Có hay không “lợi ích nhóm” khi Quốc hội không cấm sử dụng rượu bia lái xe?

• Quốc hội nhất trí không quảng cáo rượu bia trên tivi từ 18-21 giờ
• Giao lưu trực tuyến: Vấn nạn sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông – Hậu quả và xử lý1
• Đề xuất tăng mức xử phạt lái xe sử dụng rượu, bia lên 30 triệu1

Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, việc cung cấp thông tin này nhằm làm rõ những hiểu lầm của dư luận về dự luật như thời gian qua.

Trước đó, ngày 4-6, Quốc hội biểu quyết 3 nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật phòng chống tác hại của rượu bia. Sau khi biểu quyết, 2 nội dung chưa thống nhất được ý kiến, nhưng nội dung gây tranh cãi, hiểu lầm nhất là quy định uống rượu bia của người điều khiển phương tiện giao thông khi tham gia giao thông (khoản 8, Điều 5 dự thảo Luật) có 2 phương án: Phương án 1: Cấm điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc khí thở có nồng độ cồn (đã uống rượu bia thì không điều khiển phương tiện giao thông). Phương án 2: Cấm điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu và khí thở có nồng độ cồn vượt mức quy định của pháp luật về an toàn giao thông. Qua biểu quyết, cả hai phương án đều không đạt quá bán tán thành.

Theo Tổng Thư ký Quốc hội, dù không được các đại biểu Quốc hội thống nhất trong việc đưa quy định liên quan đến việc uống rượu, bia của người điều khiển phương tiện giao thông khi tham gia giao thông vào trong luật, Tổng thư ký Quốc hội nhấn mạnh các quy định của luật hiện hành, như Luật Giao thông đường bộ, Bộ Luật Hình sự đã quy định rõ nên có thể căn cứ vào đây để xử lý.

Nếu hành vi sử dụng rượu bia chưa gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý hành chính theo Luật Giao thông đường bộ, nếu gây tai nạn (gây hậu quả nghiêm trọng) thì bị xử lý hình sự theo Bộ Luật Hình sự.

Hướng xử lý được đưa ra, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, trong nghị quyết chung về kỳ họp, Quốc hội sẽ giao Chính phủ nghiên cứu tăng mức xử phạt với tài xế uống rượu bia lái xe. Ví dụ, có thể quy định tước GPLX với thời gian dài hơn hoặc tước vĩnh viễn.

Trước câu hỏi về việc hiếm có dự án luật nào dư luận xôn xao có nhóm lợi ích tác động như vậy, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi (đại diện cơ quan thẩm tra) cho rằng về lợi ích, các đơn vị lobby "là quyền của người ta, nhưng quan trọng là phải đảm bảo lợi ích cân bằng giữa các bên, không thể thiên về bên nào".

Bên cạnh đó, xuất hiện ý kiến phản ánh đại biểu Quốc hội được doanh nghiệp rượu, bia mời đi tham quan ở châu Âu nên về phát biểu ủng hộ. Vậy đâu là quy định để ngăn chặn nhóm lợi ích đó tác động đến đại biểu?

Phó chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi chia sẻ chính ông cũng được đặt trong nhóm “nhóm vận động cho lợi ích của doanh nghiệp rượu, bia”. Thậm chí, ông thừa nhận được rất nhiều doanh nghiệp, tổ chức nước ngoài mời chủ trì hội thảo. "Tôi không dự cuộc nào", ông Bùi Sỹ Lợi khẳng định.

Ông Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh nguyên tắc đại biểu không được để cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức mời đi với tư cách nghiên cứu mang tính chất lobby. Nhưng Bộ Y tế mời với tư cách nghiên cứu về chính sách, kinh nghiệm thì Ủy ban có cử đi. "Đại biểu đi mà doanh nghiệp, tổ chức mời không phải để nghiên cứu chính sách, có tính chất lobby thì không đúng tinh thần. Quốc hội không cho phép như vậy”, ông Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Tổng thư ký Nguyễn Hạnh Phúc nói thêm có thể vài đại biểu đi khảo sát, nhưng nếu nói về việc vận động thì “làm sao mà lobby được gần 500 đại biểu Quốc hội. Chúng ta phải cân bằng, đảm bảo quyền lợi của người dân, doanh nghiệp, nhà nước”.

Đứng từ phía cơ quan thẩm tra, ông Bùi Sỹ Lợi cho biết thêm đến nay cơ quan soạn thảo luật đã cơ bản tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội để tăng cường, ngăn chặn lạm dụng rượu bia gây ra tai nạn giao thông, đồng thời cho biết, theo đề nghị của Thủ tướng, sẽ có lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với sản phẩm rượu, bia.