Toà án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự
- Hoàn thiện Bộ luật Tố tụng dân sự để cải thiện môi trường kinh doanh
- Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Bộ luật Tố tụng dân sự
Có ý kiến đề nghị xác định rõ nguyên tắc, thủ tục bảo đảm chặt chẽ, nên quy định giao cho TAND cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết hoặc giao cho Hội đồng thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn giải quyết vụ việc dân sự này. Cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng, trên cơ sở tổng kết thực tiễn mới quyết định có đưa vào Bộ luật này hay không để bảo đảm tính khả thi, tránh sự lạm dụng tùy tiện của người khởi kiện…
| Kết quả biểu quyết thông qua Bộ luật tố tụng dân sự (sửa đổi) sáng 25-11. |
UBTVQH cho biết, nội dung này đã giải trình tại Báo cáo số 965/BC-UBTVQH13 ngày 23/10/2015. Theo đó, việc xác định tòa án cấp nào có thẩm quyền giải quyết vụ việc dân sự quy định tại khoản 2 Điều 4 của dự thảo Bộ luật cần căn cứ vào quy định của Luật tổ chức TAND năm 2014 và của BLTTDS. Trong số vụ việc dân sự mới phát sinh có vụ việc đơn giản, có vụ việc phức tạp, có yếu tố nước ngoài.
Để phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp, TAND cấp huyện có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm hầu hết các vụ việc dân sự thì không nên quy định các vụ việc dân sự mà chưa có điều luật để áp dụng đều thuộc thẩm quyền của TAND cấp tỉnh hoặc do Hội đồng thẩm phán TANDTC hướng dẫn. Nên quy định nguyên tắc chung như Điều 43 của dự thảo Bộ luật là phù hợp.
Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của ĐBQH và để bảo đảm cho việc áp dụng pháp luật thống nhất, tránh lạm dụng trong thực tiễn, UBTVQH đã chỉ đạo chỉnh lý lại quy định tại khoản 2 Điều 4 và bổ sung quy định về áp dụng tập quán tại Điều 45 của dự thảo BLTTDS. Cụ thể là, “tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng” (Điều 4). Việc giải quyết vụ việc dân sự quy định tại khoản này được thực hiện theo các nguyên tắc do Bộ luật dân sự và BLTTDS quy định.
Và nguyên tắc đó là áp dụng tập quán (Điều 45): Tòa án được áp dụng tập quán để giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp các bên không có thỏa thuận và pháp luật không quy định. Khi yêu cầu tòa án giải quyết vụ việc dân sự, đương sự có quyền viện dẫn tập quán để yêu cầu tòa án xem xét áp dụng. Tòa án có trách nhiệm xác định giá trị áp dụng của tập quán bảo đảm đúng quy định tại khoản 1 Điều 5 của Bộ luật dân sự. Trường hợp các đương sự viện dẫn các tập quán khác nhau thì tập quán có giá trị áp dụng là tập quán được thừa nhận tại nơi phát sinh vụ việc dân sự.