Tăng cường quan hệ đối tác và đổi mới hướng tới an ninh năng lượng

• Các nước ASEAN cam kết phát triển năng lượng bền vững và bảo vệ môi trường
• Khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN
• Họp trù bị cho Hội nghị Bộ trưởng ASEAN +3 về Năng lượng
• Hội nghị Bộ trưởng năng lượng ASEAN được tổ chức trực tuyến
• Ưu tiên phát triển năng lượng nhanh và bền vững

Hội nghị được đồng chủ trì bởi Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An; ông Lin Shanqing, Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục Năng lượng quốc gia (NEA) Trung Quốc; ông Koyoma Masaomi, Giám đốc Cơ quan hợp tác quốc tế, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản; ông Joong Jun Joo, Thứ trưởng Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng (MOTIE) Hàn Quốc. Hội nghị cũng có sự tham dự của các Bộ trưởng Năng lượng của các nước thành viên ASEAN: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore và Thái Lan.

Trong tuyên bố chung, các Bộ trưởng khẳng định, các nước ASEAN+3 cam kết theo đuổi các biện pháp phục hồi kinh tế bền vững sau đại dịch trong lĩnh vực năng lượng bằng cách tăng cường quan hệ đối tác và đổi mới hướng tới an ninh năng lượng, năng lượng chuyển đổi và khả năng phục hồi năng lượng. 

Tuy nhiên, các Bộ trưởng cũng lưu ý các quốc gia ASEAN đang hướng tới tăng cường khả năng phục hồi bằng cách cân bằng chi phí kinh tế và rủi ro cung cấp trong khi xem xét sự cân bằng tối ưu giữa an ninh quốc gia và phục hồi kinh tế. Bởi, thực tế chính sách năng lượng rất quan trọng, theo đó cần sử dụng tất cả các nguồn năng lượng và công nghệ để đạt được cả hai mục tiêu, phục hồi kinh tế (tăng trưởng) từ đại dịch COVID-19 và giảm phát thải khí nhà kính.

Các Bộ trưởng hoan nghênh Chương trình Hợp tác năng lượng ASEAN (APAEC) giai đoạn II: 2021-2025 được thống nhất tại Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN (AMEM) lần thứ 38 và nhắc lại hỗ trợ trong việc thực hiện thông qua các hoạt động khác nhau như trao đổi thông tin và kiến thức, các chương trình nâng cao năng lực, nghiên cứu chung và ấn phẩm, và các dự án trình diễn.

Về an ninh năng lượng, các Bộ trưởng khuyến khích tiếp tục trao đổi thông tin về xu hướng và triển vọng năng lượng ở các nước ASEAN+3, thúc đẩy các kế hoạch và hợp tác mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, than đá, năng lượng hạt nhân dân sự, và năng lượng quản lý an toàn.

Các Bộ trưởng tái khẳng định tầm quan trọng của nguồn cung ổn định năng lượng sạch và giá cả phải chăng hỗ trợ các hoạt động kinh tế và cuộc sống hàng ngày. Đồng thời, các Bộ trưởng thừa nhận rằng quá trình chuyển đổi năng lượng trong ASEAN đang tập trung không chỉ vào chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo, mà còn các lựa chọn năng lượng sạch, bền vững, và công nghệ hướng tới khả năng phục hồi sau đại dịch.

Các Bộ trưởng ghi nhận rằng các nước ASEAN+3 đang tích cực thúc đẩy triển khai công nghệ than sạch (CCT) để hỗ trợ quá trình chuyển đổi trong nền kinh tế carbon thấp.

Các Bộ trưởng hoan nghênh Tóm tắt Chính sách Chung về vai trò mới của các nhà máy điện đốt than trong kỷ nguyên của chuyển đổi năng lượng được chuẩn bị bởi ACE và JCOAL; đánh giá cao hỗ trợ của Trung Quốc và Nhật Bản về CCT thông qua tiến bộ công nghệ và hỗ trợ chính sách.

Các Bộ trưởng ghi nhận tiếp tục hợp tác về năng lượng hạt nhân, nhận thức của công chúng, và nâng cao năng lực cho cán bộ về công nghệ hạt nhân tại các nước ASEAN+3; đồng thời, tiếp tục hướng đến các sáng kiến từ Trung tâm Nghiên cứu tích hợp của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Nhật Bản (JAEA) cho lĩnh vực không phổ biến vũ khí hạt nhân và an ninh hạt nhân (ISCN) để thực hiện các hoạt động nâng cao năng lực về an ninh hạt nhân, các biện pháp bảo vệ và hệ thống kế toán và kiểm soát (SSAC) vật liệu hạt nhân, và khuôn khổ không phổ biến vũ khí quốc tế.

Theo đó, khuyến khích các nước tiếp tục tận dụng cơ chế ASEAN+3 để chia sẻ tốt nhất thực hành và kinh nghiệm trong việc phát triển năng lượng hạt nhân dân sự cho điện thế hệ bao gồm lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR).

Về thị trường Dầu khí và Diễn đàn khí Gas tự nhiên và Đối thoại doanh nghiệp, các Bộ trưởng khuyến khích ASEAN+3 tiếp tục chia sẻ thông tin về cập nhật chính sách, thực tiễn và kinh nghiệm tốt nhất, và cơ hội kinh doanh trong lĩnh vực Dầu khí ASEAN+3, đặc biệt là  ứng phó với tác động của COVID-19 và kế hoạch phục hồi bền vững sau đại dịch. Các Bộ trưởng biểu dương các nước ASEAN+3 tăng cường hợp tác giữa chính phủ, các tổ chức tài chính và khu vực tư nhân nhằm cho phép tiếp cận tài chính tốt hơn để đạt được phục hồi toàn diện. 

Các Bộ trưởng nhấn mạnh vai trò thiết yếu của dầu khí trong việc cải thiện cung cấp an ninh và hỗ trợ quá trình chuyển đổi dần theo hướng tương lai carbon thấp. Các Bộ trưởng khuyến khích các nước ASEAN+3 tìm hiểu, quan tâm về sự phát triển tiềm năng bằng cách thúc đẩy đổi mới công nghệ để khử cacbon và số hóa trong chuỗi giá trị dầu khí, bao gồm LNG quy mô nhỏ, LNG, bunkering, hydro, và CCUS.

Về năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng và bảo tồn, các Bộ trưởng thừa nhận sự tiến bộ và sáng kiến của sự hợp tác, đồng thời khuyến khích các nước ASEAN+3 để khởi xướng các dự án hữu hình, chẳng hạn như nhưng không giới hạn ở kinh tế hydro, xe điện, số hóa, kết nối internet (IoT) trong năng lượng hiệu quả của ngành giao thông vận tải, giá trị doanh nghiệp để thúc đẩy các hành động khí hậu và Quản trị Môi trường và Xã hội (ESG), lãng phí năng lượng, hệ thống lưới điện thông minh, năng lượng tái tạo đại dương, và gió ngoài khơi.

Các Bộ trưởng hoan nghênh Diễn đàn Chính phủ-Tư nhân lần thứ nhất về ưu tiên tương lai trong năng lượng sạch ASEAN (CEFIA) đã được tổ chức ngày 27/11/2019 tại thành phố Makati, Philippines. Các Bộ trưởng ghi nhận tuyên bố nhiệm vụ của CEFIA và khuyến khích các nước ASEAN+3  thực hiện các dự án hàng đầu như Zero Energy Building (ZEB), kiểm soát RENKEI, Công nghệ đa lưới hybrid năng lượng tái tạo. Các Bộ trưởng nhắc lại sự cần thiết phải tiếp tục tăng cường hợp tác trong việc thực hiện các dự án hàng đầu của CEFIA và hướng đến việc tổ chức Diễn đàn CEFIA lần thứ 2.

Các Bộ trưởng hoan nghênh các hoạt động thúc đẩy sử dụng hydro trong khu vực và dự án nghiên cứu chính sách xe điện, đặc biệt là "Well to Wheel" tác động đến các nước ASEAN trong chương trình hợp tác giữa ASEAN và Nhật Bản.

Về đối thoại bàn tròn về năng lượng sạch, các Bộ trưởng đánh giá cao Việt Nam và Trung Quốc trong việc chủ trì Đối thoại bàn tròn về năng lượng sạch ASEAN+3 lần thứ 3 được tổ chức trực tuyến vào ngày 30/10/2020. Các Bộ trưởng ghi nhận những kết quả và đề xuất của đối thoại thông qua những chia sẻ thực tế và thảo luận về tình hình triển khai năng lượng tái tạo tỷ trọng cao, bao gồm việc tăng cường ứng dụng năng lượng tái tạo và những chính sách về năng lượng tái tạo hiện có. 

Các Bộ trưởng ghi nhận Đối thoại là một nền tảng thúc đẩy và nâng cao hợp tác về năng lượng sạch. Các Bộ trưởng lưu ý rằng Đối thoại bàn tròn năng lượng sạch ASEAN+3 lần thứ 4 sẽ được tổ chức tại Trung Quốc năm 2021 trở lại với Diễn đàn năng lượng sạch Đông Á lần thứ 5.

Các Bộ trưởng ghi nhận báo cáo về “Kinh nghiệm thực tế và triển vọng tiếp cận năng lượng ASEAN” và “Lộ trình phát triển quy mô sáng tạo năng lượng mặt trời trong AMS và các ứng dụng đề xuất” đồng thực hiện bởi ACE và Viện Kỹ thuật Năng lượng tái tạo Trung Quốc (CREEI) và được phát hành vào Đối thoại bàn tròn năng lượng sạch ASEAN+3 lần thứ 3, có thể là tài liệu tham khảo để thúc đẩy tiến trình tiếp cận năng lượng và triển khai NLTT đặc biệt là năng lượng mặt trời trong khu vực. Các Bộ trưởng khuyến khích các quốc gia ASEAN+3 thực hiện những đề xuất của báo cáo.

Các Bộ trưởng ghi nhận hoạt động của Trung Quốc trong “Phương pháp tiếp cận để tăng cường chia sẻ năng lực về năng lượng mặt trời trong ASEAN" đóng vai trò là nền tảng cho chia sẻ thông tin và trao đổi kiến thức về triển vọng năng lượng mặt trời trong ASEAN năm 2025, ứng dụng năng lượng mặt trời trong các hình thức đa dạng bao gồm phân phối năng lượng mặt trời, hệ thống kết hợp năng lượng điện và mặt trời, năng lượng mặt trời nổi, PV+ trong ASEAN, và những thực hành tốt nhất. Các Bộ trưởng ghi nhận những đóng góp tích cực của Chương trình nâng cao năng lực năng lượng sạch ASEAN-Trung Quốc.

Các Bộ trưởng ghi nhận và hoan nghênh những sáng kiến của Trung Quốc “Thúc đẩy tiềm năng phát triển năng lượng gió ASEAN với công nghệ mới” và “Tăng cường sự phát triển của thị trường điện mặt trời nổi ở ASEAN” và đề xuất chung về “Sử dụng năng lượng mặt trời PV để hỗ trợ phục hồi kinh tế xanh trong ASEAN hậu COVID-19” được ACE và CREEI thực hiện vào năm 2021, và hướng đến các hoạt động liên quan.

Tại hội nghị, các Bộ trưởng đồng thuận Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN+3 lần thứ 18 sẽ được tổ chức vào tháng 10 năm 2021 tại Brunei.