Không dùng vốn vay ODA mua sắm ôtô

• Tạm dừng mua sắm ôtô công nhập khẩu
• Ngân hàng nhà nước tạm dừng mua sắm ôtô, phương tiện, tài sản có giá trị lớn
• Tạm dừng mua sắm ôtô, tài sản có giá trị lớn

Theo đó, không được sử dụng vốn ODA để mua sắm xe ôtô, và bình quân mỗi năm nguồn ngân sách Nhà nước sẽ chi khoảng 1 tỷ USD để trả nợ gốc và lãi từ việc vay nợ nước ngoài. 

Trong giai đoạn 10 năm trở lại đây (2005 – 2015), tổng số vốn ODA, vay ưu đãi được ký kết  vào khoảng 45 tỷ USD, trong đó, nguồn ODA dành cho Việt Nam tập trung chủ yếu vào lĩnh vực như: hỗ trợ cân đối tài chính vĩ mô; đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế và xã hội; phát triển y tế, giáo dục và đào tạo; phát triển nông nghiệp kết hợp xóa đói, giảm nghèo; bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu... 

Qua đó góp phần nâng cao năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh của một số ngành kinh tế, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi để thúc đẩy thương mại, đầu tư và phát triển khu vực kinh tế tư nhân; tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế.

Từ năm 2010, Việt Nam đã trở thành nước thu nhập trung bình. Mức độ ưu đãi của các khoản cho vay của các đối tác phát triển dành cho Việt Nam đang giảm rõ rệt. Từ thời hạn vay bình quân khoảng từ 30-40 năm, với chi phí vay khoảng 0,7-0,8%/năm, bao gồm thời gian ân hạn (giai đoạn trước 2010) đến thời hạn vay bình quân chỉ còn từ 10-25 năm, tùy theo từng đối tác và từng loại vay; với chi phí vay khoảng 2%/năm trở lên (giai đoạn 2011-2015). Nhiều nhà tài trợ đã chuyển từ nguồn vốn ODA sang nguồn vốn vay hỗn hợp.

Dự kiến đến tháng 7-2017 Việt Nam có thể không còn được vay theo điều kiện ODA, phải chuyển chủ yếu sang sử dụng nguồn vay ưu đãi và tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều khoản trả nợ nhanh gấp đôi hoặc tăng lãi suất lên từ 2-3,5%. 

Đứng trước thực tế này, vấn đề đặt ra cấp thiết là nguồn vốn ODA cần được sử dụng một cách chiến lược hơn và cẩn trọng hơn để thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế và huy động các nguồn vốn tư nhân bổ sung cho các nguồn lực công.

Ông Hoàng Hải cho biết: Chính phủ ban hành Chỉ thị số 02/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng nợ công. Nợ công chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển, xây dựng các công trình kinh tế xã hội quan trọng, thiết yếu theo quy hoạch, tăng dần tỷ lệ cho vay lại, giảm dần tỷ lệ cấp phát đối với các khoản Chính phủ vay về cho vay lại. 

Theo đó cơ quan chức năng dự kiến sẽ chia các địa phương thành 5 nhóm với tỷ lệ vay lại vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và được cấp phát rõ ràng. Việc quy định các địa phương có vay, có trả với nguồn vốn trước nay được ví như "cho không" thì nay sẽ thay đổi để chia sẻ sự công bằng. 

Sẽ có 3 nhóm các địa phương còn khó khăn, phải nhận trợ cấp của Nhà nước và 2 nhóm các nơi có thể điều tiết lại ngân sách Nhà nước. Các tỉnh khó khăn nhất sẽ được áp dụng tỷ lệ vay lại vốn ODA chỉ là 10% và vẫn cấp phát khoảng 90%. Một số địa phương khác "khá hơn" sẽ có tỷ lệ vay lại khoảng 20-30%. Với địa phương dồi dào hơn thì có thể áp dụng cơ chế 50-50, tức là Nhà nước hỗ trợ 50%, địa phương tự vay lại 50%. Riêng với Hà Nội, Sài Gòn dự kiến sẽ áp dụng tỷ lệ 80-20, đồng nghĩa Nhà nước hỗ trợ 20%, địa phương tự vay lại 80%.

Bộ Tài chính cho biết: Về công tác trả nợ nước ngoài, lũy kế đến ngày 25-9-2016 tổng giá trị chi trả nợ là 176.827 tỷ đồng (trả nợ trong nước là 140.183 tỷ đồng, nước ngoài là 36.644 tỷ đồng). “Mỗi năm, ngân sách phải chi 1 tỷ USD để trả nợ ODA, cả gốc lẫn lãi”, ông Hải cho biết. 

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc, có thể mua ô tô tại dự án ODA hay không, ông Hải thông tin: Chính phủ đã chỉ đạo thắt chặt mua sắm, vì ODA là vốn vay, sử dụng phát triển không phải để mua sắm. Do vậy, không thể dùng vốn ODA mua sắm ôtô trừ trường hợp cần thiết, như xe chuyên dụng trong y tế phục vụ phòng chống dịch. Còn dự án thông thường không được phép mua ôtô, Bộ Tài chính phản đổi bất kể hình thức nào.