Có doanh nghiệp cần tăng lương thì báo lãi, nộp thuế thì báo lỗ

• Ì ạch cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước
• Nhiều doanh nghiệp Nhà nước tăng giá trị nghìn tỷ sau kiểm toán
• Lợi ích cục bộ cản trở quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
• Doanh nghiệp nhà nước: Tài sản nắm giữ nhiều, lợi nhuận không tương xứng

Ngày 28-5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2016.

Theo ĐBQH Hoàng Văn Cường (TP. Hà Nội), có 3 dạng làm thất thoát tài sản nhà nước: Kinh doanh kém hiệu quả dẫn đến lỗ, làm mất vốn; mua bán tài sản làm thất thoát tài sản và tiền vốn; định giá doanh nghiệp thấp khi cổ phần hóa.

Về kinh doanh lỗ làm thất thoát vốn của doanh nghiệp, đại biểu phân tích 3 lý do: Thứ nhất, trình độ quản lý của doanh nghiệp yếu kém dẫn đến kinh doanh không hiệu quả. Thứ hai, vì động cơ cá nhân, những người quản lý đã cố tình dùng những thủ đoạn để hợp pháp hóa việc rút tiền từ các doanh nghiệp nhà nước. Thứ ba, dù doanh nghiệp lỗ nhưng không ai phải chịu trách nhiệm, chưa có ai bị mất chức hay xử lý đi tù vì chuyện quản lý yếu kém để doanh nghiệp lỗ.

“Không có doanh nghiệp nào để báo cáo đầy đủ lúc nào là lỗ, lúc nào lãi. Thậm chí có doanh nghiệp khi cần báo cáo để tăng chức, tăng quỹ lương hoặc để xin vốn thì ngay lập tức sẽ có báo cáo lãi, khi báo cáo cho cơ quan tài chính để nộp thuế thì lại có một báo cáo lỗ. Người ta nói rằng, báo cáo tài chính của các doanh nghiệp như có phép thần thông biến hóa giữa lỗ và lãi” – ĐBQH TP. Hà Nội nhấn mạnh.

Ông Cường cho rằng, một điều kỳ lạ là tất cả những vấn đề xảy ra về thất thoát lỗ của doanh nghiệp nhà nước thì ai cũng biết, chúng ta có cả một bộ máy về thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nhưng lại không phát hiện ra những vấn đề này.

“Rõ ràng ở đây về mặt chính sách, pháp luật, chúng ta phải xem đến lỗ hổng trong việc quy định trách nhiệm của cơ quan có trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát đối với các hoạt động của doanh nghiệp”, đại biểu đề nghị.

ĐBQH Leo Thị Lịch (Bắc Giang) chỉ ra một trong những nguyên nhân gây ra hạn chế, yếu kém trong quản lý vốn, tài sản ở khối doanh nghiệp nhà nước mà báo cáo giám sát nêu là việc chậm thực hiện và thực hiện không quyết liệt, triệt để chủ trương rất đúng đắn của Đảng về việc tách chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước với chức năng quản lý nhà nước của các bộ.

“Rõ ràng nhiều bộ, ngành không muốn rời xa các doanh nghiệp vốn được coi như là “sân sau” của mình. Đây phải chăng là biểu hiện của “lợi ích nhóm” hay nguyên nhân dẫn tới nhóm lợi ích, khi một số cơ quan quản lý nhà nước “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, không thực hiện khách quan trong xây dựng chính sách, nhất là chính sách đối với môi trường hoạt động của doanh nghiệp nói chung” – nữ đại biểu thẳng thắn.

Theo bà, từ đó vừa làm giảm hiệu quả quản lý nhà nước của cơ quan nhà nước, vừa tạo ra sự ỷ lại không chịu vươn lên của doanh nghiệp nhà nước, vừa làm méo mó môi trường cạnh tranh và gây ra nhiều hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, lãng phí như thực tiễn vừa xảy ra trong thời gian qua.

Thời gian tới, đại biểu về nghị tách bạch cho rõ phần thực hiện nhiệm vụ chính sách xã hội trong hoạt động kinh doanh của nhà nước, một mặt để doanh nghiệp bình đẳng cạnh tranh trên thị trường, mặt khác công khai hóa nhiệm vụ riêng để các loại hình doanh nghiệp khác cùng tham gia gánh vác và chia sẻ.

“Đến nay vẫn còn tư duy giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp nhà nước thực hiện các nhiệm vụ chính sách xã hội. Khi thua lỗ doanh nghiệp lại cho rằng mình phải lo làm nhiệm vụ chính sách mới như vậy”, bà nhận định.

Cũng góp ý tại phiên thảo luận, ĐBQH Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) đề cập đến việc rà soát, xử lý dứt điểm các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, các dự án, công trình đầu tư của doanh nghiệp nhà nước kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài.

Đại biểu đề nghị không chỉ đối với 12 dự án của ngành công thương hay Tổng công ty công nghiệp tàu thủy Vinashin, mà cần rà soát tổng thể các dự án, các doanh nghiệp thua lỗ khác để đảm bảo lợi ích của nhà nước. Không để tình trạng tiếp tục mất vốn do thua lỗ kéo dài hoặc tình trạng nhiều tài sản không sử dụng, hao mòn theo thời gian, chi phí lãi vay, tiền bảo dưỡng, duy trì tài sản... vẫn phát sinh và cũng để cử tri và nhân dân yên tâm.

“Tôi đi tiếp xúc cử tri tại huyện Tam Nông tỉnh Phú Thọ, cử tri rất bức xúc. 50 ha “bờ xôi ruộng mật” đã di dời để làm nhà máy Ethanol Phú Thọ. Đã chi hàng nghìn tỷ đồng nhưng dừng triển khai đã 5-6 năm nay, nhà xưởng, thiết bị máy móc để “đắp chiếu”, rất xót xa. Còn làm việc với Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy cho thấy vẫn tiếp tục thua lỗ lớn” – ĐBQH Hoàng Quang Hàm nói.

Ông nhấn mạnh phải quyết liệt hơn để xử lý, nhiều vấn đề càng để lâu hậu quả càng nghiêm trọng. Đối với những trường hợp cụ thể, cơ chế, chính sách hiện hành không đủ nên xin ý kiến Bộ Chính trị trình Quốc hội để xử lý dứt điểm.