Phải tính toán cả bài toán an ninh, quốc phòng tại các đặc khu kinh tế

• Cần có tổ chức HĐND đặc khu kinh tế để thực hiện nhiệm vụ giám sát
• Đặc khu kinh tế phải thu hút được nguồn lực tốt nhất

Nhấn mạnh lãnh thổ của 3 đặc khu đều liên quan đến biển đảo, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) đề nghị quy định rõ việc đầu tư có sử dụng khai thác vùng biển và tài nguyên nước phải tuân theo Luật Biên giới, Luật Biển và Luật Tài nguyên nước, đồng thời đề nghị bỏ điều khoản thời hạn giao đất 99 năm. Bởi không có vòng đời dự án đầu tư nào cần đến thời hạn như vậy. Thời hạn này thực chất là ưu đãi bổ sung để nhà đầu tư có thể chuyển nhượng sau khi khai thác xong hoặc là thay đổi dự án giữa chừng mà không phải trả lại đất.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng, việc thành lập các đặc khu kinh tế không chỉ là thành lập các đơn vị hành chính thông thường mà là một trong những dự án đầu tư công rất lớn nếu đối chiếu với Điều 7 và dự án quan trọng quốc gia của Luật Đầu tư công. Chúng ta dành ra nhiều ki lô mét vuông đất liền và hàng chục ngàn ki lô mét vuông vùng biển với những tài nguyên thiên nhiên thuộc loại giàu đẹp nhất của nước ta và thế giới để mời gọi đầu tư. Tại những khu vực này nhà nước đã đầu tư hàng trăm ngàn tỷ đồng vào đường sá, điện nước, sân bay, bến cảng, theo tài liệu của các đề án sẽ phải đầu tư tiếp hơn 1,5 triệu tỷ đồng vào hạ tầng kỹ thuật, trong đó sự đóng góp không nhỏ của ngân sách nhà nước, chẳng những thế sự ưu đãi hào phóng về tiền thuê đất, thuê mặt nước, về các sắc thuế như đề xuất của các bộ ngành và địa phương cũng chính là những khoản đầu tư tài chính cực lớn từ ngân sách. Toàn bộ tổ chức bộ máy hành chính của chúng ta sự di dời hay ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng trăm ngàn dân ở ba khu vực trên đều phục vụ cho các nhà đầu tư của ba đặc khu này.

Đặt câu hỏi trong 10 năm, 20 năm hay 50 năm tới tất cả những khoản đầu tư ấy sẽ đem lại những lợi ích gì, bao nhiêu và cho ai, Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho  biết, nhiều chuyên gia và cử tri lưu ý đây là những vùng đất tiềm năng lớn, rất hấp dẫn, ngay cả khi chưa có những ưu đãi của luật này. Đất ở 3 đặc khu hiện nay giá đã cao ngất ngưởng, và đã có chủ thuộc 2 loại chủ sau đây: đất của các nhà đầu cơ mua đất để chờ bán lại và đất của những nhà đầu tư đã tiến hành dự án thậm chí đã kinh doanh, khai thác hoặc đang chờ ưu đãi để triển khai dự án.   

Đại biểu nhấn mạnh đến ý kiến cử tri đối với Quốc hội: Chúng ta hy sinh với ưu đãi để được những lợi ích gì, bao nhiêu, và cho ai? Ngoài bài toán kinh tế, chúng ta sẽ được và mất những gì về văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng? Câu trả lời tất yếu phải là: Chúng ta phải được nhiều và nhiều lần so với những chi phí và tổn thất phải bỏ ra và gánh chịu. 3 đặc khu phải góp phần làm cho nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn với công nghệ hiện đại hơn, chất lượng và hiệu quả cao hơn, bảo đảm môi trường xanh, sạch hơn, đời sống vật chất, văn hóa của người dân sở tại tốt hơn, chủ quyền lãnh thổ và chủ quyền kinh tế phải được bảo vệ vững chắc hơn, và cuối cùng phải tạo ra những thành phố Việt Nam văn minh và thịnh vượng hơn, ngang tầm với khu vực và thế giới.

Về quan điểm dành nhiều ưu đãi để tạo ra các khu vực có lợi ích đan xen với các nước sẽ góp phần bảo vệ chủ quyền, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng nhận định như vậy chỉ đúng một nửa. Bởi vì có những quốc gia họ không có nhu cầu về lãnh thổ, họ chỉ cần lợi ích kinh tế. Họ đến rồi họ đi. Còn có những quốc gia luôn thèm khát lãnh thổ tài nguyên của nước khác thì cái họ cần không phải là lợi ích kinh tế mà là lãnh thổ của nước khác. Họ sẽ di dân đến và tìm mọi cách ở lại, thậm chí chi phối chính trị, an ninh, quốc phòng. Đã có những ví dụ về việc này ở chính nước ta và xung quanh nước ta. Luật pháp và chính sách của chúng ta phải thiết kế sao cho chỉ mở cửa cho bạn bè chứ không rước kẻ cướp vào nhà. Nếu kẻ cướp giả làm bạn tốt thì phải có chế tài để đuổi chúng ra. Do đó, phải quy định tiêu chí và quy trình rà soát chặt chẽ đối với nhà đầu tư chiến lược, vì dự luật dành cho họ những ưu đãi và quyền hạn quá lớn. Liệu các nhà đầu tư công nghệ cao có lựa chọn các đặc khu hay các đặc khu chủ yếu sẽ thu hút đầu tư về casino, du lịch và bất động sản.