G7 và những cam kết đầy hoài bão

• G7 tập trung ứng phó Trung Quốc
• Điểm nhấn của Hội nghị Thượng đỉnh G7 năm nay là gì?
• Thủ tướng Anh đề nghị G7 cam kết 1 tỷ liều vaccine COVID-19 cho thế giới

Hội nghị Thượng đỉnh G7 bàn đến nhiều vấn đề nóng trên thế giới, nhưng chủ đề được quan tâm nhiều nhất vẫn là dịch COVID-19 và chiến dịch tiêm chủng vaccine trên toàn cầu, đặc biệt khi sự bất bình đẳng trong phân phối vaccine trên thế giới ngày càng rõ rệt. 

Đối mặt với những lời chỉ trích cho rằng các nước giàu đang chiếm hữu vaccine, các lãnh đạo của nhóm G7 hiện đang chứng tỏ là lực lượng tiên phong trong việc hỗ trợ phần còn lại của thế giới chống lại đại dịch đã cướp đi sinh mạng của hơn 3,7 triệu người. Thủ tướng Đức Angela Merkel bày tỏ hy vọng Hội nghị tại Cornwall sẽ cho thế giới thấy G7 “không chỉ nghĩ cho lợi ích của bản thân”. 

Theo bà, Đức sẽ quyên góp ít nhất 30 triệu liều vaccine. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng cam kết sẽ tài trợ 500 triệu liều vaccine Pfizer-BioNTech cho các nước khác trong vòng một năm tới và trước mắt sẽ có 200 liều được phân bổ cho đến cuối năm nay. Mỹ hiện là nhà tài trợ chính và cũng là nước đóng góp nhiều vaccine nhất, cho chương trình COVAX. Trong động thái tương tự, Thủ tướng nước chủ nhà Boris Johnson cho biết, 5 triệu liều vaccine đầu tiên trong tổng số 100 triệu liều mà nước này cam kết chuyển giao sẽ được phân bổ trong những tuần tới và phần còn lại sẽ được phân bổ vào năm 2022. 

Về phần mình, Tổng thống Pháp Macron khẳng định, Pháp đã chuyển giao vaccine cho những nước nghèo, đồng thời nhắc nhở những nước chưa làm như vậy cần phải có “các mục tiêu rõ ràng” và “cam kết cụ thể”. 

Ông cũng cam kết sẽ chia sẻ ít nhất 30 triệu liều vaccine cho các nước nghèo hơn từ nay cho đến cuối năm. Tại hội nghị, các lãnh đạo G7 đã cam kết chia sẻ tổng cộng một tỷ liều vaccine COVID-19 chủ yếu thông qua COVAX. Tuy nhiên, chi tiết về các cam kết lại vẫn chưa rõ ràng và các nước nghèo lại hi vọng, đây sẽ không chỉ là “những lời hứa trên bàn giấy”.

Thực tế cho thấy, từ vài tuần qua, các nước giàu đã gia tăng cam kết chia sẻ vaccine trong bối cảnh tỷ lệ tiêm chủng ở những nước này đang cho phép mọi người trở lại cuộc sống bình thường. Tại Mỹ, gần 64% người trưởng thành đã được tiêm ít nhất một liều vaccine và tỷ lệ này là 30% tại 53 lãnh thổ của khu vực châu Âu theo tiêu chí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tuy nhiên, 6 tháng kể từ khi vaccine lần đầu tiên được đưa vào sử dụng, thì đây vẫn là một đặc quyền của các nước giàu khi tỷ lệ này ở các nước thu nhập thấp chỉ là 0,3%. 

Trong thông điệp gửi tới Hội nghị Thượng đỉnh G7, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nhấn mạnh: “Dù sớm hay muộn tất cả mọi người đều phải được tiêm chủng ngừa COVID-19. Điều này vì lợi ích của toàn thế giới. Tuy nhiên thực tế hiện nay là việc tiêm chủng đang diễn ra rất bất bình đẳng và rất không công bằng. Chúng ta phải hiểu rằng thế giới đang chiến đấu với một loại virus rất nguy hiểm và để đánh bại virus, chúng ta phải tăng cường vũ khí, mà một trong những vũ khí quan trọng đó là tiêm phòng”. 

Mất cân bằng trong phân phối vaccine đang là điểm nghẽn trong chiến dịch ứng phó đại dịch COVID-19 trên phạm vi toàn cầu. Sáng kiến COVAX, chương trình vaccine do LHQ trợ từng đặt mục tiêu cấp 2 tỉ liều vaccine cho các nước nghèo trong năm 2021. Tuy nhiên, tính đến ngày 8/6, chưa đến 82 triệu liều đã được chuyển đến 129 quốc gia. Vấn đề ở đây không phải nằm ở kinh phí, mà ở sản xuất và cung ứng. Đây cũng là lý do tại sao vấn đề tài trợ vaccine từ các nước giàu, vốn đã dự trữ và mua hầu hết các liều vaccine có sẵn, lại trở thành trọng tâm trong các cuộc thảo luận quốc tế trong vài tuần qua, trong đó có Hội nghị thượng đỉnh G7.

Cũng tại hội nghị, Chính phủ Anh cho biết, một văn kiện có tên “Tuyên bố Vịnh Carbis” sẽ được đưa ra, hướng đến mục tiêu phát triển vaccine, tìm kiếm phương pháp chẩn đoán và điều trị các căn bệnh có khả năng xuất hiện trong tương lai trong vòng 100 ngày và tăng cường giám sát các căn bệnh mới. Theo Thủ tướng nước chủ nhà Boris Johnson, mục tiêu của các biện pháp này là “đảm bảo thế giới sẽ không bao giờ bị mất cảnh giác thêm một lần nữa”. 

Ông Boris Johnson cảnh báo: “Điều quan trọng là chúng ta không được phép lặp lại những sai lầm của cuộc khủng hoảng lớn vừa diễn ra và cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008, khiến quá trình phục hồi không diễn ra đồng đều ở tất cả các thành phần của xã hội. Tôi nghĩ rằng, những sai lầm trong đại dịch này có nguy cơ để lại một vết sẹo lâu dài và sự bất bình đẳng vẫn còn tồn tại”. 

Đối với Thủ tướng Boris Johnson, Hội nghị Thượng đỉnh lần này chính là cơ hội để xây dựng tầm nhìn của ông về một “nước Anh toàn cầu” thời kỳ hậu Brexit – như một quốc gia tầm trung, có vai trò và vị thế lớn hơn trên trường quốc tế. 

Hôm 11/6, Nữ hoàng Anh Elizabeth II đã tổ chức tiệc chiêu đãi các lãnh đạo G7 tại Eden Project, một khu vườn thực vật tương lai được đặt bên trong các mái vòm. Đây là rừng nhiệt đới trong nhà lớn nhất thế giới. Việc lựa chọn địa điểm này đã được cân nhắc kỹ lưỡng, cho thấy vấn đề biến đổi khí hậu cũng cần phải trở thành một trong những ưu tiên chính trong chương trình nghị sự. Trước đó, hàng trăm người khoác lên mình những bộ quần áo trông giống sinh vật biển đã diễu hành tại Cornwall để hối thúc lãnh đạo các nước G7 nhanh chóng hành động chống biến đổi khí hậu. 

Về vấn đề kinh tế, G7 dự kiến áp đặt mức thuế tối thiểu ít nhất là 15% đối với các tập đoàn đa quốc gia trên quy mô toàn cầu. Biện pháp này nhằm ngăn chặn các công ty lớn sử dụng những “thiên đường thuế để trốn thuế và gia tăng lợi nhuận bất chính. Đây được coi là một chiến thắng tiềm năng của chính quyền Tổng thống Joe Biden. 

Trước đó Mỹ đã đề xuất mức thuế tối thiểu trên toàn cầu giúp mang lại nguồn thu để chi trả cho các dự án cơ sở hạ tầng. Tại hội nghị này, người đứng đầu Nhà Trắng hy vọng, các nước G7 có thể hợp tác để xây dựng một nền kinh tế toàn cầu công bằng hơn, nhằm cạnh tranh với một Trung Quốc đang trỗi dậy.