Từ nhiệm trước nhiệm kỳ đáng được chia sẻ, tôn vinh

• Quốc hội đang nghe báo cáo về việc miễn nhiệm Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng
• Quốc hội đề nghị làm rõ căn nguyên tệ "mua quan, bán chức"
• Đối thoại công dân tuổi 18 với bầu cử Quốc hội

PV: Thưa đại biểu, sau khi Quốc hội miễn  nhiệm Chủ tịch Quốc hội vào sáng nay, quy trình bầu chọn nhân sự sẽ diễn ra như thế nào?

ĐB Dương Trung Quốc: Trước hết, phải nói đến sự khác thường trong lần bầu những chức danh nhà nước cao cấp trong nhiệm kỳ Quốc hội này. Thông thường, các chức danh này được bầu cho một nhiệm kỳ mới, do Quốc hội khóa mới tiến hành, mặc dù chúng ta đã chứng kiến rất nhiều lần có sự thay đổi nhân sự, trước hết là do kết quả của những quyết định trong Đảng.

Ví dụ như thời kỳ Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh sang làm Tổng Bí thư, chuyển giao cho ông Nguyễn Văn An. Trong những trường hợp ấy tương đối đơn giản hơn, bởi vì các ông ấy vẫn ở cương vị Uỷ viên Bộ Chính trị.

Nhưng lần này có lẽ là kết quả của Đại hội Đảng lần thứ XII đã tạo ra tình huống, có thể nói là lần đầu tiên 3 chức danh quan trọng nhất, sau Đại hội không tham gia Ban chấp hành Trung ương Đảng và không tham gia Bộ Chính trị.

Để kéo dài tình trạng những chức danh cao cấp  ấy không có cương vị trong Đảng thì không phù hợp với thiết chế chính trị của ta. Vì thế lần này chúng ta phải làm một lúc 3 chức danh quan trọng. Đây là tình huống phù hợp với đòi hỏi để làm cho bộ máy sớm đi vào hoạt động một cách có hiệu quả trong công tác đối nội và đối ngoại.

PV: Vậy đại biểu Quốc hội sẽ thể hiện vai trò, trách nhiệm của mình như thế nào trong công tác nhân sự kỳ này?

Đại biểu Dương Trung Quốc: Trước hết, chúng ta phải thực hiện đúng luật, không coi đây là vấn đề hình thức. Chúng ta hoàn toàn có quyền giám sát tính chân thật, tính chính xác  của những dữ liệu liên quan đến nhân vật ấy và  căn cứ vào tiêu chuẩn, kể cả sự tín nhiệm mà chúng ta cảm nhận được trong xã hội, trong quá trình những vị ấy hoạt động. Tuy nhiên, lần này có thể nói là lần đầu tiên nhiều gương mặt mới được đặt vào vị trí mới, làm cho mọi người hy vọng.

Chúng  ta đã trải qua công tác tổng kết, kể cả trách nhiệm cá nhân lẫn bộ máy tổ chức trong bộ máy nhà nước. Tôi nghĩ rằng, để lại nhiều bài học, nhiều di sản, kể cả tích cực lẫn không tích cực, đòi hỏi người kế nhiệm phải gách vác nó. Tôi nghĩ đây chính là cơ hội để các vị đặt vào vị trí mới thể hiện năng lực của mình.  Năng lực ấy có cả yếu tố đổi mới, khác trước.

PV: Trong báo cáo nhiệm kỳ của Quốc hội, các đại biểu đã góp ý nhiều hạn chế, tồn tại. Theo ông, nhân sự trong nhiệm kỳ mới cần có chuẩn bị như thế nào để tiếp thu bài học đó để lãnh đạo đất nước cho tốt?

ĐB Dương Trung Quốc: Tôi cho rằng có 2 yếu tố: Cơ chế và con người. Cơ chế nào cũng thông con người  thực hiện. Đối với tồn tại cần khắc phục, nếu ta phân tích cho cùng tất cả tồn tại có nguyên nhân gì, thì một trong những nguyên nhân căn bản là tính trách nhiệm cá nhân chưa được thể hiện rõ kể cả trong cơ chế và con người.

Mong nhiệm kỳ tới sẽ hoàn thiện hơn cơ chế về mặt pháp lý, trách nhiệm cá nhân. Mỗi vị cán bộ ở cương vị của mình, đặc biệt cương vị cao cấp thể hiện trách nhiệm cá nhân. Trách nhiệm ấy thể hiện anh thực hiện hết quyền năng của mình được Luật quy định.

Ví dụ yêu cầu cách chức người không xứng đáng. Chính hiện nay tình trạng luật pháp không đi vào đời sống bởi vì cơ quan hành pháp, thực thi pháp luật không làm hết trách nhiệm của mình, không bị xử lý. Bản thân các vị quan chức quan cấp, cũng phải nghĩ đến văn hoá từ chức nếu mình không thực thi được.

Ngay việc hiện nay một số vị từ nhiệm trước nhiệm kỳ, thể hiện văn hoá của mình, tự rời bỏ chức vụ vì trách nhiệm chung. Đó là thứ từ chức, được người dân chia sẻ, tôn vinh. Từ chức không thuần tuý  là hành vi tiêu cực. Tôi nghĩ đây chính là cơ hội làm cho nhận thức xã hội cho đến xây dựng cơ chế chính trị và quan trọng nhất là, trong ý thức người gánh vác trách nhiệm cũng thay đổi theo sự phát triển.

PV: Các vị trí nhân sự đều được quyết định theo hình thức bỏ phiếu kín. Vậy Quốc hội giám sát vấn đề này như thế nào và có công khai tỷ lệ bầu không? 

ĐB Dương Trung Quốc: Bỏ phiếu lần này chúng ta  phải làm nghiêm túc, được giám sát. Chắc chắn là bỏ phiếu kín, làm theo đúng thủ tục, quy trình chúng ta đã làm nhiều lần. Tỷ lệ bầu nên công khai cho mọi người biết, nhắc nhở công việc tiếp theo của các vị trúng cử. Những yếu tố ấy rất quan trọng, làm mọi người nhận thức  về mình đầy đủ hơn, biết mình biết người, thể hiện thái độ ý chí của Quốc hội, là tiền đề để các vị ấy hoàn thành nhiệm vụ tốt hơn.

PV: Ông có nhận định thế nào về việc lần đầu tiên một ứng viên nữ được giới thiệu vào vị trí Chủ tịch Quốc hội?

ĐB Dương Trung Quốc: Đây là dấu ấn đầu tiên, còn là bước ngoặt hay không thì phải để thời gian trả lời. Có thể là tiền lệ tích cực, rất đáng mừng. Nhưng tôi lưu ý rằng, nhìn ra thế giới thì nữ làm Thủ tướng, Tổng thống, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng từ lâu rồi. Chúng ta vui mừng là có yếu tố mới, nhưng đừng coi là gì đó quá đặc biệt.

PV: Ông có kỳ vọng thế nào vào việc tuyên thệ của các vị trí lãnh đạo cao nhất của đất nước?

ĐB Dương Trung Quốc: Ý kiến tuyên thệ tôi là một trong những người sớm phát biểu trước Quốc hội. Từ lịch sử xa xưa trong truyền thuyết, các vua Hùng cũng đã có tuyên thệ. Gần hơn, trước khi kết thúc Đại hội ở Tân Trào, Quốc hội đầu tiên, Chính phủ đầu tiên cũng có tuyên thệ. Thế giới cũng đã quá phổ biến, thì sao mình không tuyên thệ?

Hơn nữa, Đảng viên tuyên thệ được thì sao các quan chức không tuyên thệ được? Việc tuyên thệ được đưa vào Hiến pháp lần này là điều rất đáng mừng. Chúng ta tin rằng, một người phàm đã tuyên thệ thì chắc chắn ý chí thực hiện lời thề của mình cao hơn không tuyên thệ. Chúng ta đừng nghĩ tuyên thệ là một chỉ tiêu đánh giá, mà tuyên thệ thể hiện ý chí, tinh thần, đạo đức.

PV: Xin cảm ơn ông!