Ứng phó biến đổi khí hậu để phát triển bền vững

• Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Đắk Nông năm 2019

Đây là sự kiện quốc tế có quy mô lớn, nằm trong chuỗi sự kiện Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần thứ 3 (năm 2019) với sự tham dự của gần 250 đại biểu lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành trung ương và địa phương, cộng đồng doanh nghiệp trong nước, một số đại sứ quán, hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài, các diễn giả quốc tế.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Văn Bình, Trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương đã nhấn mạnh Biến đổi khí hậu (BĐKH) đang là thách thức lớn cho quá trình phát triển bền vững của tất cả quốc gia trên thế giới từ nước có điều kiện phát triển, đến các nước còn nghèo.

Nếu không ứng phó hiệu quả với BĐKH thì thành quả phát triển kinh tế xã hội sẽ chịu tổn hại, quá trình phát triển bền vững sẽ gặp nhiều khó khăn. Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của BĐKH do có bờ biển dài và nhiều lưu vực sông rộng lớn. 

Những tác động tiêu cực về BĐKH ngày một lớn, khó lường ở nhiều lĩnh vực và địa phương sẽ làm gia tăng mức độ cạn kiệt tài nguyên và suy thoái môi trường. Đây là một trong những nguy cơ làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội, làm mất đi nhiều thành quả đã đạt được. 

Bên cạnh những tác động tiêu cực trực tiếp của BĐKH đe dọa đến an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp, BĐKH cũng gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến an ninh năng lượng. Đây là vấn đề được nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam hết sức quan tâm. BĐKH tại Việt Nam sẽ làm gia tăng hơn nữa mức độ phụ thuộc năng lượng. 

Sự mất ổn định của những nguồn cung năng lượng nhất là nguồn cung năng lượng sơ cấp do ảnh hưởng của BĐKH sẽ tác động lớn đến việc đảm bảo An ninh năng lượng quốc gia. Đồng thời, ở chiều ngược lại, việc phát triển các nguồn năng lượng truyền thống lại là nguyên nhân quan trọng làm gia tăng hiệu ứng khí nhà kính, đây là tác nhân trực tiếp gây BĐKH. Vì vậy, việc nghiên cứu, đánh giá mối tác động kép này để chủ động phòng chống BĐKH và đưa ra các giải pháp củng cố An ninh năng lượng quốc gia đảm bảo phát triển bền vững là việc làm hết sức cần thiết.

Phát biểu tại Hội thảo, ông John Kerry, cựu Ngoại trưởng Hoa kỳ, Chủ tịch danh dự Quỹ Carnegie vì Hoà bình Quốc tế nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của Hội thảo lần này và khẳng định rằng thách thức BĐKH là vấn đề rất lớn trên thế giới, không riêng đối với Việt Nam. BĐKH luôn có mối quan hệ chặt chẽ với ngành năng lượng. 

Với tốc độ tăng trưởng năng lượng khá cao như Việt Nam hiện nay thì Việt Nam cần quan tâm, thực thi những giải pháp hữu hiệu để chủ động ứng phó với BĐKH. Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã chuyển dần những nguồn năng lượng truyền thống sang năng lượng mới và tái tạo; đây xu thế chung để giải quyết vần đề phát triển năng lượng bền vững, giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của BĐKH. 

Theo góc nhìn của cơ quan quản lý Nhà nước về công nghiệp, đại diện Bộ Công Thương đã đề xuất một số giải pháp nhằm giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu trong những hoạt động công nghiệp và năng lượng của Việt Nam. Hoan nghênh những cố gắng của Chính phủ Việt Nam và để giúp Việt Nam trong việc ứng phó với BĐKH và củng cố An ninh năng lượng quốc gia, đại diện của Phái đoàn Liên minh Châu Âu, ông Bruno Angelet đã đưa ra một số cam kết hỗ trợ Việt Nam trong việc thực thi các chính sách liên quan. 

Đại diện của Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng một trong những giải pháp quan trọng để đảm bảo An ninh năng lượng trong bối cảnh BĐKH là cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu, phát huy mạnh mẽ những ứng dụng của KHCN để tăng cường tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng. 

Ông Micheal Greene, Giám đốc Quốc gia của Tổ chức USAID Việt Nam đề xuất cần định hình cụ thể một chiến lược An ninh năng lượng cho Việt Nam trong bối cảnh BĐKH, đồng thời nêu lên một số bài học quốc tế và khuyến cáo Việt Nam; theo đó, Việt Nam cần có cơ chế mạnh hơn nữa để thúc đẩy vai trò của năng lượng tái tạo, cùng với đó là việc thực thi nghiêm túc chính sách về sử dụng năng lượng hiệu quả để giải quyết bài toán đảm bảo An ninh năng lượng cho Việt Nam trong dài hạn. 

Nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế khác đã tham gia phát biểu thảo luận, phân tích thêm về tình hình BĐKH ở Việt Nam hiện nay, nhất là những tác động tiêu cực đã xảy ra trong thời gian vừa qua tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và đề xuất một số giải pháp ứng phó.

Hội thảo cũng nhận được nhiều ý kiến dưới góc nhìn đa chiều của doanh nghiệp phát điện, người tiêu dùng, cơ quan hoạch định chính sách, nhà đầu tư về triển vọng phát triển năng lượng sạch, tái tạo tại Việt Nam.

Thay mặt Ban Tổ chức, đồng chí Cao Đức Phát, Phó trưởng ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương đánh giá cao những nội dung đã được đề cập, thảo luận trong Hội thảo. Đồng chí nhấn mạnh rằng việc tăng cường nhận thức, quán triệt của các cấp, các ngành và nhân dân hiện nay về những tác động tiêu cực của BĐKH trên thế giới và ở nước ta, qua đó xác định rõ hơn về vai trò, vị trí và những trách nhiệm liên quan trong công cuộc phòng chống BĐKH và bảo vệ môi trường sinh thái là việc làm hết sức quan trọng.

Từ kết quả của Hội thảo, Ban Kinh tế Trung ương sẽ báo cáo tổng hợp, chắt lọc những vấn đề mang tầm chủ trương, định hướng lớn để tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư những vấn đề liên quan đến BĐKH và An ninh năng lượng quốc gia gắn với phát triển kinh tế bền vững trong giai đoạn tới.