Đã giải quyết những điểm nóng về an ninh, trật tự

• Đấu tranh làm giảm các loại tội phạm nhưng không tăng cán bộ
• Đẩy mạnh CCHC, đấu tranh làm giảm các loại tội phạm

Sáng 13-11, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra các báo cáo về công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật và công tác thi hành án năm 2018.

Đã giải quyết những điểm nóng về an ninh, trật tự

Thẩm tra về Công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga khẳng định: năm 2018, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành trong đó lực lượng Công an làm nòng cốt triển khai nhiều phương án, kế hoạch phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, đã giải quyết những điểm nóng về an ninh, trật tự do các đối tượng phản động kích động, xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. 

Xử lý nghiêm nhiều cán bộ, trong đó có cả cán bộ cấp cao có hành vi phạm tội, tiếp tay, bao che cho các đối tượng phạm tội… Nhìn chung, các biện pháp phòng ngừa xã hội được triển khai đồng bộ đã tạo chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; một số loại tội phạm giảm sâu so với năm trước.

Về công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm, Ủy ban Tư pháp nhận thấy năm 2018, công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đã đạt được nhiều kết quả tích cực và đạt chỉ tiêu của Nghị quyết số 63 của Quốc hội như: Số vụ án tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ được phát hiện tăng 32,23% số vụ, 13,23% số bị can. Đã tập trung lực lượng điều tra khám phá nhiều vụ án xâm hại trẻ em, đặc biệt là án hiếp dâm trẻ em.

Báo cáo thẩm tra về Công tác điều tra, xử lý tội phạm nêu rõ, năm 2018, công tác điều tra, xử lý tội phạm tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng công tác điều tra đã được nâng lên rõ rệt, hạn chế được nhiều vi phạm trong hoạt động điều tra so với cùng kỳ. Một số chỉ tiêu của Nghị quyết số 37, Nghị quyết số 63 của Quốc hội đã đạt và vượt như: tỷ lệ khám phá tội phạm xâm phạm trật tự xã hội đạt 81,33%.

Ngành Kiểm sát nhân dân tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án tham nhũng

Thẩm tra về Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh, năm 2018, công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra các vụ án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) các cấp tiếp tục có những chuyển biến tích cực. 

Công tác xét phê chuẩn việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn được thực hiện cơ bản đúng pháp luật. VKSND các cấp đã kiểm sát 100% các vụ án ngay từ khi khởi tố; kịp thời yêu cầu hủy bỏ, thay đổi, bổ sung nhiều quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can. 

Chủ động ban hành nhiều yêu cầu điều tra; tỷ lệ yêu cầu cơ quan điều tra khởi tố tăng 31,2%. Tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh đạt 99,9%, vượt chỉ tiêu theo yêu cầu của Nghị quyết số 37 của Quốc hội. Công tác giải quyết án tham nhũng được VKSND chú trọng và đạt nhiều kết quả tích cực, đã đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, các vụ án do Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo.

Tuy nhiên, một số VKSND chưa kiểm sát chặt chẽ việc tiếp nhận, giải quyết tố giác về tội phạm, dẫn tới còn để 3.368 tố giác vi phạm thời hạn giải quyết, tăng 193%. Vẫn còn 39 trường hợp VKSND đã phê chuẩn bắt khẩn cấp, gia hạn tạm giữ sau đó phải trả tự do, không xử lý hình sự. 

Chất lượng giải quyết một số vụ án chưa đáp ứng yêu cầu. Còn 24 bị can bị oan trong giai đoạn điều tra, truy tố, có trách nhiệm của Viện kiểm sát. Vẫn còn để xảy ra 10 trường hợp VKSND phải rút quyết định truy tố trước khi mở phiên tòa, trong đó có 3 trường hợp bị oan.

Đối với công tác kiểm sát thi hành tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, báo cáo của Ủy ban Tư pháp nhận định: Chất lượng công tác kiểm sát thi hành án hình sự tiếp tục có những chuyển biến tích cực. Đáng lưu ý là đã kịp thời yêu cầu trả tự do cho 4 người bị tạm giam trái pháp luật. 

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trường hợp VKSND đề nghị Tòa án ra quyết định thi hành án, hoãn thi hành án, miễn chấp hành hình phạt nhưng không được Tòa án chấp nhận do đề nghị chưa đúng pháp luật. VKSND chưa kiên quyết yêu cầu Công an áp giải người phải đi thi hành án nên còn tới 49,7% trường hợp cơ quan Công an chưa thực hiện.

Chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội

Thẩm tra Báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao về công tác của ngành Tòa án nhân dân (TAND), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đánh giá, năm 2018 chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội. Chất lượng tranh tụng tại phiên tòa được nâng lên. Hình phạt mà Tòa án áp dụng cơ bản bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật. Việc cho các bị cáo hưởng án treo đúng pháp luật (đạt 99,3%). Việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ bảo đảm đúng pháp luật (đạt 99,3%). 

TAND các cấp đã khẩn trương đưa ra xét xử 200 vụ án tham nhũng với 472 bị cáo (tăng 39 bị cáo). Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan giảm và đạt chỉ tiêu theo yêu cầu Nghị quyết số 111 của Quốc hội. 

Đặc biệt, TANDTC đã tiến hành công khai các bản án trên Cổng thông tin điện tử, tạo điều kiện cho nhân dân giám sát, qua đó buộc mỗi Thẩm phán phải đề cao hơn nữa trách nhiệm; bố trí lại phòng xử án theo yêu cầu cải cách tư pháp, được dư luận đồng tình ủng hộ.

Tuy nhiên, vẫn còn một số trường hợp Tòa án tuyên mức án chưa tương xứng với tính chất và mức độ của hành vi phạm tội; 86 trường hợp phải hủy án, 149 trường hợp phải sửa án. Còn 117 trường hợp cho hưởng án treo không đúng quy định, thậm chí, có trường hợp tuyên án treo gây bất bình trong dư luận (vụ Nguyễn Khắc Thủy phạm tội dâm ô với trẻ em xảy ra tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Theo Báo cáo của VKSNDTC, Viện Kiểm sát đã ban hành 760 kiến nghị đối với TAND yêu cầu khắc phục các vi phạm trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.

Về công tác giải quyết án hành chính, năm 2018, số lượng các vụ án hành chính được TAND các cấp thụ lý tăng 26,8%. Việc tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện được các Tòa án chú trọng. Mặc dù tỷ lệ thụ lý án tăng cao nhưng tỷ lệ bản án bị hủy do nguyên nhân chủ quan giảm. Tuy nhiên, tỷ lệ xét xử còn thấp (chỉ đạt 50%). Tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan (chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu Nghị quyết số 111 của Quốc hội, hủy: 3,03%; sửa: 3,34%).