Phê bình một số dự án giao thông chậm tiến độ, kém hiệu quả

• Dự thảo báo cáo giám sát việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước

Báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong năm 2017 do Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thấy, các cấp, ngành, chính quyền địa phương và nhân dân trong cả nước đã tích cực triển khai, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp tăng cường thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong tất cả các lĩnh vực theo quy định, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển KT-XH năm 2017 Quốc hội đã đề ra. Công tác quản lý thu ngân sách nhà nước ở một số địa bàn, lĩnh vực chưa quyết liệt, chưa theo sát tình hình thực tiễn, diễn biến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng báo cáo.

Việc phân bổ, sử dụng vốn vay cho đầu tư còn dàn trải, chậm tiến độ, hiệu quả chưa cao như: Dự án Tuyến đường sắt đô thị Hà Nội số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo; dự án Xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội tuyến Cát Linh - Hà Đông...; một số dự án vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi, bảo lãnh Chính phủ phát sinh rủi ro không trả được nợ, phải thực hiện tái cơ cấu tài chính, chuyển sang hình thức Nhà nước đầu tư hoặc Quỹ Tích lũy phải ứng trả thay... 

Chính phủ đánh giá những tồn tại, hạn chế này đã và đang gây ra sự lãng phí không nhỏ các nguồn lực của đất nước và trong sản xuất, đời sống của nhân dân. Một số bộ, cơ quan, địa phương chưa thực hiện nghiêm công tác tổng kết đánh giá và chế độ báo cáo theo quy định của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, làm giảm hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, như: Không báo cáo, chậm báo cáo hoặc báo cáo không đúng yêu cầu, quy định; không đánh giá, phân tích, không có số liệu về kết quả tiết kiệm, tình trạng lãng phí và những tồn tại, hạn chế trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại bộ, ngành, cơ quan, địa phương mình hoặc né tránh, không báo cáo rõ về những tổ chức, cá nhân yếu kém, có hành vi phạm, gây lãng phí đã được phát hiện... 

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với nhiều nội dung thể hiện trong báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí năm 2017. 

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nêu băn khoăn, báo cáo của Chính phủ cần phải bám sát Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, trong đó phạm vi điều chỉnh của Luật nêu rõ về 3 lĩnh vực: Quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước; Quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên; Hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.

Tuy nhiên, kết cấu báo cáo của Chính phủ và cơ quan thẩm tra của Quốc hội lại không theo các lĩnh vực Luật quy định. Những vấn đề báo cáo nêu như thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong xây dựng pháp luật, định mức, tiêu chuẩn, chế độ... không phải là không đúng, nhưng báo cáo cần tập trung làm rõ những lĩnh vực trọng tâm mà Luật đã xác định - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đánh giá. 
Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải và nhiều ý kiến khác trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề cập tới tính kỷ luật trong xây dựng báo cáo này. Theo phụ lục kèm báo cáo cho thấy rất nhiều bộ, ngành, địa phương chưa có báo cáo gửi về Chính phủ hoặc chưa có Chương trình hành động thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Điều này đã ảnh hưởng tới chất lượng của Báo cáo.

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu đề nghị báo cáo cần cập nhật các số liệu và có số liệu so sánh giữa các năm để thấy được sự tiến bộ hay không tiến bộ trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đồng thời cho rằng “báo cáo chưa thấy biểu dương hay phê bình, đề nghị xử lý trách nhiệm bộ ngành, địa phương nào” và  đề nghị làm rõ quy định của pháp luật có đi vào cuộc sống hay không, hiệu quả thế nào hay tổ chức thực hiện có vấn đề, để từ đó có “bài thuốc hữu hiệu”.

Từ tình trạng trên, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt vấn đề, với số lượng lớn đơn vị chưa có báo cáo như thế thì đánh giá trong Báo cáo của Chính phủ có phản ánh đúng bản chất và nhận định có chính xác hay không?

Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cho biết có nơi gửi số liệu của năm 2016, và điều này thể hiện chưa nghiêm túc, dẫn đến báo cáo của Chính phủ không đầy đủ số liệu và chưa thể hiện được kết quả của công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết ngay trong hôm nay sẽ báo cáo Thủ tướng về những đơn vị chưa có Chương trình để yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu nhằm đảm bảo kỷ luật, kỷ cương.

Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, việc thực hành tiết kiệm chống lãng phí chưa được thực hiện nghiêm túc. Tình trạng lãng phí, thất thoát trong sử dụng tài sản công, tài chính công, trong sử dụng nguồn lực còn kém hiệu quả, vẫn còn lãng phí về thời gian, lao động diễn ra ở các mức độ khác nhau. “Việc tổ chức thực hiện còn chậm, ý thức trách nhiệm của một số ngành chưa cao, xử lý một số vụ việc chưa kịp thời và chưa thực sự nghiêm túc. Đề nghị làm rõ địa chỉ trách nhiệm”- Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị, Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội điều chỉnh lại số liệu để sát, đúng với tình hình năm 2017, không lấy số liệu năm 2016; hoàn chỉnh các báo cáo đầy đủ, nghiêm túc. 

Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê bình các bộ, cơ quan ngang bộ, địa phương, tập đoàn, tổng công ty chưa có báo cáo. “Đây cũng là giám sát của Quốc hội về việc chấp hành luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Cho nên, không có báo cáo có nghĩa chưa chấp hành nghiêm”- Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ.