Chính sách xuôi, tiền lách ngược!
Về lý thuyết, chính sách thuế nằm trong gói hỗ trợ 29 nghìn tỉ đồng đã lựa chọn điểm rơi thích hợp khi doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng khốn đốn được “giải cứu”: Giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2012 đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (không bao gồm doanh nghiệp nhỏ và vừa kinh doanh trong lĩnh vực xổ số, bất động sản, chứng khoán…). Giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động trong lĩnh vực sản xuất, gia công, chế biến: nông sản, lâm sản, thủy sản, dệt may, da giày, linh kiện điện tử; xây dựng công trình hạ tầng kinh tế - xã hội.
Miễn thuế khoán (thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân) và thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2012 đối với hộ, cá nhân kinh doanh nhà trọ, phòng trọ cho thuê đối với công nhân, người lao động, sinh viên, học sinh… với điều kiện hộ, cá nhân, tổ chức này giữ ổn định mức giá cho thuê nhà trọ, phòng trọ, giá chăm sóc trông giữ trẻ và giá cung ứng suất ăn ca như cuối năm 2011. Miễn thuế thu nhập cá nhân từ ngày 1/7/2012 đến hết ngày 31/12/2012 đối với cá nhân có thu nhập tính thuế đến 9 triệu đồng.
Chính sách an sinh xã hội thiết thực như vậy, nhưng ngay cả khi đã bấm nút quyết nghị rồi, nhiều đại biểu Quốc hội vẫn không giấu được sự lo lắng. Đó là gói hỗ trợ 29 nghìn tỉ đồng thông qua chính sách thuế, rốt cuộc sẽ rơi vào doanh nghiệp cần hỗ trợ được bao nhiêu?
Lưu ý rằng, các chính sách miễn, giảm, giãn thuế lần này cũng y hệt như việc Quốc hội đã biểu quyết thông qua tại kỳ họp thứ nhất, ngày 6/8/2011. Khi đó, Quốc hội cũng giảm 50% mức thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp từ quý III đến hết năm 2011 đối với cá nhân, hộ kinh doanh nhà trọ, phòng trọ cho công nhân, sinh viên, học sinh thuê; hộ, cá nhân chăm sóc trông giữ trẻ; hộ, cá nhân, tổ chức cung ứng suất ăn ca cho công nhân với điều kiện hộ, cá nhân, tổ chức này giữ ổn định mức giá cho thuê, giá trông giữ trẻ và giá cung ứng suất ăn ca như cuối năm 2010. Giảm 50% thuế thu nhập cá nhân từ ngày 1/8/2011 đến hết ngày 31/12 năm 2012 đối với hoạt động chuyển nhượng chứng khoán của cá nhân…
Do đó, quyết nghị chính sách thuế năm nay là bản sao của một năm trước, chỉ khác mốc thời gian thi hành. Năm nay, Nghị quyết xác định miễn thuế 50% đối với hộ kinh doanh nhà trọ, giữ trẻ, cung ứng suất ăn trưa nếu các hộ này giữ được mức giá như cuối năm 2011. Đối chiếu với Nghị quyết Quốc hội ban hành tháng 8 năm ngoái, khi đó các đối tượng nói trên cũng được giảm 50% thuế nếu giữ giá như 2010.
Chính sách là vậy, nhưng việc thực hiện cho thấy vô cùng khó. Thực tế, tới nay không có hộ nào giữ mức giá như cách đây 2 năm, họ vẫn tăng theo thị trường, và vẫn chờ được giảm thuế. Trong khi đó, đại biểu Quốc hội cảnh báo: chính sách ưu đãi thuế đang tạo cơ chế xin – cho, doanh nghiệp dù nằm trong diện được ưu đãi vẫn phải “cống nạp” cho cơ quan thuế. Chưa kể việc thực hiện sai đối tượng, sai mục đích, kê khai sai số liệu thuế…
Lẽ ra, trước khi thông qua chính sách thuế lần này, cần phải có sơ kết việc thực hiện nghị quyết miễn, giảm thuế năm 2011, đánh giá đúng tồn tại, thiếu sót. Việc miễn, giảm, giãn thuế là Nhà nước trao cho cơ quan thuế thêm quyền lực. Quyền lực đó khi không được giám sát chặt, nếu nằm trong tay những người có ý đồ trục lợi, thì đó thực sự là mảnh đất để phát triển tham nhũng, tiêu cực hết sức phức tạp. Con số 29 nghìn tỉ là rất nhân văn, nói là hỗ trợ doanh nghiệp, nhưng không ai biết số tiền “xin - cho” chảy ngược túi cơ quan thuế là bao nhiêu? Quá khó để dò được đồng tiền ở cơ chế không minh bạch!