Phó giáo sư 32 tuổi và cách thức lan tỏa niềm đam mê

• Phó Giáo sư – Tiến sĩ Trần Hữu Tá: Một người hiền

Anh là người từng được Đại học Johns Hopkins, ngôi trường hàng đầu thế giới về y tế công cộng bổ nhiệm làm Phó giáo sư dự khuyết, tham gia giảng dạy…

Niềm đam mê với nghề y

Dù tuổi đời còn trẻ nhưng những thành tích mà PGS Trần Xuân Bách đạt được cho tới giờ phút này khiến ai cũng phải ngưỡng mộ, hàng chục giải thưởng khoa học và hơn 60 bài báo trên các tạp chí Y học quốc tế uy tín trong hệ thống phân loại ISI.

Vốn là một người học chuyên Toán - Tin của Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), được gia đình định hướng tương lai theo ngành kĩ thuật, nhưng với tình yêu nghề y của mình, Trần Xuân Bách đã chọn Đại học Y tế công cộng và cảm thấy rất say mê khi được khám phá lĩnh vực liên ngành quan trọng trong hệ thống y tế.

Với niềm đam mê ấy, năm 2006 anh trở thành thủ khoa tốt nghiệp loại xuất sắc của trường đại học này.

Theo như chia sẻ của PGS Trần Xuân Bách, anh cảm thấy mình đã rất may mắn khi được tham gia công tác tại Đại học Y Hà Nội sau khi tốt nghiệp. Đây là một ngôi trường có bề dày lịch sử và môi trường nghiên cứu chuyên sâu.

Trong thời gian tham gia giảng dạy và nghiên cứu tại Viện Đào tạo y học dự phòng và y tế công cộng của trường, anh đã được học hỏi và trau dồi rất nhiều kiến thức làm nền tảng cho thành công sau này.

Năm 2009, Trần Xuân Bách học tiến sĩ tại Đại học Alberta (Canada), chuyên ngành Kinh tế y tế và Chính sách Y tế. Đạt số điểm trung bình là 4.0/4.0, anh mang về cho mình tấm bằng loại ưu và đi kèm với đó là giải thưởng cho báo cáo nghiên cứu tiến sĩ xuất sắc nhất tại Hội nghị Khoa học y tế công cộng INSIGHT của Đại học Alberta.

Luận án tiến sĩ mà anh theo đuổi là về chi phí - hiệu quả của kết hợp điều trị kháng virus và điều trị duy trì methadone cho các bệnh nhân HIV/AIDS nghiện chất dạng thuốc phiện.

Ngay sau đó, anh Bách tiếp tục học sau tiến sĩ tại đại học hàng đầu thế giới về y tế công cộng - Đại học Johns Hopkins (Mỹ).

Và trong nhiều năm, Bách dành nhiều tâm huyết cho hướng nghiên cứu về đánh giá kinh tế, phân tích dự báo xác định các can thiệp y tế có tính chi phí - hiệu quả cao.

Ngoài ra anh còn có nhiều nghiên cứu và can thiệp nhằm xác định và giải quyết những vấn đề y tế công cộng đang vướng mắc, bức xúc, đáp ứng cho nhu cầu sức khỏe của cộng đồng.

Các nghiên cứu của Bách tiến hành tập trung vào những vấn đề của xã hội trong từng giai đoạn như HIV/AIDS, nghiện chất (ma túy, rượu, hút thuốc lá), vệ sinh an toàn thực phẩm, béo phì và phòng chống bệnh mạn tính…

Một trong những nghiên cứu tiêu biểu nhất của anh là các phân tích chi phí - hiệu quả của các chiến lược can thiệp phòng - chống HIV/AIDS và điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện ở Việt Nam trong giai đoạn từ 2005 - 2015.

Nói về hướng nghiên cứu của mình, PGS Trần Xuân Bách cho biết việc mở rộng các chương trình phòng chống HIV/AIDS đã góp phần khống chế sự lây lan của dịch bệnh này. Từ đó giảm thiếu tổn thất và gánh nặng với hệ thống y tế cũng như xã hội.

"Trong bối cảnh nguồn kinh phí này đang giảm nhanh chóng, thách thức đặt ra với hệ thống y tế là cần phải kịp thời xác định các giải pháp để duy trì và đảm bảo hiệu quả và tính bền vững của các chương trình can thiệp.

Các nghiên cứu trong giai đoạn 2010 - 2015 của tôi tập trung xác định ba nhóm giải pháp chính nhằm giảm chi phí, tăng cường hiệu suất của hệ thống y tế và đặc biệt huy động nguồn lực đầu vào", anh Bách cho biết.

Năm 2014, với những thành tích xuất sắc, PSG Trần Xuân Bách được chọn là lãnh đạo trẻ về y tế khu vực châu Á của Hội đồng các Viện Hàn lâm quốc tế (IAP); tham gia giảng dạy chương trình lãnh đạo trẻ về y tế thế giới của Viện Hàn lâm y học New York và Hội đồng các Viện hàn lâm quốc tế, chủ trì phiên họp về Lãnh đạo y tế công cộng tương lai tại Hội nghị thượng đỉnh Y tế thế giới tại Berlin (Đức) năm 2015.

Mới đây, anh đại diện cho các lãnh đạo trẻ về Y tế thế giới của IAP tham dự Đại hội đồng Y tế thế giới của Liên Hợp Quốc tại Geneva (Thụy Sĩ).

Một năm sau đó, anh lại được Trung tâm nghiên cứu AIDS, Đại học Johns Hopkins (Mỹ) trao giải thưởng Nghiên cứu quốc tế về lâm sàng và dự phòng. Anh sau đó trở thành phó giáo sư dự khuyết (Assistant Professor) kiêm nhiệm tại ngôi trường hàng đầu thế giới về y tế công cộng.

Anh tham gia giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu sinh và học viên của Đại học Johns Hopkins, Đại học Texas at Houston (Mỹ), Đại học Kỹ thuật Queensland (Australia), Đại học Alberta (Canada).

Thành công nối tiếp thành công, nhưng vị PGS trẻ tuổi này luôn tâm khiêm tốn và nỗ lực nhiều hơn nữa trên con đường nghiên cứu.

Bởi lẽ anh cho rằng, trong thế giới học thuật không có đường tắt và công việc nghiên cứu luôn đi kèm với rất nhiều khó khăn.

Với anh, mọi khó khăn đó đều là tất yếu và là động lực để anh sáng tạo và rèn luyện bản thân. Ngoài ra, trong môi trường quốc tế, lòng tự tôn dân tộc cũng là một động lực lớn giúp anh nỗ lực hơn nữa.

Lan tỏa niềm đam mê

Trong quãng thời gian công tác tại trường Đại học Y Hà Nội, PGS Trần Xuân Bách luôn biết vận dụng và kết hợp những kiến thức nghiên cứu khoa học và đào tạo chuyên sâu để truyền đạt cho người học một cách tốt nhất những hiểu biết và kỹ năng cần thiết.

Từ đó có thể chủ động khai thác những giá trị khoa học quốc tế, vận dụng thích hợp và hài hòa với thực tế của Việt Nam.

Với cương vị là một người thầy, anh Bách chia sẻ: "Qua từng bài giảng, điều tôi nung nấu là có thể khơi gợi lòng tự hào, nuôi dưỡng tình yêu với nghề, giúp các bạn trẻ xác định lý tưởng sống, phấn đấu và say mê trong học tập"

Bên cạnh việc giảng dạy trên lớp, anh rất thường xuyên duy trì các nhóm thảo luận chuyên môn trên mạng xã hội và luôn sẵn sàng giải đáp thắc mắc của các bạn sinh viên…

Cũng vì vậy mà nhiều người không bất ngờ khi anh từng nhận được thư khen của Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội dành cho "Giảng viên được nhiều sinh viên bình chọn" năm học 2014 - 2015.

Với định hướng giảng dạy đầy thân thiện và hiện đại, anh Bách đã tích cực tuyển chọn, đào tạo và thúc đẩy nhiều sinh viên tham gia học tập liên tục trong các nhóm nghiên cứu của mình. Đến nay, đã có hơn 50 nghiên cứu viên trẻ được đào tạo trong các chương trình nâng cao của anh.

Anh cũng đã đề xuất và chủ trì thực hiện Chương trình hỗ trợ nghiên cứu và xuất bản quốc tế, tạo ra môi trường học tập, nghiên cứu khoa học chất lượng cao, hướng đến xuất bản trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín.

Ngoài ra, vị PGS trẻ tuổi  cũng là người khởi xướng mô hình kết nối các nhà khoa học quốc tế hỗ trợ các nghiên cứu viên trẻ ở những nước đang phát triển đã được ghi nhận và đánh giá cao trong các diễn đàn học thuật.

Chia sẻ về dự định trong thời gian tới, anh Bách cho biết sẽ tiếp tục mở rộng những định hướng nghiên cứu và đào tạo, tập trung vào các mô hình đào tạo chuyên sâu, kết hợp nghiên cứu và xuất bản quốc tế với quá trình xây dựng chính sách tại Việt Nam, góp phần thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Qua đó, hy vọng tham gia góp phần xây dựng Trường ĐH Y Hà Nội thành một mô hình đại học nghiên cứu mẫu mực tại Việt Nam và trên thế giới.

Ngoài ra, thông qua các dự án của mình, anh mong muốn đào tạo các nghiên cứu viên trẻ, chuẩn bị cho họ kỹ năng học thuật cần thiết từ sớm, giúp làm quen với phương thức tư duy đa chiều trong nghiên cứu, cách cộng tác, phối hợp trong các nhóm làm việc liên ngành.

Anh cũng kỳ vọng lan tỏa niềm đam mê để nhiều thanh niên trẻ dấn thân vào con đường nghiên cứu khoa học, hoặc vận dụng sáng tạo trong việc trau dồi chuyên môn để vững vàng khởi nghiệp.