“Nóng” tham nhũng vặt

• Tham nhũng vẫn đang là thách thức
• Chống tham nhũng: Bên trên chuyển động, bên dưới bắt đầu ấm dần lên
• Trách nhiệm và giải pháp căn bản để đẩy lùi tình trạng tham nhũng

Trong phiên thảo luận ở hội trường về các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018, nhiều đại biểu quan tâm đến công tác phòng chống tham nhũng, nhất là “tham nhũng vặt” và tình trạng xâm hại phụ nữ, trẻ em, cho vay nặng lãi.

Phòng chống tham nhũng thì phải xây dựng phẩm chất cán bộ

Đại biểu Nguyễn Minh Sơn (Tiền Giang) nhận định năm nay là năm mà hoạt động phòng, chống tham nhũng gặt hái được nhiều kết quả tích cực nhất từ trước đến giờ.

Đại biểu Nguyễn Minh Sơn

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, báo cáo của Chính phủ cũng như báo cáo của Ủy ban Thẩm tra Tư pháp “có điều chưa ổn”, không thể đề ra chỉ tiêu năm tới phòng bao nhiêu, chống bao nhiêu. Tham nhũng là con người, người có chức, có quyền trừ nhân dân. Như vậy, đối tượng có điều kiện và khả năng tham nhũng có thể ước đoán được.

“Nhưng không phải ai có chức, có quyền cũng tham nhũng, nên chức quyền dù to hay nhỏ, cao hay thấp chỉ là điều kiện, còn lương tâm, phẩm chất đạo đức con người là cái quyết định. Muốn phòng ngừa tham nhũng thì xây dựng phẩm chất đạo đức con người cán bộ là quan trọng hàng đầu. Làm nhiều luật, sửa nhiều luật cũng chỉ góp phần ngăn chặn hành động tham nhũng, nhưng con người tham thì họ tìm đủ mọi cách. Nhiều nước tiên tiến có lịch sử pháp luật hàng trăm năm vẫn có kẽ hở, nên cần tập trung xây dựng phẩm chất đạo đức con người đi đôi với tăng nặng hình phạt cho hành vi tham nhũng. Đồng ý pháp luật là công bằng cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, người biết luật, người cầm cân nảy mực, người thi hành nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng mà vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng thì tội phải nặng hơn” – đại biểu nêu ý kiến.

Đại biểu cũng cho biết, qua các buổi tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp Quốc hội, cử tri cho rằng muốn xin vào làm việc chỗ này, chỗ kia, lên chức này, chức kia, được việc này, việc khác cho nhanh đều có "giá" cả. Giá đó không mặc cả, không cò kè thêm bớt. Không ưng thì có người khác sẵn sàng thay thế. Đây là thách thức lớn đối với Đảng, Nhà nước ta trong công tác phòng, chống tham nhũng hiện nay.

“Trong báo cáo của Chính phủ về phòng, chống tham nhũng, ở trang 9 điểm d, có báo cáo về tặng quà và nộp lại quà tặng. Tuy nhiên, con số địa phương được nêu tên ở đây chỉ có 9 tỉnh, băn khoăn của tôi chỉ có 9 tỉnh có tình trạng tặng quà và nộp lại quà tặng, tỉnh ít nhất có một người, tỉnh nhiều nhất có 9 người nhận và nộp với tổng giá trị 451,5 triệu đồng. Vậy, các địa phương khác có tình trạng này không, hay không có ai tặng quà nên không có việc nộp lại quà tặng, nếu đúng như thế là đáng mừng. Tuy nhiên, báo cáo cũng chưa làm rõ ai tặng, tặng ai, quà gì, nộp vào đâu, cấp dưới còn đi biếu quà cho cấp trên không thì chưa được báo cáo Chính phủ đề cập” – đại biểu nêu câu hỏi, đồng thời đề nghị cơ quan nhà nước  phải thu hồi tài sản tham nhũng và nộp lại ngân sách nhà nước.

“Tham nhũng vặt” vẫn ngang nhiên tồn tại

Cũng quan tâm đến vấn đề phòng chống tham nhũng, đại biểu Trần Hồng Hà (Vĩnh Phúc) cũng cho rằng  báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ kết quả phòng chống tham nhũng vặt trên thực tế đồng thời đặt câu hỏi “Trong thời gian chưa có chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, công tác ngăn chặn hiện tượng “tham nhũng vặt” được thực hiện như thế nào? Có hiệu quả hay không? Báo cáo của Chính phủ cần thể hiện và đánh giá rõ về nội dung này”.

Đại biểu cho rằng công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực và thu được nhiều thành tựu đáng kể nhưng chủ yếu mới chỉ tập trung ở những vụ việc, vụ án tham nhũng lớn, nghiêm trọng. Việc ngăn chặn, xử lý tình trạng nhũng nhiễu, phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trên thực tế vẫn còn nhiều bất cập. “Tham nhũng” vặt vẫn ngang nhiên tồn tại và thường tập trung trong các lĩnh vực điển hình như y tế, giáo dục, vi phạm giao thông, hải quan, thuế, cấp phép đầu tư, đăng ký kinh doanh, đấu thầu, xây dựng, làm giấy tờ nhà đất, giải quyết các thủ tục hành chính ở bộ phận một cửa, trong tuyển dụng, đề bạt, sắp xếp, bố trí, bổ nhiệm cán bộ công chức, viên chức.

Đại biểu Trần Hồng Hà lý giải nguyên nhân “tham nhũng vặt” vẫn ngang nhiên tồn tại nhưng người dân và doanh nghiệp vẫn chưa dám mạnh dạn đấu tranh, phê phán, tố cáo hành vi tiêu cực vì ngại đụng chạm, sợ bị trù dập, bị gây khó khăn, ảnh hưởng đến quyền lợi của chính mình. Ở một số ngành, địa phương, vẫn còn xảy ra hiện tượng cá nhân, doanh nghiệp phải dùng những khoản chi phí để bôi trơn khi đi làm các thủ tục hành chính. Người dân đi xin cấp phép xây dựng, làm giấy tờ nhà đất phải đi lại nhiều lần, chờ đợi trong thời gian lâu vì các thủ tục rườm rà. Việc tham nhũng của một số cán bộ, nhân viên như vậy tại các cơ quan nhà nước nếu không được chấn chỉnh kịp thời sẽ gây mất niềm tin của nhân dân. 

“Vì vậy, cần phải kiên quyết xử lý và siết chặt trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị để xảy ra hiện tượng nhũng nhiễu, hành dân trong giải quyết công việc, nhằm lấy lại niềm tin của nhân dân. Báo cáo của Chính phủ chưa nêu rõ nội dung này. Đề nghị Chính phủ nhanh chóng đề ra các biện pháp quyết liệt để kịp thời ngăn chặn tình trạng nêu trên” – đại biểu đề xuất.