Thay đổi chiến lược cách ly và xét nghiệm ở ổ dịch “nóng” TP Hồ Chí Minh

• Ghi nhận 609 ca mắc COVID-19 trong 6 giờ qua
• Thêm 580.000 liều vaccine phòng COVID-19 của AstraZeneca về tới Việt Nam
• Sáng 9/7, thêm 425 người mắc COVID-19, TP Hồ Chí Minh có 350 ca bệnh
• Bộ Y tế huy động 10.000 cán bộ, nhân viên y tế hỗ trợ TP Hồ Chí Minh

TP Hồ Chí Minh là ổ dịch "nóng" và lớn nhất cả nước khi mỗi ngày ghi nhận vài trăm tới gần 1.000 ca bệnh COVID-19. Ngày 9/7, Bộ Y trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã chủ trì cuộc họp với Bộ phận Thường trực đặc biệt của Bộ Y tế tại TP Hồ Chí Minh do Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn làm Tổ trưởng để thảo luận và đưa ra những hướng dẫn cụ thể cho công tác phòng, chống dịch phù hợp với việc thực hiện Chỉ thị 16 tại TP Hồ Chí Minh.

Điều động nhiều chuyên gia giỏi nhất vào điểm nóng

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cho biết, hiện TP Hồ Chí Minh đã có 2.500 đội lấy mẫu xét nghiệm với 4.000 người. Công suất lấy mẫu đạt 350.000 - 400.000 mẫu/ ngày, phù hợp với năng lực xét nghiệm của 20 đơn vị xét nghiệm trên địa bàn.

 Đối với đơn vị làm xét nghiệm khẳng định mẫu đơn, trên địa bàn TP có Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh và Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh (HCDC). Thời gian trả mẫu xét nghiệm đang là 24h, Thứ trưởng đã đề nghị rút ngắn xuống còn 12h. Bộ phận thường trực đã chuẩn bị 500.000 test nhanh và đã phân bổ về một số quận huyện và đơn vị xét nghiệm của TP để phục vụ công tác xét nghiệm.

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cho biết thêm, TP Hồ Chí Minh đã tích cực triển khai test nhanh tại vùng lõi, nếu có trường hợp dương tính thì tiến hành làm xét nghiệm mẫu đơn đối với F1. Hơn 300 sinh viên của Trường ĐH Kỹ thuật Y tế Hải Dương hỗ trợ lấy mẫu tại 2 điểm nóng Gò Vấp, Bình Thạnh rất tích cực và hiệu quả.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long chủ trì cuộc họp trực tuyến với Bộ phận Thường trực đặc biệt của Bộ Y tế tại TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: Trần Minh)

Từ thực tiễn hỗ trợ công tác phòng chống dịch tại TP Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn đề xuất bên cạnh lực lượng hỗ trợ công tác phòng chống dịch, lực lượng hỗ trợ về quản lý điều hành rất cần thiết. Bộ phận thường trực xác định một số điểm nóng của TP cần có từ 2-3 đồng chí lãnh đạo các Vụ/Cục được Bộ Y tế điều động vào TP Hồ Chí Minh để phối hợp chỉ đạo công tác chống dịch bao gồm: TP Thủ Đức, quận 8, quận Bình Thạnh, quận Bình Tân, quận Tân Phú, huyện Củ Chi, huyện Bình Chánh.

Cùng với quyết định điều động 10.000 nhân lực cho TP Hồ Chí Minh, Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cử 25 lãnh đạo các Vụ/Cục/Văn phòng Bộ Y/ Viện/Trường trực thuộc Bộ Y tế tới TP Hồ Chí Minh. Đây đều là những người đã tham gia chống dịch tại Đà Nẵng, Hải Dương, Bắc Giang, Bắc Ninh, có kinh nghiệm “trận mạc” dầy dạn được phân đến TP Thủ Đức và các quận, huyện nơi có dịch nóng nhất. 

Bộ trưởng Bộ Y tế đã giao quyền điều hành, điều phối nhân lực tăng cường cho Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn.

Theo Thứ trưởng Sơn, TP Hồ Chí Minh đề xuất Bộ Y tế hỗ trợ 500 người phục vụ công tác truy vết. Hiện bộ phận Thường trực đã điều động nhân lực của 2 trường ĐH Y Thái Bình và ĐH Y Hải Phòng vào TP Hồ Chí Minh thực hiện công việc này.

Cách ly F1 tại nhà, thay đổi lớn trong xét nghiệm

Tại cuộc họp, sau khi nghe các báo cáo và ý kiến thảo luận, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh, việc thực hiện Chỉ thị 16 tại TP Hồ Chí Minh liên quan đến một số thay đổi lớn trong triển khai các hướng dẫn chuyên môn thực hiện các công tác liên quan đến phòng chống dịch. Theo đó, về công tác cách ly sẽ phân ra các khu vực gồm:

Khu vực nguy cơ rất cao (khu vực phong tỏa): Các trường hợp F1 thực hiện cách ly tại nhà, không thực hiện cách ly tập trung. Nhà cách ly F1 phải có biển báo bên ngoài, có hàng rào mềm ngăn cách, đảm bảo theo dõi, giám sát chặt chẽ, toàn bộ thành viên trong nhà/gia đình không được phép đi ra ngoài. 

Đối với trường hợp có đông F1 lưu trú tại một khu vực phong tỏa, áp dụng thiết chế cách ly y tế tập trung đối với khu vực đó. Trường hợp mật độ người cách ly quá đông thì xem xét đưa bớt ra khu cách ly tập trung.

Với khu vực nguy cơ cao, áp dụng cách ly các trường hợp F1 tại nhà theo hướng dẫn tại Công văn số 5152/BYT-MT của Bộ Y tế. Trường hợp F1 ở tại các khu tập thể, khu chung cư, nếu có ca F0 tại gia đình thì đưa toàn bộ F1 đi cách ly tập trung. 

Với các khu vực khác (gồm các khu vực còn lại có nguy cơ thấp hơn), áp dụng cách ly các trường hợp F1 tại nhà theo hướng dẫn tại công văn 5152. Trong trường hợp không đủ điều kiện cách ly tại nhà, đặc biệt người F1 lưu trú tại các gia đình đông người, tại các khu chung cư, tập thể thực hiện cách ly tập trung theo các quy định hiện hành.

Về công tác xét nghiệm, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho hay có những thay đổi lớn để phù hợp với thực tiễn chống dịch, Bộ Y tế đã có văn bản gửi TP Hồ Chí Minh để hướng dẫn cụ thể. Theo đó, có thể áp dụng xét nghiệm RT-PCR hoặc kháng nguyên nhanh. Việc tổ chức, điều phối công tác lấy mẫu xét nghiệm theo khu vực phù hợp với việc cách ly.

Theo đó, khu vực nguy cơ rất cao (khu vực phong tỏa) tiến hành lấy mẫu toàn bộ người dân 3 ngày/lần tại hộ gia đình để phát hiện sớm các trường hợp mắc COVID-19, nhanh chóng đưa các trường hợp mắc bệnh, nghi ngờ mắc bệnh ra khỏi cộng đồng. 

Theo Bộ trưởng Long, thực hiện gộp theo hộ gia đình hoặc tất cả những người sống trong cùng một phòng để xét nghiệm RT-PCR (lấy mẫu gộp chung vào 1 ống), có thể gộp mẫu 3 hoặc 5 đối với xét nghiệm kháng nguyên nhanh.

Đối với khu vực nguy cơ cao, tiến hành ấy mẫu toàn bộ người dân 7 ngày/lần (có thể tăng tần suất nếu cần) tại hộ gia đình, xét nghiệm mẫu gộp cùng 1 ống. Đối với các khu vực khác, cần thực hiện giám sát và xét nghiệm tầm soát, lấy mẫu đại diện thành viên của hộ gia đình.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng nhấn mạnh, TP Hồ Chí Minh cần thực hiện xét nghiệm 3 ngày/lần các trường hợp có nguy cơ cao tại các cơ sở khám, chữa bệnh; các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp… 

Thực hiện xét nghiệm tầm soát 100% với các trường hợp có biểu hiện ho, sốt, khó thở, viêm đường hô hấp... đến bệnh viện khám. Đồng thời lưu ý phải tổ chức lấy mẫu tại hộ gia đình đối với vùng nguy cơ cao và rất cao, không tổ chức các điểm lấy mẫu tập trung. Nếu làm test nhanh phải trả mẫu ngay. Nếu làm PCR trong hộ gia đình thì làm gộp, tuyệt đối không làm cùng hộ gia đình khác. 

Đối với khu vực khác xét nghiệm đại diện theo hộ gia đình nên gộp mẫu vừa phải để thời gian trả kết quả nhanh và truy lại kết quả cũng nhanh.

Việc thay đổi về chiến lược xét nghiệm như vậy đối với TP Hồ Chí Minh đặt ra vấn đề là 2.500 đội lấy mẫu có thể chưa đáp ứng đủ, vì vậy Bộ trưởng giao Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn trao đổi với TP Hồ Chí Minh để điều phối thêm nhân lực huy động lực lượng của Bộ Y tế cùng TP thực hiện công tác này.

Đối với các nhà máy, xí nghiệp cần tăng cường kiểm tra, giám sát, nếu không đảm bảo an toàn phòng chống dịch thì ngưng hoạt động ngay. TP cần chỉ đạo lấy mẫu tầm soát ít nhất 20% số người trong công ty, nhà máy. Nếu có điều kiện tiến hành lấy mẫu toàn bộ nhà máy.

Về công tác điều trị, Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu cần phân chia điều trị theo tiến triển và mức độ lâm sàng của người bệnh. Với nhóm bệnh nhân nặng, nguy kịch sẽ điều trị tại 4 cơ sở y tế là: BV Chợ Rẫy, BV Bệnh nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh, BV Nhân dân 115 và BV Nhân dân Gia Định, nơi có đủ điều kiện kỹ thuật hồi sức tích cực nâng cao như thở máy xâm nhập, lọc máu liên tục và máy can thiệp tim, phổi nhân tạo (ECMO)…