TP HCM: Thiếu quỹ nhà tái định cư
Quỹ nhà tái định cư (TĐC) ở TP HCM hiện chưa đáp ứng nhu cầu TĐC của các dự án trọng điểm. Một số trường hợp, dù quỹ nhà vẫn đang chờ quận, huyện bố trí TĐC nhưng không thể cân đối cho các dự án khác do vị trí không phù hợp hoặc người dân không đồng ý, dẫn đến một số khu vực thiếu quỹ nhà như: quận 4, 8, Bình Thạnh, Gò Vấp phải mua lại quỹ nhà ở các quận khác…
… Hàng loạt dự án chậm tiến độ di dời
Theo kế hoạch, từ 1998 - 2010, TP đã và đang triển khai thực hiện 1.093 dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật với tổng chi phí bồi thường 82.170 tỷ đồng. Đến nay, TP đã hoàn thành 902 dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật và bố trí TĐC cho 23.531 hộ. Còn lại 191 dự án dở dang với 38.246 hộ trong diện di dời nhưng phần lớn các dự án tiến độ thực hiện di dời còn quá chậm...
Để phục vụ TĐC, trong giai đoạn 2005 - 2010, TP đã chuẩn bị đầu tư xây dựng và mua lại 32.042 căn hộ chung cư, nền đất của các doanh nghiệp. Trong đó, từ năm 2005 - 2008, tổng quỹ nhà hoàn thành trên địa bàn TP là 14.050 căn/nền với tổng số tiền 5.302 tỷ đồng.
Theo kế hoạch năm 2009, TP sẽ có 16 dự án với 4.247 căn/nền, tổng giá trị 1.948 tỷ đồng. Trong đó, TP đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn từ ngân sách gồm 6 dự án đang xây dựng với 2.487 căn/nền, tổng vốn đầu tư 1.071 tỷ đồng. Đồng thời TP cũng mua lại theo Quyết định 188 gồm 10 dự án với 1.760 căn/nền với tổng giá trị 877,26 tỷ đồng.
Quỹ nhà TĐC phân bổ chưa hợp lý
Trong tổng 14.050 căn/nền đã hoàn thành giai đoạn 2005 - 2008, TP đã cân đối trước cho các dự án và chương trình trọng điểm. Đến nay, quận, huyện đã có quyết định bố trí TĐC cho các hộ dân được 7.889 căn/nền (chiếm tỷ lệ 56,1%). Số lượng quỹ nhà còn lại 6.161 căn/nền, quận, huyện đang tiếp tục thông báo cho dân và tổ chức bốc thăm. Tuy nhiên, có một số dự án, quận, huyện đang lập dự án bồi thường nhưng người dân còn khiếu nại về chính sách, đơn giá bồi thường, do vậy chưa nhận được nhà TĐC. Một số dự án thay đổi chính sách bồi thường, TĐC như dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm nên các hộ dân chuyển sang nhận tiền tự lo nơi ở thay vì nhận nhà TĐC.
Mặc dù TP đã chuẩn bị trước được quỹ nhà TĐC và tận dụng được quỹ nhà cho một số dự án trọng điểm, nhưng vẫn gặp không ít khó khăn. Phổ biến nhất đó là việc quỹ nhà đầu tư xây dựng mới chủ yếu là chung cư nhiều tầng nên việc chuẩn bị và thực hiện phải kéo dài (nhiều khi từ 2 - 3 năm) nên đến khi có được quỹ nhà để đưa vào sử dụng thường rất chậm. Vì vậy, một số quận, huyện, quỹ nhà hoàn thành còn thiếu nên buộc phải vận động các hộ dân nhận tiền tự lo nơi ở mới. Ngoài ra, nhiều dự án quỹ nhà TĐC đã hoàn thành phân bổ không đồng đều ở các quận, huyện dẫn đến tình trạng thiếu quỹ nhà TĐC tại một số quận, huyện...
Sở Xây dựng kiến nghị, hằng năm HĐNDTP thông qua kế hoạch chi tiêu ngân sách trong đó có danh mục dành cho đầu tư xây dựng và mua lại quỹ nhà TĐC trước (không nhất thiết phải dành cho mục nào). Trên cơ sở này, TP sẽ chủ động về tạo quỹ nhà TĐC cũng như thuận lợi trong việc điều chuyển, cân đối qua lại giữa các dự án trọng điểm nhằm tận dụng quỹ nhà TĐC hợp lý nhất. Không nhất thiết phải sử dụng từ nguồn bồi thường giải phóng mặt bằng từng dự án cụ thể vì thời gian đầu tư sẽ kéo dài không kịp bố trí TĐC và khó thanh quyết toán trong việc điều chuyển quỹ nhà