ASEAN khẳng định quyết tâm tạo môi trường hòa bình, phát triển, ổn định và thịnh vượng

• Thúc đẩy hợp tác an ninh mạng Việt Nam-Singapore trở thành hình mẫu trong ASEAN
• Khai mạc Hội nghị trực tuyến Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng ASEAN
• Củng cố quan hệ hợp tác ASEAN trong đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia

Cộng đồng ASEAN với sự gắn kết chặt chẽ của 10 nước thành viên với quy mô dân số hơn 640 triệu người và tổng giá trị sản phẩm quốc dân GDP gần 3.000 tỷ USD. Đây là khu vực năng động, có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, an ninh, quốc phòng của nhiều nước lớn trên thế giới và đang nhận được sự quan tâm cũng như nguồn đầu tư từ nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế trên thế giới. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, khu vực này cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có vấn đề tội phạm xuyên quốc gia.

Dịch bệnh COVID-19 không làm giảm tội phạm xuyên quốc gia ở khu vực

Hội nghị Quan chức cấp cao ASEAN về Phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia lần thứ 20 (SOMTC 20) được tổ chức hôm 24/9 theo hình thức trực tuyến đã kết thúc thành công, tốt đẹp, hoàn thành các chương trình nghị sự đề ra. Hội nghị SOMTC 20 do Philippines chủ trì tổ chức và đây là lần đầu tiên, Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tuyến trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, khó dự báo. Qua đó, thể hiện sự ứng phó, thích ứng với tình hình cũng như sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm mạnh mẽ của các nước ASEAN.

Tại Hội nghị, trên cơ sở các lĩnh vực tội phạm xuyên quốc gia được ASEAN tập trung nguồn lực giải quyết, các nước cùng nhau chia sẻ, thống nhất với nhận định: bất chấp dịch bệnh COVID-19 ở phạm vi toàn cầu, các băng nhóm tội phạm xuyên quốc gia vẫn không ngừng gia tăng các hành vi phạm tội với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi hơn, gây ra nhiều thách thức cho cơ quan thực thi pháp luật của các nước trong khu vực. 

Theo đó, các nước trong khu vực tiếp tục chứng kiến một số loại tội phạm xuyên quốc gia có dấu hiệu gia tăng, đặc biệt là tội phạm lợi dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi phạm tội. Cơ quan Phòng, chống tội phạm và ma túy Liên hợp quốc (UNODC) cho biết, tội phạm xuyên quốc gia gây ra thiệt hại hơn 100 tỷ USD hàng năm cho khu vực.

Vấn nạn tin giả, thông tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh, gây hoang mang trong dư luận xã hội, ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự. Các hoạt động giao dịch thương mại điện tử, thanh toán qua hệ thống ngân hàng, trung gian thanh toán tăng mạnh trong thời kỳ giãn cách xã hội trở thành điều kiện khiến hoạt động tội phạm sử dụng công nghệ cao gia tăng cả về số vụ, tính chất, mức độ nghiêm trọng với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, gây khó khăn trong công tác phòng ngừa, đấu tranh. 

Trong năm 2019, Bộ Công an Việt Nam đã tổ chức, đấu tranh nhiều vụ án, trong đó có các vụ việc do đối tượng người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam gây ra, bắt giữ và bàn giao 555 đối tượng cho cảnh sát các nước.

Singapore, với vai trò là nước chủ trì lĩnh vực tội phạm mạng và sử dụng công nghệ cao trong ASEAN, đã đánh giá cao việc Việt Nam, Brunei cử cán bộ tham gia vào Nhóm công tác ASEAN về tội phạm mạng (ASEAN Desk) trong Tổ hợp Interpol toàn cầu (IGCI). Nhóm công tác này có nhiệm vụ thu thập các chứng cứ, dữ liệu điện tử và tham gia xây dựng kế hoạch tác chiến của khu vực để ngăn chặn các vụ việc tấn công mạng. Hiện nay, Philippines và Thái Lan đang xem xét, hoàn thiện thủ tục cử cán bộ sang làm việc tại Nhóm công tác này.

Trong lĩnh vực phòng, chống khủng bố, nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng vẫn đang là mối đe dọa hiện hữu đối với các nước trong khu vực và ASEAN bày tỏ lo ngại về việc tổ chức khủng bố này lợi dụng không gian mạng để tăng cường việc tuyển lựa và làm cực đoan hóa các thanh thiếu niên trong khu vực. UNODC ước tính có khoảng 1.500 thanh thiếu niên ở khu vực Đông Nam Á bị cực đoan hóa, tham gia tiếp tay cho các hoạt động của IS. Với vai trò là nước chủ trì lĩnh vực này trong ASEAN, Indonesia đã đề xuất tổ chức Hội thảo khu vực về việc ứng phó với vấn nạn cực đoan hóa và gia tăng cực đoan bạo lực.

Tội phạm ma túy vẫn có những diễn biến phức tạp ở các nước ASEAN bất chấp việc giãn cách xã hội do dịch bệnh COVID-19. Đặc biệt, các nước trong khu vực bày tỏ sự quan ngại trước xu hướng hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa ở các nước phương Tây, có thể khiến khu vực trở thành địa bàn trung chuyển về ma túy, gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng đến sự phát triển ổn định và hòa bình của khu vực.

Hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã, quý hiếm có chiều hướng gia tăng, thậm chí diễn ra công khai trên mạng Internet. Nhiều nước trong khu vực như Lào, Thái Lan, Philippines và Việt Nam được xác định vừa là điểm tiêu thụ, vừa là tuyến đường trung chuyển.

Các loại tội phạm xuyên quốc gia khác như buôn lậu vũ khí, cướp biển, tội phạm kinh tế quốc tế, rửa tiền mặc dù được kiểm soát nhưng tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp khi các băng nhóm tội phạm đang triệt để lợi dụng mạng xã hội để thực hiện các hành vi phạm tội. Malaysia, nước chủ trì trong ASEAN đối với lĩnh vực tội phạm cướp biển, đưa người di cư trái phép và rửa tiền, dự kiến sẽ tổ chức các Hội thảo khu vực để các nước trao đổi, thống nhất kế hoạch ASEAN phòng, chống các loại tội phạm trên vào quý I/2021.

Việt Nam sẵn sàng cho Hội nghị AMMTC 14

Với Bộ Công an Việt Nam, Hội nghị SOMTC 20 có ý nghĩa rất quan trọng khi các nước ASEAN cùng nhau đóng góp vào các kế hoạch hành động ASEAN cũng như đưa ra sáng kiến, ý tưởng mới để trình lên Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia lần thứ 14 (AMMTC 14), dự kiến sẽ được tổ chức vào tháng 11/2020 do Bộ Công an Việt Nam chủ trì.

Ngay từ khi nhận nhiệm vụ đăng cai tổ chức Hội nghị AMMTC 14, Bộ Công an Việt Nam đã tích cực, phối hợp với các nước thành viên và Ban thư ký ASEAN xây dựng lộ trình triển khai, xác định các nội dung ưu tiên cần được Bộ trưởng ASEAN về phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia thông qua tại Hội nghị AMMTC 14 tới đây. Theo đó, Bộ Công an Việt Nam đã tiếp tục nhấn mạnh về vai trò tích cực của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020. 

Trên cương vị Chủ tịch ASEAN, từ đầu năm 2020, dưới chủ đề “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”, Việt Nam đã chủ động phối hợp cùng các nước ASEAN từng bước vượt qua những khó khăn, thách thức, nỗ lực duy trì đà hợp tác, xây dựng Cộng đồng, thực hiện mục tiêu kép: vừa đẩy mạnh phát triển, vừa kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. 

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tác động tiêu cực đến những nỗ lực đảm bảo an ninh, an toàn ở một số quốc gia trong khu vực, Bộ Công an Việt Nam đã chủ động phối hợp với các cơ quan hữu quan viện trợ các vật tư y tế phòng, chống dịch bệnh để chung tay chia sẻ với những khó khăn mà cơ quan thực thi pháp luật ASEAN phải đối mặt. 

Đồng thời, thể hiện tinh thần trách nhiệm, đoàn kết quốc tế của Việt Nam, nhất là khi nước ta đảm đương vai trò kép Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021và Chủ tịch ASEAN 2020.

Việt Nam cũng đã đề xuất Hội nghị AMMTC 14 sắp tới sẽ có chủ đề “ASEAN gắn kết phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia”. Đây là lần đầu tiên một nước thành viên ASEAN đề xuất chủ đề cho Hội nghị AMMTC. Điều đó thể hiện vai trò chủ động, tích cực, tham gia có trách nhiệm của Bộ Công an Việt Nam đối với cơ chế hợp tác của ASEAN. 

Tham gia vào các hoạt động trong khuôn khổ SOMTC và AMMTC cũng là điều kiện thuận lợi để các đơn vị liên quan trong lực lượng Công an nhân dân xác định rõ được nhu cầu hợp tác để ứng phó với các mối đe dọa xuyên quốc gia một cách hiệu quả và kịp thời. Theo đó, hoạt động hợp tác quốc tế về lĩnh vực phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia của các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công an trở nên thiết thực hơn.

Việt Nam cam kết và quyết tâm đồng hành cùng các nước thành viên để hướng đến một ASEAN có môi trường hòa bình, phát triển ổn định và thịnh vượng.