Trung Đông bên bờ vực chiến tranh toàn diện
Tình hình Trung Đông đang tiến gần hơn bao giờ hết đến một cuộc chiến tranh khu vực toàn diện khi Israel tuyên bố sẽ đáp trả loạt tên lửa đạn đạo của Iran tập kích nước này đêm 1/10. Ban lãnh đạo Iran đã ra tuyên bố đây chỉ là đòn “đánh cảnh cáo”, nhưng nếu Israel đáp trả sẽ nhận “cú đấm nặng tay” hơn.
Trong loạt tên lửa về phía Israel đêm 1/10, Tehran đã sử dụng loại tên lửa đạn đạo có tầm bắn xa, bay với tốc độ cao hơn loạt tên lửa trong lần tấn công trước vào tháng 4. Loạt tên lửa của Iran nhắm vào một số căn cứ không quân của Israel nhưng ít thương vong được báo cáo từ cuộc tấn công.
Một người đàn ông Palestine ở gần thị trấn Jericho ở khu Bờ Tây được báo cáo đã thiệt mạng vào đêm 1/10 khi mảnh vỡ một tên lửa Iran bị đánh chặn rơi trúng. Nhiều tên lửa của Iran dường như đã bị phòng không Israel và Mỹ đánh chặn. Còi báo động trên không vang lên khắp Israel khi các tên lửa lao vút qua bầu trời đêm.
Tướng Mohammad Bagheri, Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran cho biết các tên lửa nhắm vào các căn cứ không quân của Israel bao gồm căn cứ Neva Tim, nơi có các máy bay F35, cũng như trụ sở cơ quan tình báo MOSSAD. Ngày 2/10, quân đội Israel thừa nhận một số căn cứ quân sự ở miền Trung và Nam Israel đã bị trúng tên lửa, nhưng không công bố thiệt hại.
Cuộc tấn công của Iran được cho là để trả đũa việc Israel hạ sát thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh và tướng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Abbas Nilforoushan. Đồng thời, cuộc tấn công cũng được cho là động thái “cảnh báo” đối với Israel nhằm “khôi phục răn đe” đối với các hành động leo thang chiến tranh của Israel ở Gaza và Lebanon. Các cuộc tấn công của Israel đã tàn phá vùng ngoại ô phía Nam của thủ đô Beirut, cũng như các ngôi làng ở miền Nam Lebanon. Ít nhất 1 triệu người ở Lebanon hiện đã phải di dời.
Iran đang trong tư thế sẵn sàng chờ đón những đòn tấn công đáp trả của Israel. Cuộc tấn công của Iran dường như đã tập hợp lại giới tinh hoa chính trị trước đây bị chia rẽ của đất nước khi giới lãnh đạo khẳng định rằng cuộc tấn công vào Israel có hiệu quả, hợp pháp và không thể tránh khỏi để khôi phục khả năng răn đe và chủ quyền của Iran.
Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi đã thực hiện một loạt cuộc gọi ngoại giao, bao gồm cả các Bộ trưởng Ngoại giao châu Âu, nhấn mạnh rằng Iran không tìm cách leo thang. Không giống như các cuộc tấn công của Israel ở Lebanon, các mục tiêu của Iran chỉ là quân sự chứ không phải dân sự.
Một phần mục đích các cuộc gọi của ông Araghchi là truyền đạt những giới hạn của hoạt động của Iran và thúc giục Mỹ và châu Âu yêu cầu Israel phải kiềm chế trong phản ứng của mình. Ông nói thêm: “Tôi dự đoán rằng chúng ta có thể dần chứng kiến sự trở lại của một số hình thức ổn định trong khu vực trong những ngày tới”. Bộ trưởng Quốc phòng Iran Aziz Nasir Zadeh cũng thúc giục châu Âu kiềm chế Israel. “Nếu không, họ sẽ phải đối mặt với phản ứng của Iran và khu vực sẽ bước vào một cuộc chiến tranh lớn”, ông nói.
Ngày 2/10, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp khẩn cấp tại New York về tình hình Trung Đông và chứng kiến cuộc đấu khẩu kịch liệt giữa đại sứ hai nước Iran và Israel xung quanh cuộc xung đột leo thang ở khu vực Trung Đông. Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc Amir Saied Iravani khẳng định cuộc tấn công tên lửa của Iran nhằm mục đích “khôi phục sự cân bằng và răn đe”, trong khi phía Israel kiên quyết “sẽ đáp trả để tự vệ”. Đại sứ Iran tiếp tục khẳng định tình hình có thể không tiếp tục leo thang nếu Israel dừng các cuộc tấn công vào Gaza và Lebanon.
Nói về phản ứng có thể xảy ra của Israel, Chủ tịch Quốc hội Iran Mohammad Baqir Qalibaf cho biết: “Chúng tôi đã chuẩn bị cho sự điên rồ có thể xảy ra của Israel và đã thiết kế một kế hoạch bất ngờ, phản ứng tiếp theo của chúng tôi đối với các hành động xâm lược có thể xảy ra sẽ ở một cấp độ rất khác”.
Nhưng, các nhà quan sát cho biết cũng có một cảm giác lo lắng. Mục tiêu có thể là những địa điểm hạt nhân quan trọng ở Iran, trong đó có nhà máy Fordow, gần thành phố Qom, một cơ sở làm giàu uranium nằm sâu dưới lòng đất.
Trang web Axios của Mỹ đã đưa tin rằng các quan chức Israel đang cân nhắc một “cuộc trả đũa đáng kể” đối với cuộc tấn công của Iran trong vài ngày tới, có thể nhắm vào các cơ sở sản xuất dầu bên trong Iran và các địa điểm chiến lược khác. Các quan chức Israel được cho là đang tham khảo ý kiến của Mỹ về cách điều chỉnh phản ứng quân sự của họ, điều này có thể đẩy Trung Đông đến gần bờ vực của một cuộc chiến tranh toàn diện. Các nhà phân tích cũng cho rằng Israel có thể nhắm vào các cơ sở chương trình hạt nhân của Iran, mặc dù Mỹ có thể muốn loại trừ lựa chọn đó vì khả năng nó sẽ làm leo thang xung đột hơn nữa.
Thủ tướng Israel Netanyahu đã triệu tập một cuộc họp nội các an ninh vào đêm 1/10 để thảo luận về phản ứng quân sự đối với cuộc tấn công. “Iran đã phạm phải một sai lầm lớn vào đêm nay và họ sẽ phải trả giá”, ông Netanyahu phát biểu tại một cuộc họp. Theo Axios, các quan chức Israel đã nhất trí về nguyên tắc sẽ tiến hành trả đũa nhưng cần phải tham khảo ý kiến các quan chức Mỹ về hợp tác phòng thủ từ Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ, cũng như nguồn cung cấp đạn dược và các hỗ trợ hoạt động khác.
Các nhà lập pháp Mỹ đã ủng hộ một cuộc tấn công vào hoạt động sản xuất dầu của Iran. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đến từ Nam Carolina, cho biết ông sẽ "thúc giục chính quyền tổng thống Biden phối hợp một phản ứng áp đảo với Israel, bắt đầu từ khả năng lọc dầu của Iran". Trong một tuyên bố, ông cho biết các nhà máy lọc dầu của Iran phải bị "tấn công và tấn công mạnh mẽ".