đang kiểm soát những eo biển quan trọng cho lưu thông hàng hải thế giới, mà sự an toàn và thịnh vượng của Trung Quốc lệ thuộc vào điều đó rất đáng kể.

Câu hỏi đặt ra, vì sao Trung Quốc sẵn sàng hy sinh tiếng tăm của mình cũng như mối quan hệ hữu hảo cá nhân giữa ông Widodo với ông Tập Cận Bình cho một sự đòi hỏi hoàn toàn không có cơ sở. Nên chăng xem đó như là một dấu hiệu của một vụ tấn công mới nhắm vào Indonesia mà sàn diễn lần này sẽ là vùng lãnh hải Natuna? Phải chăng đã đến lúc nên kiện Trung Quốc ra trước Tòa án Quốc tế về Luật biển? Và với tư cách là thành viên ký kết UNCLOS, liệu Indonesia có đủ can đảm để làm điều đó?

Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng trong nền ngoại thương của Indonesia, một trong các nước nhập khẩu từ Indonesia nhiều nhất, trong đó có các nguyên liệu như dầu dừa và than đá. Gần đây hai nước đã ký thỏa hiệp trao cho các công ty Trung Quốc xây dựng đường xe lửa cao tốc giữa thủ đô Jakarta và Bandung, thủ phủ tỉnh Tây Java.

Vì vậy, nhiều lần Chính phủ Indonesia không phản đối khi có đụng độ với Trung Quốc. Thí dụ, một chiếc tàu đánh cá bất hợp pháp bị bắt vào năm 2013, nhưng khi bị tàu Trung Quốc dùng súng máy uy hiếp thì tàu tuần duyên Indonesia đã phải thả cả thuyền lẫn người. Nhưng từ năm 2014, Jakarta đã hành động cương quyết hơn, bắt các ngư phủ vi phạm lãnh hải của họ và đánh chìm tàu đánh cá bất hợp pháp.

Sau khi đắc cử, Tổng thống Joko Widodo đi thăm Nhật Bản, đã chính thức lên tiếng phủ nhận giá trị của đường chín đoạn mà Trung Quốc vẽ ra trong vùng Biển Ðông. Trên bản đồ, khu vực đường chín đoạn này không đụng chạm vào hải phận Indonesia kể cả quần đảo Natuna mà Trung Quốc phải chính thức xác nhận, sau khi Indonesia dọa sẽ đưa ra tòa nếu Trung Quốc không rút lại yêu sách về chủ quyền đối với các đảo này.

Tháng 10-2015, Tổng thống Widodo sang Mỹ gặp Tổng thống Obama, trong dịp này Indonesia nhắc lại chính sách đối với đường chín đoạn. Chính phủ Indonesia cũng ủng hộ lập trường của Mỹ không công nhận các hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc và nhờ Mỹ giúp xây dựng lực lượng tuần duyên hiện đại.

Thái độ mới gần đây của Chính phủ Indonesia được thể hiện trên nhiều mặt. Ngoài hành động đưa tuần duyên hoạt động tích cực hơn, lời hứa hẹn của hải quân sẽ đem tàu súng lớn tới hỗ trợ các tàu tuần duyên, bà Bộ trưởng Ngư nghiệp Susi Pudjiastuti còn nói rằng, “Indonesia có thể sẽ đưa vụ tranh chấp với Trung Quốc ra tòa án quốc tế về luật biển”.

Hành động phản kháng mạnh mẽ của Chính phủ Indonesia trong tuần này cũng phù hợp với thái độ mới của các nước Ðông Nam Á. Trước đây các nước này thường né tránh không muốn làm mất lòng Bắc Kinh. Nhưng mới đây, ông Hishammuddin Hussein, Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia đã tuyên bố rằng các nước Ðông Nam Á cần hợp tác chống lại kế hoạch bành trướng của Trung Quốc trong vùng biển chung này.

Các nước Ðông Nam Á không thể kiên nhẫn trước các hành động mỗi ngày một hung hăng của Bắc Kinh. Ðây là một cơ hội tạo một liên minh Ðông Nam Á ngăn chặn Trung Quốc bành trướng.