Đạt và vượt nhiều chỉ tiêu về phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm

Tăng tỷ lệ điều tra, khám phá án

Bộ trưởng Trần Đại Quang khẳng định, năm 2015, cùng với quá trình chủ động hội nhập quốc tế, tình hình kinh tế, xã hội nước ta đã có những chuyển biến tích cực và đạt kết quả quan trọng, đời sống nhân dân được nâng lên, quốc phòng, an ninh được giữ vững. Tuy nhiên, trong xu thế hòa bình, hợp tác, phát triển, tình hình thế giới, khu vực còn tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, khó dự báo, tranh chấp chủ quyền biển đảo, nhất là biển Đông diễn biến gay gắt. Các thế lực thù địch, phản động ráo riết hoạt động chống phá trên nhiều mặt…

Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo thực hiện các giải pháp giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển văn hóa, giáo dục, khoa học, bảo vệ môi trường, bảo đảm an sinh xã hội, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trên các lĩnh vực khắc phục sơ hở, thiếu sót trong hoạch định, thực thi pháp luật để kiềm chế gia tăng vi phạm pháp luật và tội phạm.

Năm 2015, với sự nỗ lực cao của các cấp, các ngành, trong đó lực lượng Công an phát huy vai trò nòng cốt, hoạt động của các loại tội phạm được kéo giảm, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu Quốc hội đề ra. Đã tiếp nhận hơn 115 nghìn tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, xử lý đạt tỷ lệ 91,62%. Triệt phá 4.452 băng, ổ nhóm tội phạm, tỷ lệ điều tra khám phá tội phạm về trật tự xã hội đạt 78,25%, tăng 0,95%, trong đó tỷ lệ điều tra án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 91,08%.  

Kéo giảm nhiều loại tội phạm

Báo cáo cho biết, đã phát hiện, khởi tố điều tra hơn 57 nghìn vụ phạm pháp về trật tự xã hội, giảm 5,63% so năm 2014, trong đó nhiều loại tội phạm giảm như giết người, cướp tài sản, gây rối trật tự công cộng, chống người thi hành công vụ…

Qua điều tra cho thấy, thủ đoạn hoạt động các loại tội phạm ngày càng tinh vi, xảo quyệt hơn, tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội chiếm tỷ lệ cao, đặc biệt gần đây xảy ra một số vụ thảm án (giết nhiều người) gây bức xúc dư luận.

Về tội phạm kinh tế, đã khởi tố, điều tra 1.415 vụ (tăng 6,68%), tội phạm tham nhũng khởi tố 202 vụ (giảm 33,3% so với năm 2014). Hành vi phạm tội chủ yếu là lợi dụng sơ hở, thiếu sót trong quản lý Nhà nước về kinh tế, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tham ô, chiếm đoạt tài sản. Về tội phạm môi trường, đã khởi tố, điều tra 298 vụ, tăng 12,75%, nổi lên là hoạt động khai thác cát sỏi trái phép, tình trạng buôn bán lâm sản, động vật hoang dã trái phép.  Phát hiện, khởi tố điều tra gần 13 nghìn vụ tội phạm ma túy, giảm 13,67%, triệt xóa nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy trái phép. Hoạt động tội phạm ma túy diễn biến phức tạp, thủ đoạn phạm tội tinh vi, xảo quyệt, vận chuyển số lượng lớn…

Phá án kịp thời, tạo niềm tin trong nhân dân

Các vụ án đặc biệt nghiêm trọng đã được lãnh đạo Bộ Công an trực tiếp chỉ đạo điều tra khám phá kịp thời, tạo niềm tin trong nhân dân, như các vụ thảm án xảy ra tại Bình Phước, Nghệ An, Yên Bái…

Hầu hết các vụ án kinh tế, tham nhũng, nhất là các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo đã được cơ quan điều tra các cấp khẩn trương điều tra, kết luận, chuyển viện kiểm sát đề nghị truy tố, đồng thời tiếp tục phát hiện, điều tra làm rõ các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn được dư luận quan tâm (như vụ án xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đại Dương, Ngân hàng thương mại cổ phần dầu khí Toàn cầu, Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài)… Đáng chú ý, tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng tăng khá, từ 22,3% năm 2014 lên 55,8% năm 2015 (đạt mục tiêu Quốc hội đề ra). Đây là vấn đề được cơ quan điều tra phối hợp các cơ quan tiến hành tố tụng đặc biệt quan tâm, áp dụng các biện pháp theo luật định để thu hồi tài sản.

Đánh giá về nguyên nhân vi phạm pháp luật và tội phạm, Bộ trưởng Trần Đại Quang chỉ rõ, nguyên nhân chủ yếu do quản lý Nhà nước trên một số lĩnh vực còn sơ hở, thiếu sót, công tác tuyên truyền, phổ cập pháp luật hiệu quả chưa cao. Sự xuống cấp về đạo đức, lối sống trong bộ phận xã hội là đáng báo động. Cùng với đó là tình trạng thiếu việc làm, vấn đề giải quyết mâu thuẫn trong nhân dân. Cùng với đó, năng lực, trình độ một bộ phận cán bộ trực tiếp đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm chưa đáp ứng yêu cầu, việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu của các cơ quan, đơn vị để xảy ra tham nhũng ở một số nơi chưa nghiêm.

Xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm

Báo cáo của Chính phủ cũng cho biết, thời gian qua, chất lượng công tác điều tra, xử lý tội phạm được nâng cao, đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án trọng điểm. Tăng cường kiểm tra, hướng dẫn, chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác điều tra, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm và trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan điều tra để xảy ra oan, sai hoặc có hành vi bức cung, nhục hình. Công tác quản lý giam giữ được quan tâm, chấp hành nghiêm các quy định pháp luật trong việc thực hiện chế độ đối với người bị giam giữ.

Bộ trưởng Trần Đại Quang khẳng định, nhìn lại kết quả các mặt công tác từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII tới nay cho thấy, mặc dù bối cảnh tình hình thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, tác động đến công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm song dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và nỗ lực của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân, công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhất là năm 2015 đã kiềm chế, giảm nhiều loại tội phạm. Hầu hết chỉ tiêu mà Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đề ra đều đạt và vượt. “Những kết quả đó  góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, xã hội, bảo vệ độc lập, chủ quyền lãnh thổ, bảo đảm an ninh, trật tư, phục vụ thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội và đối ngoại của đất nước” – Bộ trưởng Trần Đại Quang nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng nêu rõ bối cảnh, tình hình và chủ trương, giải pháp phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm năm 2016. Theo đó, những thành tựu do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo trong 30 năm đổi mới tạo tiền đề, nền tảng quan trọng và đúc kết những bài học kinh nghiệm quý báu cho giai đoạn tiếp theo. Thời gian tới, việc thực hiện Hiệp định thương mại tự do (FTA), kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và hình thành cộng đồng ASEAN sẽ mở ra thời cơ, thuận lợi hơn cho sự phát triển đất nước, đồng thời cũng đặt ra những thách thức mới trong công tác đảm bảo an ninh, trật tự.