Thổ Nhĩ Kỳ có Tổng thống “siêu quyền lực”

• Đương kim Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tái đắc cử
• Hơn 56 triệu người dân Thổ Nhĩ Kỳ đi bỏ phiếu bầu Tổng thống mới
• Thổ Nhĩ Kỳ bắt giữ 14 tên khủng bố IS chuẩn bị tấn công Ankara

Như vậy, ông Tayyip Erdogan đã vượt qua thách thức lớn nhất để kéo dài thời gian cầm quyền thêm 5 năm.

Phát biểu trước những người ủng hộ sau khi giành chiến thắng từ ban công trụ sở đảng Công lý và Phát triển (AKP), ông Erdogan cảm ơn người dân đã mang đến cơ hội để ông thực hiện nhiệm vụ của mình, hy vọng sẽ không ai phá hoại kết quả cuộc bầu cử, gây hại cho nền dân chủ để che giấu sự thất bại. 

Tân Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định sẽ bắt đầu làm việc để hiện thực hóa những cam kết với người dân Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời cam kết rằng, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục hành động kiên quyết hơn để chống các tổ chức khủng bố, chiến dịch vốn được thực hiện từ sau âm mưu đảo chính bất thành cách đây 2 năm. 

Tân Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng tuyên bố các lực lượng nước này sẽ tiếp tục giải phóng các vùng đất Syria để 3,5 triệu người Syria tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể trở về nhà an toàn.

Ngoài niềm vui tái đắc cử Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, trong cuộc bầu cử Quốc hội, với gần 98% số phiếu được kiểm, đảng AKP của Tổng thống Erdogan giành được 42% số phiếu ủng hộ và đối tác liên minh là đảng Phong trào Dân tộc (MHP) giành được 11% số phiếu ủng hộ. 

Đảng Nhân dân cộng hòa (CHP) giành được 25%. Đảng HDP có quan điểm ủng hộ người Kurd giành được 11% số phiếu, cao hơn mức 10% tối thiểu cần thiết để giành được ghế trong Quốc hội. Còn đảng Tốt đẹp (Iyi) chỉ giành được 10% số phiếu.

Với chiến thắng “kép” này cùng với việc Hiến pháp mới bắt đầu có hiệu lực từ sau cuộc tổng tuyển cử ngày 24-6 , Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có quyền bổ nhiệm các Phó Tổng thống và Bộ trưởng trong nội các. Tổng thống cũng được bổ nhiệm 12/15 thành viên của Toà Hiến pháp và 6/13 thành viên của Hội đồng thượng thẩm. 

Tổng thống có quyền ban hành lệnh tình trạng khẩn cấp mà không cần sự đồng ý trước của Quốc hội. Ngoài ra, Tổng thống có thể điều hành toàn bộ quốc gia bằng các sắc lệnh song song với các luật do nghị viện soạn thảo và ban hành. 

Trong trường hợp phạm tội nghiêm trọng, Tổng thống cũng chỉ có thể bị miễn nhiệm nếu có 3/5 số nghị sĩ tán thành. Theo Hiến pháp mới, ông Erdogan thành một “siêu” Tổng thống cả về quyền lực và thời gian tại vị. 

Một nhiệm kỳ Tổng thống của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ kéo dài 5 năm và được tái cử 1 lần. Như vậy, trên lý thuyết, ông Erdogan vẫn có thể tái tranh cử sau nhiệm kỳ tổng thống mà ông vừa giành được trong cuộc bầu cử trên.

Ngay sau khi biết thông tin, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chúc mừng người đồng cấp Erdogan tái đắc cử Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, cho rằng kết quả cuộc bầu cử chứng tỏ “quyền lực chính trị vĩ đại” cũng như sự ủng hộ to lớn đối với nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ. 

Tổng thống Putin nhấn mạnh kết quả cuộc bỏ phiếu nói lên quyền lực chính trị vĩ đại của ông Erdogan và sự ủng hộ to lớn đối với đường lối của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ nhằm giải quyết các nhiệm vụ xã hội và kinh tế cấp bách của Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như tăng cường vị thế đất nước trên trường quốc tế. 

Trước đó, ông Vladimir Jabarov, Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban Đối ngoại thuộc Hội đồng Liên bang (Thượng viện) Nga cho rằng, chiến thắng của đương kim Tổng thống Erdogan và liên minh do đảng AKP cầm quyền đứng đầu là nằm trong dự đoán, đồng thời bày tỏ hy vọng Moscow và Ankara sẽ tiếp tục phát triển quan hệ trong tương lai. 

Ông Jabarov nói: “Nga và Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang có mối quan hệ ổn định và quan hệ kinh tế tốt đẹp. Công trình lắp đặt đường ống dẫn khí đốt dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ đang được thực hiện. Hai nước chúng tôi đồng quan điểm về vấn đề chống khủng bố ở Syria. Chúng tôi hy vọng rằng quan hệ với quốc gia láng giềng bên kia Biển Đỏ sẽ ngày càng cải thiện”. 

Theo quan điểm của ông Jabarov, chiến thắng của Tổng thống Erdogan và đảng của ông trong cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ có thể dự đoán được và đương kim Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ có tầm ảnh hưởng lớn.

Trong cuộc bầu cử hôm 24-6, với 99% số phiếu được kiểm, ông Erdogan giành được gần 52,5% số phiếu bầu, vượt xa đối thủ chính là ứng cử viên Muharrem Ince đại diện cho đảng Nhân dân cộng hòa (CHP) chỉ giành được 31,5%.

Ông Muharrem Ince đã kêu gọi các nhà giám sát bầu cử tiếp tục theo dõi tại các điểm bầu cử để đảm bảo tránh khả năng gian lận khi kết quả cuối cùng từ một số thành phố lớn, nơi đảng của ông giành được sự ủng hộ mạnh mẽ, vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, ông Sadi Guven cho biết, số phiếu chưa được kiểm sẽ không làm thay đổi kết quả này.